VI. Yetti sathli OSI modeli:
Ilova sathi vazifasi va protokollari;
Taqdimot sathi vazifasi va protokollari;
Seans sathi vazifasi va protokollari;
Transport sathi vazifasi va protokollari;
Tarmoq sathi vazifasi va protokollari;
Kanal sathi vazifasi va protokollari;
Fizik sathi vazifasi va protokollari.
Ilova sathi:
- Vazifasi: Ilovaning yaratilishi, boshqarilishi va ishga tushirilishi uchun xizmat ko'rsatish.
- Protokollari: HTTP, FTP, SMTP, POP3, IMAP, SSH.
Taqdimot sathi:
- Vazifasi: Ma'lumotlar paketlar halida tarmoqda tarqatilishini tashkil etish.
- Protokollari: Ethernet, Wi-Fi, Token Ring.
Seans sathi:
- Vazifasi: Tarmoqdagi ixtiyoriy ikkita ilova o'rtasida ulanishni yaratish va yonib ketishni yo'nalishini aniqlash.
- Protokollari: NetBIOS, RPC, SQL.
Transport sathi:
- Vazifasi: Ikkita terminal o'rtasida ma'lumotlar almashishini tashkil etish.
- Protokollari: TCP, UDP.
Tarmoq sathi:
- Vazifasi: Tarmoqdagi routerlar orasida ma'lumotlar almashishini tashkil etish.
- Protokollari: IP, ICMP, ARP.
Kanal sathi:
- Vazifasi: Ma'lumotlarni fizikaviy tarmoqqa tarqatish.
- Protokollari: BitSync, HDLC, FDDI.
Fizik sathi:
- Vazifasi: Ma'lumotlarni fizikaviy qurilmalar orqali tarqatish.
- Protokollari: RS-232, V.35, RJ-45.
Yetti sathli OSI modeli kompyuter tarmoqlarining qaysi qismlari borligini yozuvli shaklda yoritadi. Har bir sathi tarmoq ishlab chiqarishning bir qismini bajaradi.
1. Fizik sathi: Fizik sathi tarmoq qurilmasining asosiy qismlarini, masalan kabellarni, ustunliklarini va portlarni yoritadi. Bu sathdagi vazifalar tarmoq vositalarining fiziksel o‘rniga asoslanganlikni ta’minlashdir. Bu sathdagi protokollar, masalan Ethernet, Wi-Fi va Bluetooth kabi protokollarga misol bo‘ladi.
2. Kanal sathi: Kanal sathi tarmoqning sharq yoki kabblik tugmachalarini (switching) bajaruvchi tizimlar va boshqa tizimlar bilan o‘rtacha aloqani taminlaydi. Bu sathdagi protokollar, masalan MAC adreslanishni aniqlash uchun foydalanuvchi ishining eng yaxshi sifatini ta’minlashda yordam beradigan VLAN protokollari kabi protokollarga misol bo‘ladi.
3. Tarmoq sathi: Tarmoq sathi aloqani boshqarishdan javob beradi, masalan tarmoq yo‘nalishi va paketlarni yo‘nalishini aniqlash, tarmoq tashqi IP manzillarini aniqlash kabi vazifalarni bajaradi. Bu sathdagi protokollar, masalan IP, ICMP, ARP kabi protokollarga misol bo‘ladi.
4. Transport sathi: Transport sathi tarmoqdan kelgan ma’lumotlarni amalga oshirish uchun vazifalarni bajaradi, masalan ma’lumot qatnashchilari orasidagi aloqani boshqarish. Bu sathdagi protokollar, masalan TCP, UDP kabi protokollarga misol bo‘ladi.
5. Seans sathi: Seans sathi foydalanuvchi o‘rtasida aloqani boshqarishdan javob beradi, masalan bir foydalanuvchi tizimdan boshqa bir foydalanuvchiga aloqa yo‘nalishini tuzish. Bu sathdagi protokollar, masalan RPC, NetBIOS kabi protokollarga misol bo‘ladi.
6. Taqdimot sathi: Taqdimot sathi ma’lumotni foydalanuvchiga tez-tez o‘tkazishni taminlashdan javob beradi, masalan ma’lumotning to‘g‘ri turdagi qo‘llanishlariga mos kelishini ta’minlash. Bu sathdagi protokollar, masalan HTTP, FTP, SMTP kabi protokollarga misol bo‘ladi.
7. Ilova sathi, yoki 7-sathli OSI modelining eng yuqori sathi, ilovani yaratish va ishga tushirish uchun tegishli protokollarni taqdim etadi. Bu sath, foydalanuvchi ilovani yaratib olishi, saqlashi va boshqa joylarda yaratilgan ilovalarni ishga tushirishi uchun kerakli imkoniyatlarni taqdim etadi. Ilovani yaratish va boshqa ishlarni amalga oshirish uchun masofadan ta'minlash, aloqa qurilmalarida to'xtatish va qayta ishga tushirish, fayllarni saqlash va boshqalar kabi muhim vazifalar ilova sathi yordamida bajariladi.
Ilova sathi uchun protokollar, misol uchun HTTP (HyperText Transfer Protocol), FTP (File Transfer Protocol), SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) kabi loyihalarni yaratish uchun yordam beradi. Bu protokollar, ilovalarni yaratish va ularga murojat qilishni osonlashtiradi va ularga yo'l ochish uchun talab etiladigan xususiyatlar va funksiyalarni taqdim etadi.
|
