O`zbekiston Respublikasi
Oliy ta`lim,fan va innovatsiyalar vazirligi
Qoraqalpoq davlat universiteti
Yuridika fakulteti Siyosatshunoslik
“Milliy g`oya va huquq”kafedrasi
REFERAT
Mavzu:Ispring dasturida elektron kitob yaratish
Tayyorladi:A.To`xtayev
Tekshirdi:S.Kalmuratova
Nukus 2024
Reja
Kirish
1.Ispring dasturi haqida tushuncha
2.Elektron kitob yaratish
3.Dasturlash tizimi asoslari
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati.
Kirish
Uzluksiz ta’lim tizimida elektron axborot ta’lim resurslarini (EATR) yaratish hozirgi vaqtda dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. Dasturiy ta’minotlar tahlilini bayon etishdan oldin, EAT resurslariga nimalar kirishini ko‘rsatib o‘taylik. EAT resurslariga fan bo‘yicha yaratilgan elektron darslik, o‘quv qo‘llanma, metodik ko‘rsatmalar, multimediyali vositalar, ma’lumotnomalar va lug‘atlar, gipermatnlar, elektron testlar va topshiriqlar hamda shunga o‘xshash talabaning mustaqil bilim olishini ta’minlovchi, o‘rganishga qiziqish uyg‘otuvchi resurslar kiradi[Fanning o‘quv–metodik majmuasi/ O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, 2009-yil]. Yuqorida keltirilgan resurslarga qo‘shimcha sifatida pedagogik dasturiy vositalar, video va audio ma’ruzalar, virtual laboratoriya stendlari, intreaktiv plakatlarni kiritish mumkin. EAT resurslarini yaratishda keng ishlatilib kelinayotgan dasturiy ta’minotlardan biri Ispring dasturi hisoblanadi [http://www.ispringsolutions.com]. Odatda, taqdimotni o‘tkazishga tayyorlanish jarayonida aksariyat hollarda Microsoft PowerPoint dasturiy ta’minotidan foydalaniladi. Ammo bunday taqdimotlar faqat mazkur mahsulot formatidagina bo‘lishi mumkin (ppt, pptx). Hozirgi vaqtda internet texnologiyalarining rivojlanishi va o‘z navbatida, masofali ta’lim turining paydo bo‘lishi natijasida taqdimot fayllarini internet brauzerining o‘zida onlayn ravishda to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rish uchun flash (swf) formatida yoki HTML 5 texnologiyasi asosida yaratilgan fayl bo‘lishi kerak. Hozirga kelib, PowerPoint dasturida tayyorlangan taqdimotdan flash-rolik shakllantirish imkoniyatini beruvchi dasturlar yaratilgan. Mahsulot iSpring deb nomlanadi va iSpring Free, iSpring PRO va iSpring Presenter kabi variantlarga ega [http://www.ispringsolutions.com]. Mustaqil ekspertlarning fikriga ko‘ra, bugungi kunda mazkur mahsulot tezligi, bir formatdan boshqa formatga konvertatsiyalash sifati va optsiyalar soniga ko‘ra eng yaxshilaridan biri hisoblanadi. iSpring nafaqat flash-taqdimotlarni yaratishga, balki ta’lim jarayonida qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan roliklar tayyorlashda, xususan, ularga turli shakldagi so‘rovlar, elektron testlarni yaratishda yordam beradi.
Ta’lim jarayonida foydalanishga mo’ljallangan ko’plab elektron o’quv materiallari yaratilganki, unga elektron darslik, elektron o’quv qo’llanma, elektron test,o’rgatuvchi dastur vositalari kabilarni misol qilib ko’rsatish mumkin.
