uzatish tezligi yoki signal turlari ikki xil tarmoq o’rtasida farq qilishi mumkin, ammo
ularning mantiqiy topologiyalari bir xil bo’lishi mumkin. Tarmoqning fizik
topologiyasi - bu OSI modelining fizik pog’onasi orqali ifodalanadi.Tarmoq
topoliyalari ta’kidlanganidek, tarmoq qurilmalarini joylashuviga
va bir-biri bilan
bog’lanishi hamda tarmoqni qurishda foydalanilayotgan standart texnologiyaga mos
ravishda har xil ko’rinishda bo’lishi mumkin. Biror tarmoqdagi har qanday tugun
tarmoqdagi boshqa qurilmalarga bir yoki bir nechta fizik kanallar orqali bog’lanish
imkoniyatga ega bo’lishi mumkin; ushbu kanallarni grafik ravishda bog’lash
natijasida geometrik shakllar hosil bo’ladi va hosil bo’lgan shakllarning ko’rinishiga
qarab tarmoq topologiyasi nomlanadi. LAN tarmoqlarida turli xil fizik
topologiyalardan foydalaniladi, jumladan shina, yulduz, mesh, daraxt, nuqt-nuqta va
h.k., 2.1-rasm. Shuningdek, qurilmalarni ulash uchun
ishlatiladigan uzatish
muhitlarining joylashuvi tarmoqning fizik topologiyasini ifodalaydi.
Tarmoq topologiyasi - bu aloqa tarmog'i elementlarining joylashuvi. Tarmoq
topologiyasi har xil turdagi telekommunikatsiya tarmoqlarini, shu jumladan radio
tarmoqlarini, sanoat stavkalari va kompyuter tarmoqlarini aniqlash yoki tavsiflash
uchun ishlatilishi mumkin. Tarmoq topologiyalari shuningdek, tarmoqni geografik
muhitdagi o’rni, foydalanuvchilari soni va foydalaniladigan
texnologiyasiga
muvofiq tanlanadi. Bir qancha tarmoq topologiyalari mavjud: mesh, yulduz, daraxt,
shina, halqa ва 3-D torus.
Misol uchun mesh topologiyali tarmoq - bu lokal tarmoq topologiyasida
ishlatiladi, unda infratuzilma tugunlari to'g'ridan-to'g'ri, dinamik va ierarxik
bo'lmagan holda boshqa ko'plab tugunlarga ulanadi va ma'lumotlarni
foydalanuvchilarga samarali yo'naltirish uchun bir-biri bilan hamkorlik qiladi.
Bunday topologiyalar har doim ham o’zini oqlamaydi, sababi qurilishi qimmatga
tushadi.
3-rasm. Mesh topologiyali tarmoq
Yulduzli topologiyaga asoslanga tarmoq bo’lib, bunda kompyuter
tarmoqlari
markazida joylashgan tarmoq elementni o’ziga ulangan qurilmalarni boshqarad.
Shuningdek, yulduzli topologiyada har bir xost markaziy qurilmaga ulanadi, bitta
markaziy qurilma xabarlarni uzatish uchun kanal vazifasini bajaradi. Bu topologiya
eng keng tarqalgan kompyuter tarmog'i topologiyalaridan biridir.
4-rasm. Yulduz topologiyali tarmoq
Torus aloqali topologiya - bu parallel kompyuter tizimidagi ishlov berish
tugunlarini o'zaro bog'lash uchun kalitsiz tarmoq topologiyasi hisoblanadi. Bu yangi
avlod topologiya hisoblanadi va ko’plab kompyuterlarni 3 o’lchamli holatda bir biri
bilan bog’laydi, 5-rasm.
5-rasm. Torus aloqali topologiy.
