| Rostlovchi (kirish) ta’sirlariga isituvchi bug‘ sarfi Gb, issiqlik tashuvchi sarfi Gi.t., sovuq agent sarfi Gs.a., distillyatning chiqishdagi sarfi Gd, kub mahsuloti va flegma sarflari Gk , Gfl hisoblanadi.
Boshlang‘ich aralashma rektifikatsion kalonnaga texnologik jarayonning boshqa obyektlaridan kelganligi uchun ta’minot sarfi, tarkibi va haroratining о‘zgarib turishi jarayondagi asosiy g‘alayonli faktorlar hisoblanadi. G‘alayonli faktorlarga shuningdek isitish bug‘ining, issiqlik tashuvchining va sovuq agentning entalpiyalari, shuningdek atrof muhitga issiqlik yо‘qolishi q ham kiradi. Sanab о‘tilgan g‘alayonlardan asosan faqat ta’minot harorati t rostlanadi, ta’minot sarfi Gt nazorat qilinadi, ta’minot tarkibi kamdan kam hollarda nazorat qilinadi, qolgan g‘alayonlar esa odatda nazorat qilinmaydilar.
Gс.а., с.а., Сс.а.
Gи.т.., и.т.,Си.т..
Gт., т., Ст
Gбуғ, rбуғ
мах
Rektifikatsion qurilmaning prinsipialsxemasi.
1-rektifikatsion kolonna, ta’minot isitgichi, 3-qaynatgich, 4-deflegmator, 5-flegma sig‘imi.
Xar bir ajratish bosqichida, ya’ni kolonnada boyitishning о‘zgarish dinamikasini о‘rganishda asosiy 3 tashkil etuvchi jarayonlarni ajratish mumkin:
Suyuqlik hajmini uning sarfi о‘zgargandagi о‘zgarishi, bug‘ oqimining tezligi о‘zgarishidan kelib chiqqan holda: likopchadagi suyuqlik hajmida boyitishni о‘zgarishi.
Barcha keltirilgan faktorlarni aniq hisobga olish jarayonining matematik tavsifi murakkabligi sababli mumkin emas.
Ideal aralashtirishdan ta’minlanuvchi yakkalangan likopchadagi suyuq faza tarkibining о‘zgarishi, 1-tartibli differensial tenglama asosida oqimlarning tezligi yoki tarkibining о‘zgarishi bilan bog‘liq. Bir necha likopchalarning birin - ketin birlashishi uchun vaqt doimiylari о‘zaro bog‘liq va tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri aniq tahlil usullari ancha murakkab.
Vaqt doimiysining ahamiyati fazo muvozanati egri chizig‘ining egriligini, likopchaga yetib kelish vaqti, kolonnadagi oqimlarning tezligi va ta’minot manbaining sarfiga bog‘liq.
Shu parametrlarning vaqt doimiylari qiymatiga ta’sirini baholash uchun bir va ikki ajratish bosqichli kolonnalar misolida kо‘rib chiqamiz:
Ajratishning bitta bosqichi bug‘ tarkibi kо‘rilayotgan boyitishning о‘zgarish oralig‘ida suyuqlik tarkibidan chiziqli о‘zgaruvchi funksiya deb faraz qilamiz, ya’ni
cV = a + bcL
Bir bosqichli rektifikatsiyaning prinsipial chizmasi
Rasmda kо‘rsatilgan qurilma uchun, yengil uchuvchi tashkil etuvchi bо‘yicha moddiy muvozanat tenglamasi quyidagicha bо‘ladi:
yoki sK = sL; sD = cV = a + bcL larni hisobga olgan holda quyidagicha yozish mumkin:
bu yerda; g – likopchadagi suyuqlik miqdori.
Qurilmaning uzatish funksiyasini «ta’minot manbai tarkibida – kub mahsulot tarkibi» kanali bо‘yicha keltirib chiqaramiz. Buning uchun (3) tenglama koordinatalarini ularning nominal qiymatlaridan og‘ishi orqali ularni statsionar rejim uchun quyidagicha belgilab olamiz:
x = sP – s; u = sK – s = sL – cL0
va statsionar holatda deb olamiz:
tenglamani olamiz
undan, Laplas о‘zgartirishdan keyin uzatish funksiyasini quyidagi kо‘rinishda topamiz:
bu yerda X(p) va Y(p) – x(t) va y(t) larning tasviri;
k = GP / ( GK+bGD );
T = g / (GK+bGD)
(9) dan kо‘rinib turibdiki GK+GD=GP va T=g/GP=SR bо‘lganligi uchun qorishmaning о‘rtacha vaqt doimiysi SR, b=1 bо‘lganidagi apparatning vaqt doimiysiga teng. b>1 bо‘lgandagi (78-rasm) past konsentratsiyalarda vaqt doimiysi vaqtidan kichik bо‘ladi, b<1 bо‘lgandagi yuqori konsentratsiyalarda doimiy vaqt SR dan katta bо‘ladi.
Yuqorida keltirilgan natijalarni hisobga olgan holda quyidagi rostlash variantlari taklif etiladi.
|