Olimlarning o’tkazgan tajribalarining tahlillariga ko’ra ta’lim jarayonida zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalaridan foydalanish, ya’ni talaba ko’rib, eshitib va bajarib ko’rish natijasida o’zlashtirish ko’rsatkichi 90% ga ortgani aniqlangan. Hozirda dasturiy vositalar doiymiy rivojlanib bormoqda va yanada yangi, imkoniyatlari kengaytirilgan dasturlar ishlab chiqilmoqda. Ana shunday dasturlardan biri Ispring dasturidir. Ushbu dastur yordamida juda qulay taqdimotlar yaratish mumkin. Dasturni o’rganish qulayligi shundaki, dastur Power Point negizida ishlaydi. Dastur imkoniyatlaridan yana biri testlar tuzishdir. Testlarni turli shakllarda tuzish mumkindir. Taqdimot tayyorlash jarayonida ovozlarni yozish, videotasvir yozib olish ham mumkin. Tayyor taqdimotlarni flash xolatga o’tkazish imkoniyati mavjud. Yuqoridagilardan ushbu dastur yordamida tez va sifatli elektron ishlanmalar, elektron testlar,turli taqdimotlar yaratish mumkinligi ko’rinib turibdi.
Malaka ishining maqsadi shundan iboratki, ta’lim muassasalarida “Informatika va axborot texnologiyalari” fanini o‘qitishda o’quv vositalaridan, o’quvchilar bilimini sinash va mustahkamlash uchun elektron testlardan foydalanish,elektron testlar tuzish,zamonaviy pedagogik texnologiyalar va interfaol usullarni o‘rganish,didaktik materiallardan foydalanib ta’lim jarayoniga tadbiq etishning o‘ziga xos xususiyatlarini tadbiq qilish va qo‘llash.
XXI asr fan tеxnika ta`lim, mеditsina, ishlab chiqarish va boshqa sohalarda katta o`zgarishlar olib kirdi Hayotimizni barcha sohalariga axborot tеxnologiyalarini joriy qilinishi, fan tеxnika sohasidagi yangiliklarni sеkund sayin yaratilishi, dunyoda axborotlarni chеgara bilmay qolganligi insoniyat ongini yana bir daraja ko`tarilib rivojlanishiga sabab bo`lmoqda. E`tibor bеrsak, axborot asri dеb atalmish ushbu asrda tug`ilayotgan farzandlarimiz aql-idrok jihatdan ustunroq ekanligini ko`rishimiz mumkin.
.Ispring dasturi va uning imkoniyatlari.
Elektron axborot ta’lim resurslarini yaratishda keng ishlatilib kelinayotgan dasturiy ta’minotlardan biri Ispring dasturi hisoblanadi.Odatda, taqdimotni o‘tkazishga tayyorlanish jarayonida aksariyat hollarda Microsoft PowerPoint dasturiy ta’minotidan foydalaniladi. Ammo bunday taqdimotlar faqat mazkur mahsulot formatidagina bo‘lishi mumkin (ppt, pptx). Hozirgi vaqtda internet texnologiyalarining rivojlanishi va o‘z navbatida, masofali ta’lim turining paydo bo‘lishi natijasida taqdimot fayllarini internet brauzerining o‘zida onlayn ravishda to‘g‘ridan-to‘g‘ri ko‘rish uchun flash (swf) formatida yoki HTML 5 texnologiyasi asosida yaratilgan fayl bo‘lishi kerak. Hozirga kelib, PowerPoint dasturida tayyorlangan taqdimotdan flash-rolik shakllantirish imkoniyatini beruvchi dasturlar yaratilgan. Mahsulot iSpring deb nomlanadi va iSpring QuizMarker, iSpring PRO va iSpring Kinetics kabi variantlarga ega. Mustaqil ekspertlarning fikriga ko‘ra, bugungi kunda mazkur mahsulot tezligi, bir formatdan boshqa formatga konvertatsiyalash sifati va optsiyalar soniga ko‘ra eng yaxshilaridan biri hisoblanadi. iSpring nafaqat flash-taqdimotlarni yaratishga, balki ta’lim jarayonida qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan roliklar tayyorlashda, xususan, ularga turli shakldagi so‘rovlar, elektron testlarni ham kiritgan holda o‘zaro interaktiv bog‘lanish imkoniyatini ham beradi.
iSpring Suite – bu PowerPoint dasturida elektron o‘quv kurslarini yaratuvchi professional vosita hisoblanadi. iSpring dasturi yordamida foydalanuvchi bir nechta bosqichdagi o‘quv kurslarini yaratishi va nashr qildirishi mumkin:
a) Power Point- taqdimotlar bazasida o‘quv kurslarini yaratish;
b) Audio va video fayllarni birlashritish;
c) Interaktiv testlar yaratish;
d) Interaktiv bloklar yaratish;
e) Masofaviy ta’lim tizimi uchun ma’lumotlar tayyorlash.
