O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta – maxsus ta’lim vazirligi.Vazir (arab. - yuk koʻtaruvchi) - oʻrta asrlarda Yaqin va Oʻrta Sharq davlatlarida, shu jumladan Oʻrta Osiyo xonliklarida hukumat idorasi yoki kengashi (devon) boshligʻi. V. lar vaziri aʼzam rahbarligida davlatni idora etish vazifalari bilan shugʻullangan. V. Respublika (lot. respublica, res - ish va publicus - ijtimoiy, umumxalq) - davlat boshqaruvi shakli, unda bar cha davlat hokimiyati organlari saylab qoʻyiladi yoki umummilliy vakolatli muassasalar (parlamentlar) tomonidan shakllantiriladi, fuqarolar esa shaxsiy va siyosiy huquqlarga ega boʻladilar. Chirchiq Sanoat kasb – hunar kolleji.
Fan: Informatika.
Mavzu: Kompyuter haqida umumiy ma’lumot.Kompyuter (ing . computer - hisoblayman), EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) - oldindan berilgan dastur (programma) boʻyicha ishlaydigan avtomatik qurilma. Elektron hisoblash mashinasi (EHM) bilan bir xildagi atama.
Bajardi:_______________.
Tekshirdi:_____________.
Chirchiq – 2008
Reja:
-
Kompyuter haqida umumiy ma’lumot.
-
Kompyuterlarni sinflash.
-
Shaxsiy kompyuterlarning tuzilishi.
-
Texnika xavfsizligi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
“Dasturlash “ kasb-hunar kollejlari uchun o’quv qo’llanmasi
Mualliflar: P.Adabiyot (arab. - adab so‘zining ko‘pligi) - 1. Fan va amaliyotning biror sohasidagi yutuqlarni umumlashtiruvchi asarlar majmui (texnikaviy A., qishloq xo‘jaligi A.i, siyosiy A. va boshqalar). 2. San’atning bir turi (badiiy A. deb ham ataladi) Karimov, S. Irisqulov, A. Isaboyev.
Kompyuter haqida umumiy ma’lumot.
Kompyuter – inglizcha so’z bo’lib, u hisoblovchi demakdir. U hozirda faqat hisoblovchi bo’lmasdan, matnlar, tovush, video va boshqa ma’lumotlar ustida ham amallar bajaradi.Shunga qaramasdan, hozirda uning eski nomi – kompyuter saqlanib qolgan.Uning asosiy vazifasi turli ma’lumotlarni qayta ishlashdan iborat. Avvalo shuni aytish lozimki, ko’pchilikning tushunchasida go’yoki biz kundalikda foydalanadigan faqat shaxsiy kompyuter bor xolos.
Kompyuterlarni sinflash.
Kompyuterlarni xotirasining hajmi, 1 sekundda bajaradigan amallar tezligi, ma’lumotlarning razryad to’rida tasvirlashishiga qarab 5 guruhga bo’lish mumkin :
-
Super kompyuterlar ( Super Computer )
-
Katta kompyuterlar ( Manframe Computer)
-
Mini kompyuterlar ( Minicomputer )
-
Shaxsiy kompyuterlar ( PC – Personal Computer )
-
Bloknot ( noutbook ) kompyuterlar
Super kompyuterlar ( TOP 500 kompyuterlar ) – juda katta tezlikni talab qiladigan va katta hajmdagi masalalarni yechish uchun mo’ljallangan .
Reyting
|
Super kompyuter rusumi
|
Ishlab chiqaruvchi mamlakat
|
Firma nomi
|
Prosessor soni
|
Tezligi
|
1
|
Intel ASCI Red
|
AQSh
|
Intel (AQSh )
|
9472
|
1338
|
2
|
SGI ASCI Blue
|
AQSh
|
SGI (AQSh )
|
6144
|
634
|
3
|
SGI T3E1200
|
AQSh
|
SGI (AQSh )
|
1084
|
430
|
4
|
Hitachi SR8000
|
Yaponiya
|
Hitachi ( Yaponiya )
|
128
|
368
|
5
|
SGI T3E900
|
AQSh
|
SGI (AQSh )
|
1324
|
264
|
Katta kompyuterlar – fan va texnikaning turli sohalariga oid masalalarni yechish uchun mo’ljallangan.Bularga misol sifatida AQSh ning CRAY,IBM390,4300,IBM ES/9000,Fransiyaning Borrous 6000,Yaponiyaning M1800 rusumli kompyuterlarini va boshqalarni misol qilish mumkin.
