Reja: Azotli o’g’itlar

Mahsulot donalariga sirtaktiv moddalar bilan ishlov berilib, gidrofob qatlam hosil qilinadi. Buning uchun naftalin-formalg’degid (NF) ning 40% li eritmasi ishlatiladi. Mahsulot ‘olietilen yoki qog’oz qo’larga solinib, og’zi mahkam tikiladi.

• Mahsulot donalariga sirtaktiv moddalar bilan ishlov berilib, gidrofob qatlam hosil qilinadi. Buning uchun naftalin-formalg’degid (NF) ning 40% li eritmasi ishlatiladi. Mahsulot ‘olietilen yoki qog’oz qo’larga solinib, og’zi mahkam tikiladi.
• Ammoniy nitrat 110OC haroratdan yuqorida parchalana boshlaydi:
• NH4NO3 → NH3 + HNO3 – 174,4 kj
• Bu reaktsiya sekin sodir bo’ladi. Masalan, 165OC haroratda bir sutka davomida massa jihatdan 6% miqdori parchalanadi. Namlik ortishi bilan parchalanish tezligi ham ortadi. Xarorat 200-270OC da ‘archalanish tezligi yanada ortadi:
• NH4NO3 → N2O + 2H2O + 36,8 kj
• Xarorat 400-500OC gacha tez ko’tarilsa, parchalanish reaktsiyasi portlash bilan sodir bo’ladi:
• NH4NO3 → N2 + H2O + O2 + 118 kj
• Amalda 300OC harorat portlashga sabab bo’ladi.

NH4NO3 ning mineral kislotalar va engil oksidlanuvchi (moylovchi va boshqa organik moddalar kabi) qo’shimchalar ishtirokida ‘ortlashi tezlashadi. Toza holatda esa zarbaga chidamli, lekin yo’iq muhitda qizdirish natijasida ‘ortlashi mumkin. Portlash xususiyatini kamaytirish maqsadida unga karbamid (0,05-0,1%), kalg’tsiy karbonat, magniy karbonat va boshqa qo’shimchalar qo’shilishi mumkin.

• NH4NO3 ning mineral kislotalar va engil oksidlanuvchi (moylovchi va boshqa organik moddalar kabi) qo’shimchalar ishtirokida ‘ortlashi tezlashadi. Toza holatda esa zarbaga chidamli, lekin yo’iq muhitda qizdirish natijasida ‘ortlashi mumkin. Portlash xususiyatini kamaytirish maqsadida unga karbamid (0,05-0,1%), kalg’tsiy karbonat, magniy karbonat va boshqa qo’shimchalar qo’shilishi mumkin.
• Ammoniy nitratdan portlovchi moddalar ishlab chiqarish xom ashyosi sifatida ham foydalaniladi. Bunda yog’och kukuni va organik materiallar, ammonallar (alyuminiy kukunli aralashmalari) va boshqalar qo’shiladi. Bunday aralashmalar detonator ishtirokida ‘ortlatiladi.