iSpring Pro yordamida:
Windowsda Flashni muomilaga chiqarish;
Prezentatsiyani tadqiq etish;
Window bilan bog’lanish;
Windowni taqdim etish;
Windowda audio yozish;
Windowda vidio yozish;
Windowda sinxron qilish;
Windowga so’rovlar qo’yish;
Windowni Flashga kiritish mumkin.
tugmasini bir marta bosish orqali yuqori darajadagi Flash movie o’rnatiladi. iSpring Quick Publishning o’ziga xos xususiyatlaridan biri taqdim etiladigan prezentatsiyada ortiqcha o’zgarishlarga yo’l qo’ymaydi. iSpring Pro 180 dan ortiq effektlarga ega. Bu ko’rsatkich Power Point 2007 dagi barcha effektlar kombinatsiyasidan iboratligi, ko’plab harakatlarni o’z ichiga olganligi hamda shu ko’rsatkich bo’yicha harakatlarni mukammallashtirganligi bilan tasvirlanadi.
iSpring quyidagi imkoniyatlari mavjud:
tаqdimot fayllarini bir necha (exe, swf, html) formatlarda konvertatsiyalash imkoniyati;
taqdimot kontentiga tashqi resurslarni (audio, video yoki flash fayllarni) kiritish imkoniyati;
taqdimot kontentini muhofaza qilish: parol yordamida ko‘ra olish, taqdimotga «himoya belgi»si qo‘yish, taqdimotni faqat ruxsat etilgan domenlardagina «aylantirilishi»;
video qo‘shish va uni animatsiyalar bilan sinxronlashtirish;
elektron test(nazorat)larini yaratish va natijalarini elektron pochtaga yoki masofaviy o‘qitish tizimiga (LMS) uzatib berish imkoniyatini beradigan interaktiv matnlar yaratish uchun vosita o‘rnatilgan (Quiz tugmachasi);
masofaviy o‘qitish tizimida foydalanish uchun SCORM/AICC — mos keluvchi kurslarini yaratish;
taqdimot dastur darajasida aylantirish uchun ActionScript API;
iSPRING dasturi yordamida 3D - kitob yaratish bosqichlri
Multimediali elektron o‘quv kurslarni yaratish imkoniyatini beruvchi pedagogik dasturiy vositalar ichida yuqori reytingga ega bo‘lgan iSpring dasturi haqida to‘xtalib o‘tamiz.
iSpring Free dasturi .PPT, .PPTX, .PPS, .PPSX formatdagi fayllarni Flash (.SWF) va HTML5 formatiga konvertatsiyalash imkoniyatini beradigan mualliflik dasturi hisoblanadi.
Dastur orqali foydalanuvchilar Flash-roliklar va YouTube-video resurslarni PowerPoint taqdimot slaydlariga joylashtirishlari mumkin.
Xususan:
• YAratiladigan elektron o‘quv kontentlarni SCORM va TinCan tizimlarga o‘tkazish imkoniyatini beradi, bu esa ixtiyoriy LMS (Learning menegment system) bilan integratsiyalashtirish mumkin degani.
• PowerPoint dasturida yaratilgan taqdimot faylining xajmini 97% gacha siqish imkoniyati mavjud
PowerPoint dasturida yaratilgan taqdimot faylining himoyalanishini ta’minlaydi
Ushbu paket o‘z ichiga 3 ta dasturiy modulni oladi. , video, interaktiv elementlar va testlar bilan boyitilgan onlayn taqdimot materiallari va o‘quv kurslari, har xil so‘rovnomalar, anketalar, interaktiv testlar, 3D kitob kabi bir qancha elektron nashrlar tashkil etish imkoniyati mavjud.
Biz hozoir iSPRING dasturi 3D - kitob yaratish bosqichlrini ko’rib chiqamiz
Interaktivnosti qismida 4 turdagi interaktiv elementlarni yaratish mumkin: kitob (Kniga), glossariy ѐki katalog (Katalog), savol-javob (Vopros-otvet), vaqt shkalasi (Vremennaya shkala). Interaktiv elementlar ѐrdamida ixtiѐriy matnli ѐki grafik axborotlarni osonlik bilan tizimlashtirish mumkin.