Minikompyuterlar hajmi va bajaradigan amallar tezligi jihatidan katta kompyuterlardan kamida 1 pog’ona pastdir.Bunday kompyuter turkumiga PDP – 11 ,VAX,SUN,IBM 4381,Hewlett Packard firmasining kompyuterlarini kiritish mumkin.Turkum (genus) -1) botanikada filogenetik jihatdan yaqin (qardosh) turlarni birlashtiruvchi asosiy taksonomik kategoriya. Zoologiyadagi urugʻ botanikadagi T. ga toʻgʻri keladi. Mac, doʻlananing (Crataegus) har xil turlari (sariq, qizil va boshqalar) doʻlanalar T.
Shaxsiy kompyuterlar hozirda korxonalar,muassasalar,oliy o’quv yurtlarida keng tarqalgan.( IBM – PC,Pentium – 1,2,3,4 ). Bugungi kunda P – 4 keng qo’llanilmoqda.
 Noutbook kompyuterlari hajmi ancha ixcham bo’lib,ammo bajaradigan amallar soni,xotira hajmi Shaxsiy kompyuterlar darajasiga ko’tarilib bormoqda.Bunga IBM,Compaq,Acer,Toshiba va boshqa firmalarini misol qilish mumkin.
Shaxsiy kompyuterlarning tuzilishi.
Shaxsiy kompyuterlar ( PC – personal computer ) quyidagi qurilmalardan tashkil topgan :
-
Sistema bloki.
-
Monitor.
-
Klaviatura.
-
Sichqoncha.
-
Tashqi qurilmalar.
Sistema bloki odatda desktop yoki town ko’rinishida ishlab chiqariladi.Ishlab chiqarish, moddiy ishlab chiqarish - jamiyatning yashashi va taraqqiy etishi uchun zarur boʻlgan moddiy boyliklar (turli iqti-sodiy mahsulotlar)ni yaratish jarayo-ni; ishlab chiqarish omillarini isteʼ-mol va investitsiyalar uchun moʻljallangan tovarlar va xizmatlarga aylantirish. I.ch.
Kompyuterning asosiy qurilmalari:
Tezkor xotira ( RAM – random access memory – ixtiyoriy kirish mumkin bo’lgan ) .
Mikroprossesor,qurilmalar nazoratchilari.
Yumshoq disk qurilmasi ( FDD – floppy disk drive ).
Qattiq disk ( HDD – hard disk drive ).
Faqat o’qish uchun mo’ljallangan lazer disk (CD – ROM – compact disk read only memory)
Shina,modem va boshqa qurilmalar.
Texnika xavfsizligi.
Xavfsizlik texnikasi mehnat qilish uchun xavfsiz sharoit yaratishga qaratilgan. Chora tadbirlar sistemadan iborat. Korxona va ustaxonalarda kompyuterni orqasida kabel yoki simlarni tiokga ulayotganda tok urishi mumkin. Kompyuterlarning ishga yaroqligi tekshirib turiladi. Elektr simlarga simchalar osmaslik lozim, aks holda qisqa tutashuv berishi mumkin. Simlarda nuxson sezilsa elektromantyorga xabar berish, ochilib qolgan simlarga q’ol tekkazmaslik kerak. Kompyuter oldiga ho’l holda o’tirib bo’lmaydi.
Monitordan insonning ko’zigacha bo’lgan masofa – 60 sm. Monitor zangori va ko’k ranglarga bo’yalishi shart.
Kompyuterda ishlash vaqtida insonning charchash sabablari:
-
Ekran yorug’ligi;
-
Contrast va fon o’rtasidagi aniqlik;
-
Kompyuterda ishlash paytida issiqlkdan nurlanish;
-
Kompyuter buzuqligi;
|
