|
Reja: Shovqinbardosh kodlarning tavsiflari. Chiziqli kodlar Blokli kodlar Shovqinbardosh kod
|
| bet | 1/3 | | Sana | 22.12.2023 | | Hajmi | 80,26 Kb. | | #126895 |
Muhammad Al-xorazmiy nomidagi Toshkent axborot
Texnologiyalari universiteti
Axborot va kodlash nazariyasi fanidan
2-Mustqail ish
Bajardi :Ibrohimov Zayniddin
Tekshirdi : Djabbarov Shuxrat Yuldashevich
Toshkent-2023
Mavu : Xatoliklarni aniqlash va tuzatish uchun shovqinbardosh kodlarni qo‘llash
Reja:
Shovqinbardosh kodlarning tavsiflari.
Chiziqli kodlar
Blokli kodlar
Shovqinbardosh kod. Shovqinbardosh kod deb – xato qabul qilingan razryadlarni aniqlaydigan va to‘g‘rilaydigan kodga aytiladi.
Bunday kodlar quyidagi prinsipga asoslanib tuziladi: n razryadli kodli kombinatsiyalar soni N ta bo‘lsin.
Lekin axborot uzatish uchun esa faqatgina ulardan Nr tasi ishtirok etadi va ular ruxsat etilgan kombinatsiyalar deyiladi.
N – Nr tasi esa man qilingan kodli kombinatsiyalar deyiladi.
Agar uzatish tomonidan ruxsat etilgan kodli kombinatsiya uzatilsa va unga xalaqit ta’sir qilsa, buning natijasida qabul qilish tomonidan boshqa man qilingan kodli kombinatsiya qabul qilinadi. Bu esa uzatilgan kodli kombinatsiyaning xato qabul qilinganligini ko‘rsatadi.
Masalan, ruxsat etilgan kodli kombinatsiyalar bir – biridan ikkita razryadga farq qilsin. Ya’ni kod masofasi d = 2: 0011, 0110, 1001, 1010, 1100, 0101 va xokazo 0111 – bu kombinatsiya man qilingan kodli kombinatsiyani xato qabul qilinganligidan dalolat beradi.
Ushbu misoldan ko‘rinib turibdiki, shovqinbardosh kodlarni xosil qilish uchun ortiqcha razryadli kodlar ishlatiladi. Masalan 8 ta kombinatsiyali kod uchun 4 ta razryadli kod ishlatiladi. Aslida oddiy kod orqali kodlashtirishda 8 ta kombinatsiya uchun atigi 3 ta razryad (23= 8) yetarlidir.
Shovqinbardosh kodlar klassifikatsiyasi
Shovqinbardosh kodlar taqsimlangan va taqsimlanmagan kodlarga bo‘linadi. Agar kodli kombinatsiyalarda kombinatsiyadagi razryadlar soni bir xil bo‘lsa, bunday kodlar teng taqsimlangan kodlar deyiladi.
Agarda kodli kombinatsiyalardagi razryadlar soni xar xil bo‘lsa, bunday kodlar teng taqsimlanmagan kodlar deyiladi.
Teng taqsimlangan kodlar ikki turga bo‘linadi:
Blokli;
Uzluksiz.
Blokli kodlar uzatilayotgan axborotli ketma-ketlik aloxida kodli kombinatsiyalarga bo‘linadi va ular bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan xolda kodlanadi va dekoderlanadi.
Bu xolat uzatilayotgan xabarga n ta elementlardan tashkil topgan blok yoki xar xil elementlardan iborat bo‘lgan blok mos keladi.
Uzluksiz kodlar esa axborotli razryadlarning uzluksiz ketma-ketligidan iborat va ularni bo‘laklarga bo‘lib bo‘lmaydi. Bunday kodlarda informatsion razryadlar orasiga ortiqcha razryadlar ma’lum tartibda joylashtiriladi.
Blokli kodlar. Blokli kodlar o‘z navbatida bo‘linuvchi va bo‘linmaydigan kodlarga ajraladi. Bo‘linuvchi kodlarda axborot va tekshiruvchi razryadlar bo‘lib, ular aniq bir - biridan ajratilgan xolda bo‘ladi. Bunday kodlar (n,k) kabi belgilanadi,
n - blokli kodli kombinatsiyadagi umumiy razryadlar soni;
k – axborot razryadlar soni;
r = n - k tekshiruvchi razryadlar soni.
Tekshiruvchi razryadlar (r) yordamida kodli kombinatsiyadagi xato qabul qilingan razryadlarni aniqlash va ularni to‘g‘rilash mumkin.
Bo‘linmaydigan kodlardagi razryadlarning qaysi birlari axborot, qaysi birlari tekshiruvchi ekanligini ajratib bo‘lmaydi.
|
| |