Interaktiv kitob yaratish uchun Interaktivnosti bo‘limida Kniga tanlaniladi.
Dastur avtomatik tarzda 3D-kitob maketini yaratadi.
iSpring dasturi interfeysi Microsoft Office dasturlarining interfeysiga o‘xshash bo‘lib, ekranning yuqori qismida lenta maydoni mavjud. Bu maydon to‘rtta vkladkadan iborat: kniga, dizayn, vid va spravka. Har bir vkladka tarkibida shu vkladkaga mos buyruqlar mavjud.
Kniga vkladkasi 5 blokdan iborat.
Stranitsa blokida kitob sahifalarini yaratish hamda yaratilgan sahifalar nusxasini ko‘paytirish (dublirovat) ѐki mavjudlarini o‘chirish. SHrift bloki turli shriftlardan foydalanish imkoniyatini beradi hamda matnni tahrirlash uskunalaridan tarkib topgan. Risovanie bloki ѐrdamida mos buyruqlar ѐrdamida kitobning birinchi sahifasiga tasvir va personaj qo‘yish mumkin.
Dizayn menyusi ѐrdamida kitobning dizayni va shaklini o‘zgartirish mumkin
Kitob sahifasi uchun rang tanlash imkoniyati ham mavjud.
Ispring dasturida kitob yaratish iSpring Visuals orqali 3D kitoblar, vaqt shkalasi, glossariylar yaratish imkoniyati xam mavjud. Elektron kurslarni illyustrativ imkoniyatlarini oshirish uchun interaktiv elementlarni yaratish, (iSpring Kinetics) 3D - kitob yaratish mumkin. Интерактивности qismida 4 turdagi interaktiv elementlarni yaratish mumkin:
kitob (Книга),
glossariy yoki katalog (Каталог), savol-javob (Вопрос-ответ),
vaqt shkalasi (Временная шкала).
Interaktiv elementlar yordamida ixtiyoriy matnli yoki grafik axborotlarni osonlik bilan tizimlashtirish mumkin.Interaktiv kitob yaratish uchun ―Интерактивности‖ bo‘limida ―Книга‖ tanlanadi.
Dastur avtomatik tarzda 3D-kitob maketini yaratadi. iSpring dasturi interfeysi Microsoft Office dasturlarining interfeysiga o'xshash bo'lib, ekranning yuqori qismida lenta maydoni mavjud. Bu maydon to'rtta vkladkadan iborat: kniga, dizayn, vid va spravka. xar bir vkladka tarkibida shu vkladkaga mos buyruqlar mavjud.
―Книга-tanlangandan so‘ng ushbu 5 ta menyu satri- ―Файл, ―Книга, ―Дизайн,
―Вид, ―Справка lardan iborat oyna ochiladi.
―Книга‖ vkladkasi 5 blokdan iborat.
- ―Страница‖ blokida ―Новый разво-роkтit‖ob sahifalarini yaratish,
―Дублирова-тьy‖aratilgan sahifalar nushasini ko'paytirish, ―У-дoа‘лcиhтiьri‖sh tugmalari mavjud.
―Шрифт‖ bloki turli shriftlar, shrift o'lchovi, rangi, shrift stilidan
foydalanish imkoniyatini beradi xamda matnni (avzatsni chap, o'rta, o'ng va ikki tomonlama) tekislash va tahrirlash uskunalaridan tarkib topgan.
- Рисование bloki ―Рисунок‖, ―Персонаж‖,
―Надпись‖, ―Упорядичить‖ yordamida mos buyruqlar yordamida kitob sahifalariga tasvir, personaj, yozuvlar qo'yish hamda tartiblash mumkin.
- Дизайн menyusi yordamida kitobning dizayni va shaklini o'zgartirish mumkin va Kitob sahifasi uchun rang tanlash imkoniyati xam mavjud.
