|
havodagi namlik, suv va elektrolitlar qurshovida bolishi tufayli elektrokimyoviy jarayon sodir bo’lishiga olib
|
| bet | 26/46 | | Sana | 30.11.2023 | | Hajmi | 444,31 Kb. | | #108683 |
Bog'liq x vareant gtl(1)havodagi namlik, suv va elektrolitlar qurshovida bolishi tufayli elektrokimyoviy jarayon sodir bo’lishiga olib
keladi. Masalan, metallarni kavsharlashda asosiy metall tarkibi bilan kavsharlovchi elektrod tarkibi bir xil
b olishini ta’minlash deyarli mumkin emas.
Ba’zan ikki metall qismlarini bir-biri bilan ulash uchun ishlatiladigan,
bolg‘alanib yassilanadigan tutgichlar (zaklyopka) boshqa kimyoviy
tabiatli metalldan yasalgan hol- larda ham hosil bo‘ladigan galvanik
juftlar korroziyani juda jadallashtiradi.
Ko‘pincha, metallarni korrozion turg‘un bo‘lgan qatlam (temirni rux,
qalay yoki nikel) bilan qoplaganda, yagona bir yeri shikastlanib
qolgan qoplama ham galvanik juftga aylanadi. Bunday
elektrokimyoviy korroziyada metal va uning qoplamasidagi
shikastlangan qismi ko‘rsatilgan tarzda yuz beradigan jara -yonlar
quyidagidan iborat. Aktiv metalldan yasalgan qoplama bilan temir
galvanik elementning elektrodlariga aylanadi, passivroq bo‘lgan temir katod, qoplovchi aktivroq metall-rux
esa anod vazifasini o‘taydi. Rux elektronlar berib oksidlanadi, bu elektronlar havo kislorodini
metall sirtida qaytaradi: Zn-2ē → Zn2+ va O2+ 2H2O + 4ē →4HO; Zn2+ + 2HO– → Zn(OH)2
Temir yuzasini qoplagan rux o‘zining muhofaza qilish vazifasini bajarmaydigan holatga o‘tadi. Bun-day
yemirilish anodning korroziyalanishi deyiladi. Agar temir yuzasi qalay bilan qoplangan bo‘lsa, unda buyumni
kor-roziyadan saqlash jarayoni yuzadagi qoplama qatlami shikastlanmaguncha davom etaveradi, chunki qalay
yuzasidagi oksid parda mustahkam. Qoplamada mikroshikast paydo bo‘lganda galvanik sistemada
elektrokimyoviy jarayon boshlanadi va endi temir qatlam anodga, qalay esa katodga aylanadi. Endi temir
o ksidlanishi jadallashadi: Fe – 2ē→ Fe2+; O2+2H2O+4ē→4HO–,; Fe2+ + 2HO–→ Fe(OH)2
|
| |
