|
-rasm. Ikkita bir jinsli qarshilikdan iborat elektr zanjiri
|
| bet | 3/4 | | Sana | 01.01.2024 | | Hajmi | 1,12 Mb. | | #129412 |
Bog'liq 12-Маъруза I1-rasm. Ikkita bir jinsli qarshilikdan iborat elektr zanjiri
bu yerda R – o‘tkazgichning elektr qarshiligi. Bir jinsli tsilindrik o‘tkazgich qarshiligi quyida-gicha ifodalanadi:
, (1.4)
bu yerda - o‘tkazgich uzunligi, S – uning ko‘ndalang kesimi yuzasi, - o‘tkazgichning solishtirma elektr qarshiligidir. Tok zichligi – va maydon kuchlanganligi yo‘nalishiga mos bo‘lgan, uzunligi ga teng bo‘lgan tsilindrik o‘tkazgichni olamiz (2-rasm).
2-rasm. Bir jinsli tsilindrik o‘tkazgich
- tok zichligi yo‘nalishi maydon kuchlanganligi yo‘nalishiga mos keladi. O‘tkazgichning ko‘ndalang kesimi yuzasidan oqib o‘tuvchi tok kuchi
ga teng. O‘tkazgichning qarshiligini va undagi kuchlanish tushishini
deb olsak, bu holda Om qonunini shunday ifodalasak bo‘ladi:
yoki
Tok zichligi va maydon kuchlanganligining yo‘nalishlari bir xil bo‘lgani uchun
, (1.5)
bu yerda - o‘tkazgichning solishtirma o‘tkazuvchanligi. Bu ifoda Om qonunining differentsial ko‘rinishi deb ataladi. Tok kuchi qarshilikdan o‘tayotganda, uning energiyasi o‘tkazgichni qizitishga sarf bo‘ladi
, (1.6)
bu ifoda Joul-Lents qonuni deb ataladi.
Agar, tok kuchi vaqt bo‘yicha o‘zgarsa, u holda t – vaqt ichida ajralib chiqayotgan issiqlik miqdori quyidagicha hisoblanadi:
, (1.7)
Elementar hajmda hajmda ajralib chiqayotgan issiqlik miqdori quyidagicha hisoblanadi:
,
, (1.8)
bu yerdan birlik hajmdan birlik vaqt ichida ajralib chiqayotgan issiqlik miqdorini topamiz:
, (1.9)
Bu ifoda Joul-Lents qonunining differentsial ko‘rinishidir.
TEST
1.Metalli o’tkazgichlarda zaryad tashuvchilar nimalar hisoblanadi?
A) Erkin elektronlar
B) Musbat va manfiy ionlar
C) Musbat ionlar va elektronlar
D) Elektronlar va kovaklar
2.Tok zichligi uchun ta’rif bering.
A) O’tkazgichning ko’ndalang kesimi birlik yuzasi orqali o’tuvchi tok kuchiga son jihatdan teng bo’lgan kattalik ..
B) O’tkazgichning ko’ndalang kesimidan vaqt birligi ichida o’tuvchi zaryadga son jihatdan teng bo’lgan kattalik.
C) Maydon kuchlanganligini singdiruvchanlikka ko’paytmasiga teng bo’lgan skalyar kattalik.
D) O’tkazgich birlik yuzasi orqali o’tuvchi zaruadga teng bo’lgan kattalik .
3.Tok zichligiga ta’rif bering
A) O’tkazgichning ko’ndalang kesimi yuzasidan vaqt birligi ichida oqib o’tayotgan tok kuchiga son jihatdan teng bo’lgan kattalik
B) O’tkazgichning ko’ndalang kesimidan vaqt birligi ichida o’tayotgan zaryadga son jihatdan teng bo’lgan kattalik
C) Maydon kuchlanganligining singdiruvchanlikka ko’paytmasiga teng bo’lgan skalyar kattalik
D)O’tkazgich birlik yuzasidan o’tayotgan zaryadga teng bo’lgan kattalik
4.Keltirilgan formulalardan qaysi biri tok kuchini aniqlaydi?
A) B) C) D)
5. Keltirilgan formulalardan qaysi biri tok zichligini aniqlaydi?
A) B) C) D)
6.Formulalardan qaysi biri elektr yurituvchi kuchni aniqlovchi hisoblanadi?
A) B) C) D)
7.Keltirilgan formulalardan qaysi biri, tok manbaiga ega bo’lgan berk zanjir uchun
|
| |