Barcha termin va uning izohlarini kiritib bo'lgandan so'ng - Publikatsiya
elementi yordamida glossariyni interaktiv ko'rinishga o'tkazish mumkin. ―Publikatsiya interaktivnosti― muloqot oynasi yordamida ―flash‖, ―html5‖, ―exe‖, ―flash+html5‖, ―zip‖ lar yaratish mumkin.
Topshiriq № 1 iSpring dasturining biron bir talqini-versiyasini ornating: iSpring_suite_6_0_1.msi;
iSpring Suite 6 v6.0.0.3229_x64.msi;
iSpring Suite 6 v6.0.0._x32.msi;
ispring_suite_ru_7_1_0.msi;
ispring_suite_ru_x64_7_1_0.msi;
ispring_suite_ru_8_0_0.msi;
ispring_suite_ru_x64_8_0_0.msi;
O‘rnatgandan so‘ng PowerPoint dasturini ishga tushiring oching -
Metodik jihatdan yaxshi tayorlangan biron-bir taqdimotni oching.
- yordamida publikatsiya tayorlang. .
Topshiriq № 2
Interaktivnost qismida Kitob yaratib slaydga joylashtiring.
Interaktivnost qismida Katalog yaratib slaydga joylashtiring. Interaktivnost qismida Vopros-otvet yarating.
Interaktivnost qismida Vaqt shkalasi ni yarating. Topshiriq № 3
- Dialog opsiyasi yordamida dialog yaratib slaydga
qo’ying.
Dasturlash — kompyuterlar va boshqa mikroprotsessorli elektron mashinalar uchun dasturlar tuzish, sinash va oʻzgartirish jarayonidan iborat. Odatda dasturlash yuqori saviyali dasturlash tillari (PHP, Java, C++, Python) vositasida amalga oshiriladi. Bu dasturlash tillarining semantikasi odam tiliga yaqinligi tufayli dastur tuzish jarayoni ancha oson kechadi.
Dasturlash 1. Elektron mashinalarda masalalarni yechish hamda ularda har xil aqliy mehnat turlarini bajarish nazariyasi va usullarini ishlab chiqish bilan shugʻullanadigan fan; algoritmlar nazariyasining amaliy boʻlimi; insonning mashina bilan aloqa qilish vositasi. Asosiy vazifalaridan biri elektron mashinalar uchun programma (dastur) tuzish usullari, ularni tekshirish va takomillashtirishdan iborat. Yechilishi lozim boʻlgan masala algoritmi Dasturlashda „mashina tili“ga oʻtkaziladi. Yangiliklar haqida Dasturlash — bevosita dasturlash va avtomatik dasturlashga boʻlinadi. Bevosita Dasturlashda programmaning umumiy sxemasini ishlab chiqishdan kodlash va mashinaga kiritishgacha boʻlgan barcha ishni programmachi bajaradi. Avtomatik dasturlashda esa programmachi faqat programma sxemasini tuzib, uni qisqartirilgan simvolik kurinishda yozadi, programma tuzish va uni kodlash kabi texnikaviy ishlarni esa mashinaning oʻzi maxsus dasturlash programmasi yordamida bajaradi.
