|
Bir nechta mashhur pedagogik o'qitish modellari quyidagilardir
|
| bet | 2/6 | | Sana | 26.06.2024 | | Hajmi | 54,67 Kb. | | #265821 |
Bir nechta mashhur pedagogik o'qitish modellari quyidagilardir:
Klasik ta'lim modeli: Bu, traditsion pedagogik yaklaşımni ifodalaydi, qo'llab-quvvatlash, qayta tiklash va sinovlar yordamida o'rganishni o'z ichiga oladi.
Diferentsiasiya o'qitish modeli: Bu modelda, o'qituvchi o'quvchilarning murakkabligini ko'rib chiqib, har bir o'quvchiga uning xususiyatlariga mos ravishda o'qitish tizimini taqdim etadi.
Montessori modeli: Bu modelda o'quvchi to'g'ri o'rganishning asosiy holati sifatida qabul qilinadi, bu esa o'quvchilarning o'zlarini qarashlari, topishlari, va o'rganishlari uchun eng muhimdir.
Konstruktivistik model: Bu yaklaşimda, o'rganuvchi o'qituvchi va o'quvchilar orasidagi faoliyatni o'zgartirib turish, o'quvchilarni o'zlarining bilimlarini o'rganish, tushuntirish va qurish jarayonida qatnashishga chaqiradi.
Kolloborativ o'qitish modeli: Bu modelda, o'qituvchi va o'quvchilar birgalikda ishlaydilar, guruhlar va jamoalar shakllanib, masalalar, mulohazalar va yechimlar jamlangan holda topshiriladi.
Jismoniy ma'naviy model: Bu modelda o'qituvchilar, o'quvchilarning jismoniy va ma'naviy tarbiyalarini birgalikda e'lon qilish uchun eng ishonchli va afzal usullarni qo'llab-quvvatlaydilar.
Bu modellar o'rtasida, o'rganishning mahsuloti, o'quvchilarning qiziqtirishini oshirish, va o'rganishning o'quvchilarning o'z faoliyati bilan bog'liqligini aniqlash uchun har bir modellarning o'zining afzalliklari va chegaralarini ko'rib chiqish muhimdir. Har bir modellarning o'zining maqsadi va mavzusi mavjud, shuningdek, o'quvchilarning yosh va ma'lumotlari hisobga olingan holda modellarni tanlash juda muhimdir.
Modellar turli maqsadlar uchun yaratilgan (o‘rganilayotgan jarayonlarni tahlil qilish, yangi g‘oya, usul, tizimni tekshirish yoki namoyish qilish; voqelikni o‘rganish va o‘zgartirish, prognozlash vositasi sifatida) va aniq va ixcham shaklda o‘rganilayotgan tizim, jarayon, g‘oyaning xususiyatlari; ob’yektning aloqalari va munosabatlarini muhim narsalarni olish imkonini beradi. V.V. Davydovning so‘zlariga ko‘ra, modelda o‘rganilayotgan ob’yektning tasviri mavjud bo‘ladi.
Modellashtirilgan tizimni tavsiflash xususiyatiga ko‘ra, tuzilmani modellashtirish
(tuzilmaviy modellar) va unda sodir bo‘ladigan jarayonlarning ishlashini modellashtirish (oqim yoki jarayon modellari) mavjud.
Ikkinchi muammoni hal qilish uchun matematik modellashtirish eng samarali hisoblanadi.
Ta’lim tizimining matematik modellarining mumkin bo‘lgan iyerarxiyasi quyidagicha:
oliy ta’lim tizimi, olib borilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlarining mamlakat iqtisodiy salohiyatiga ta’sirini tavsiflovchi rivojlanishning makromodeli;
mutaxassis bo‘lish jarayonini tahlil qilish imkonini beruvchi ta’limning mikromodeli, ya’ni qancha vaqt davom etadi, qanday sa’y-harakatlar natijasida birinchi kurs talabasi ta’lim jarayonida mutaxassisga aylanadi;
o‘rta darajadagi model - OTMda noformal jamoalarni yaratish, ular asosida oliy ta’limda "o‘sish nuqtalari" ni shakllantirishning samarali texnologiyalarini qurish mumkin;
iyerarxik tuzilmalar ishining muvaffaqiyatining ta’lim darajasiga bog‘liqligini belgilaydigan o‘rta darajadagi model (iyerarxik tashkilotning rivojlanishi va uning dinamikasining yosh mutaxassislar darajasiga bog‘liqligi);
tarkibiy nomutanosibliklarning ta’lim mazmuni, tizimni boshqarish darajasini ta’lim tizimidagi islohotlar samaradorligiga ta’sirini baholash imkonini beruvchi mikromodellar.
Modellashtirish mavhumlik va ideallashtirishdan foydalanishni o‘z ichiga oladi. Asl nusxaning muhim xususiyatlarini aks ettirgan holda, model abstraksiyani amalga oshirishning o‘ziga xos shakli sifatida ishlaydi.
Pedagogik modellashtirish asosiy g‘oyalar, usullar, shakllar, vositalar, metodlar, ular o‘rtasidagi munosabatlar, texnologik yechimlarni aks ettiruvchi ta’lim jarayoni yoki uning komponentlarining rasmiy modelini yaratishga imkon beradi, keyinchalik ular haqiqiy ta’lim jarayonida eksperimental sinovdan o‘tkaziladi. Pedagogik modellashtirish konsyeptual, jarayonli, eksperimental va hokazo darajalarda amalga oshirilishi mumkin. Pedagogik modellashtirishda uning voqelikka adekvatligini ta’minlash muhim masala hisoblanadi. Modellashtirishning model va haqiqat o‘rtasidagi muvofiqlik yutug‘i sifatida samaradorligi gumanitar fanlar modellarining muhim xususiyati - noaniqlik bilan murakkablashadi. E.N.Gusinskiy ijtimoiy-gumanitar tizimlarning xususiyatlarini o‘rganar ekan, ular doimo ongli va ongsiz motivlarga ega ekanligini ta’kidlaydi, nafaqat o‘tmish tajribasi bilan belgilanadi, balki hozirgi muhitga, tashqi muhitga ko‘plab omillar ta’sir ko‘rsatadi. A.N.Daxin gumanitar tizimlarni modellashtirishning murakkabligini ta’kidlaydi, chunki ular tizimni tashkil etuvchi aniq komponentlarga ega emas - komponentlarning har biri "vaqt o‘tishi bilan" pedagogik bifurkasiya nuqtasiga aylanishi va maqsadlarni belgilash va o‘qitish texnologiyasini loyihalashda ustunlik qilishi mumkin.
Ushbu tadqiqotda pedagogik boshqaruv didaktik boshqaruv sifatida qaraladi, demak, u boshqaruv amalga oshiriladigan muhit sifatida o‘quv jarayonining didaktik tamoyillariga ham asoslanishi kerak.
Ta’lim faoliyatini yangi pedagogik boshqarish o‘quv jarayonining chiziqli bo‘lmagan modelini amalga oshirish uchun shart-sharoitlarni ta’minlashi kerak.
Pedagogik adabiyotlarda tasvirlangan o‘quv jarayonining chiziqli bo‘lmagan modellarini tahlil qilish ularning umumiy xususiyatlarini aniqlashga imkon berdi:
|
| |
