4. Algoritmik til haqida qisqa ma’lumot
Amaliyotda algoritm ijrochisi kompyuter hisoblanadi. SHuning uchun kompyuter uchun tuzilgan algoritm u «tushunadigan» tilda tasvirlanishi kerak.
Ijrochi (kompyuter) berilgan buyruqlarni aniq va to‘g‘ri bajarishi uchun unga beriladigan buyruqlar yozilishi aniq va ijrochi tomonidan bir xil tushunilishi lozim. SHu sababli kompyuter tushunadigan til dasturlash tili, bu tilda yozilgan algoritm esa kompyuter dasturi deyiladi. Algortimlarning ijrochisi deganda EXM ni nazarda tutadi. EXM yuqoridagi usullarda ifodalangan algortimlarni tushunmasligi mumkin. Demak biz turli masalalarning yechish algortimlarni EXM larga tushunarli ko‘rinishda ifodalash uchun qo‘shimcha vositaga muxtoj bo‘lib qoldik. SHunday vosita bo‘lib algoritmik til xizmat qiladi. Ko’pincha algoritm va algoritmik til tushunchalarini chalkashtirib qo‘yishadi yoki bir xil narsa deb qarashadi. Bu noto‘g‘ri. Algoritmik til deb algoritmlarni ijrochiga tushunarli va bir xil ko‘rinishda ifodalash uchun zarur bo‘lgan belgilar va qonun-qoidalar majmuasiga aytiladi. Algoritmik tillarni ko‘pincha dasturlash tillari deb xam yuritiladi. Xozirgi vaqtda zamonaviy EXM lar uchun
ko‘plab dasturlash tillari ishlab chiqilgan bo‘lib, hammasining o‘ziga yarasha imkoniyatlari
hamda qonun-qoidalari mavjud. BEYSIK, TURBO PASKAL, FORTRAN, C, C++, Delphi
dasturlash tillari ana shular jumlasidandir. Bu tillar imkoniyatlarining turlichaligi bilan bir-
birlaridan farq qiladilar. Masalan, BEYSIK algoritmik tili o‘rganish uchun sodda va qulay bo‘lib,
unchalik murakkab bo‘lmagan injenerlik masalalari uchun mo‘ljallangan. PASKAL tili esa dastur yozish jarayonida yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan hatoliklarning oldini olish, yangi tipdagi funksiyalarni aniqlash, yangi tipdagi ma’lumotlarni hosil qilish, rekursiv funksiyalar bilan ishlash, grafik imkoniyatlarining kengligi va boshqa ko‘plab hususiyatlari bilan boshqa tillardaq farq qiladi. Bundan tashqari bu til zamonaviy DELPHI dasturlashmuhitini o‘rganish uchun asosiy poydevor hisoblanadi. PASKAL dasturlash tiliga 1069 yilda TSyurixdagi informatika institutining hisoblash texnikasi bo‘yicha mutaxassisi Nikolas Virt asos solgan. 1981 yilda bu tilning halqaro standart versiyasi taklif qilingan. IBM PC kompyuterlari uchunBORLAND firmasi PASKAL tilining TURBO PASKAL versiyasi ishlab chiqildi. Hozirgacha TURBO PASKAL ning 7 dan ortiq versiyalari ishlab chiqilgan bo‘lib, ular halq xo‘jaligining turli tarmoqlari masalalarini Yechishda keng foydalanilmoqda. Jahondagi etuk dasturchilarning ko‘pchiligi shu tilda ijod qilishgan. TURBO PASKAL dasturlash tili EHM dasturiy ta’minotini hamda turli amaliy xarakterdagi dasturlar dastasini yaratishda eng ko‘p qo‘llaniladigan dasturlash tillaridan biri bo‘lib qolmoqda.
|