Dasturlash jarayoni, odatda, quyidagi bosqichlarga boʻlinadi: masalaning qoʻyilishi; masalaning algoritmik tavsifini tuzish; masalani yuqori darajadagi programma tilida Dasturlash; masalani taxminiymashina tilida Dasturlash; masalani mashina tilida Dasturlash sistemasiga bogʻliq boʻlmasligi va iboralar strukturasi jihatidan umumiy xususiyatga ega boʻlishi bilan boshqa tabiiy tillarga oʻxshab ketadi. Iboralar ikki turga — operatorlar hamda tavsiflarga boʻlinadi, ularning bir-biri bilan bogʻliqligi qavslar bilan, alohidaligi nuqtali vergul bilan Dasturlash tili programmalar tuzishning asosiy vositasidir. Bu tillar konkret mashina komandalari ajratiladi. Operator tilning amal birligi boʻlib, oʻz navbatida, oʻzgaruvchan kattalikka qiymat beruvchi operatorlar, shartga muvofiq tegishli hisoblash tarmogʻini tanlovchi (shartli) operator va takroriy hisobni amalga oshiruvchi sikl operatorlariga boʻlinadi. Tavsifda oʻzgaruvchan kattalik va boshqa belgilar xususiyatlari yoziladi. Biror xususiy masalani yechish uchun tuzilgan programmani simvolik ravishda funksional belgilash mumkin. Bunday belgilash va tavsif birgalikda kichik programma deb yuritiladi. Yangi programmalar tuzishda kichik programmalardan tayyor holda foydalanish mumkin.Juda koʻp dasturlash tillari (algol-60, q. Algol), muhandislik va ilmiy masalalarni yechish uchun fortran, iqtisodiy hisoblashlar uchun kobol, matematik modellar uchun si mula, tako-millashgan algol-68, PL/I yaratildi. Ularning har biri uchun shu tillarda ifodalangan masalalarga qarab mashina programmasini avtomatik tarzda qaytatuzuvchi translyatorlar mavjud. Taxminiy mashina tili ikkilik sistemadan koʻra yanada qulayroq simvollarda ifodalangan mashina komandalari terminlaridagi programmalar boʻlib, bunda koʻpincha, yuqori darajadagi til sifatida blok sxemalardan foydalaniladi.
Kompyuterda dasturlash bu – kompyuter mikroprotsessori uchun turli buyruqlar berish, qachon, qayerda nimani o'zgartirish va nimalarni kiritish yoki chiqarish haqida buyruqlar berishdir. Ushbu maqolada, qanday dasturlash tillari borligi, eng keng tarqalgan dasturlash tillari va ularning farqi. Hamda, Dasturlashni o'rganish yo'llari haqida suhbatlashamiz Kompyuter dunyosida ko'plab dasturlash tillari mavjud bo'lib, dasturlash va unga qiziquvchilar soni ortib bormoqda. Bir xil turdagi ishni bajaradigan dasturlarni Basic, Pascal, Ci va boshqa tillarda yozish mumkin. Pascal, Fortran va Kobol tillari universal tillar hisoblanadi, Ci va Assembler tillari mashi tiliga ancha yaqin tillar bo'lib, quyi yoki o'rta darajali tillardir. Algoritmik til inson tillariga qanchalik yaqin bo'lsa, u tilga yuqori darajali til deyiladi. Mashina tili esa eng pastki darajali tildir. Mashina tili bu sonlardan iboratdir, Masalan: 010110100010101 Dasturlash tillari 2 ta katta guruhlarga bo'linadi, Quyi va Yuqori darajali dasturlash tili. Quyi darajali dasturlash tili ancha murakkab bo'lib ular juda maxsus sohalarda ishlatiladi va ularning mutaxassislari ham juda kam. Chunki quyi dasturlash tillari (masalan: assembler) ko'pincha miktoprotsessorlar bilan ishlashda kerak bo'lishi mumkin. Odatda turli dasturlash ishlari uchun yuqori darajali dasturlash tilidan keng foydalaniladi. EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) endi yuzaga kelgan paytda programma tuzishda, faqat mashina tillarida, ya'ni sonlar yordamida EHM bajarishi kerak bo'lgan amallarning kodlarida kiritilgan. Bu holda mashina uchun tushinarli sanoq, sistemasi sifatida 2 lik, 6 lik, 8 lik sanoq sistemalari bo'lgan. Programma mazkur sanoq sistemasidagi sonlar vositasida kiritilgan. Yuqori darajali dasturlashda, mashina tillariga qaraganda mashinaga moslashgan (yo'naltirilgan) belgili kodlardagi tillar hisoblanadi. Belgilar kodlashtirilgan tillarning asosiy tamoyillari shundaki, unda mashina kodlari ularga mos belgilar bilan belgilanadi, hamda xotirani avtomatik taqsimlash va xatolarni tashhis qilish kiritilgan. Bunday mashina moslashgan til - ASSEMBLER tili nomini oldi. Odatda dasturlash yuqori saviyali dasturlash tillari (Delphi, Java, C++, Python) vositasida amalga oshiriladi. Bu dasturlash tillarining semantikasi odam tiliga yaqinligi tufayli dastur tuzish jarayoni ancha oson kechadi
Eng keng tarqalgan dasturlash tili(Windows OS ida) Microsoft Visual C++ tilidir. Ko`pchilik dasturlar hozirda shu tilda tuziladi. Umuman olganda, C ga o`xshash(C-подобный) tillar hozirda dasturlashda yetakchi. Deyarli hamma zamonaviy tillarning asosida C yotadi. Bundan tashqari, Turli komputer o'yinlari tuzishda yoki kichik hajmdagi dasturlar tayyorlashda LUA script yoki JavaScript tillari ham keng ishlatilmoqda. Biz sizga xozirgi kunda keng tarqalgan desktop dasturlashda ishlatiladigan dasturlash tillaridan bazilari haqida aytib o'tamiz: Delphi (talaff. délfi) — dasturlash tillaridan biri. Borland firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan. Delphi dasturlash tili ishlatiladi va avvaldan Borland Delphi paketi tarkibiga kiritilgan. Shu bilan bir qatorda 2003-yildan hozirgacha qoʻllanilayotgan shu nomga ega bulgan. Object Pascal — Pascal tilidan bir qancha kengaytirishlar va toʻldirishlar orqali kelib chiqqan boʻlib, u ob'yektga yoʻnaltirilgan dasturlash tili hisoblanadi. Avvaldan ushbu dasturlash muhiti faqatgina Microsoft Windows amaliyot tizimi uchun dasturlar yaratishga mo'ljallangan, keyinchalik esa GNU/Linux hamda Kylix tizimlari uchun moslashtirildi, lekin 2002-yilgi Kylix 3 sonidan so'ng ishlab chiqarish to'xtatildi, ko'p o'tmay esa Microsoft.NET tizimini qo'llab quvvatlashi to'g'risida e'lon qilindi. Lazarus proekti amaliyotidagi (Free Pascal) dasturlash tili Delphi dasturlash muhitida GNU/Linux, Mac OS X va Windows CE platformalari uchun dasturlar yaratishga imkoniyat beradi. Visual Basic (talaffuzi: "Vijual Beysik") – Microsoft korporatsiydan dasturlash tili va uning uchun dasturlash muhitdir. U BASICdan ko`p tushunchalar oldi va tez rasmli interfeys bilan dasturlar taraqqiyot ta`minlaydi. Oxirgi versiya 6.0 1998 yilda reliz kelishdi. Microsoftdan voris Visual Basic .NET 2002 yilda paydo bo`ldi. Java dasturlash tili - eng yaxshi dasturlash tillaridan biri bo'lib unda korporativ darajadagi mahsulotlarni(dasturlarni) yaratish mumkin.Bu dasturlash tili Oak dasturlash tili asosida paydo bo'ldi.
Testlar
1.Dasturlash tillari nechta katta guruhga bo’linadi.
A.2ta
B.3ta
C.4ta
2.Dasturlash tizimlaridan qay biri murakkab hisoblanadi.
A.Quyi
B.Yuqori
C.Ikkalasi ham
3.Power Point dasturida electron o’quv kurslarini yartish professional vositasi nima.
A.Ispring Suite
B.Quiz Market
C.Ispring PRO
4.Lspring Pro qanchadan ortiq effektlarga ega.
A.180dan
B.190dan
C.200dan
5.PowerPoint dasturida yaratilgan taqdimot faylning hajmini necha foizgacha siqish imkonini beradi.
A.97%
B.80%
C.70%
6.Ispring daturidagi interaktivnosti qismida necha turdagi elementlarni yaratish mumkin.
7.Ispring dasturidagi kniga vkladkasi necha blokdan iborat.
A.5
B.7
C.9
8.Qaysi vkladkada faylni siqish mumkin?
A.Sjatie
B.Glavnaya
C.Publikatsiya
9.Qaysi menyuda kitobni holatini sozlsh mumkin?
A.Vid
B.Publikatsiya
C.Glavnaya
10.Vaqt shkalasi nima deyiladi?
A.Vremennaya
B.Katalog
C.Publikatsiya.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Axborot va kompyuter texnologiyalari; Darslik; S.A.Jabborov Toshkent 2019
2.www.Reja.tdpu.uz
3.www.Genderi.org
4.www.arm.sammoi.uz.
|
