293
jabrlanuvchidan bir necha marta yo‘tal harakatlarini bajarishni so‘rash;
jabrlanuvchining qorni bilan yotqizib yoki o‘tirgan va boshi egik holatda
kaft bilan ko‘raklar orasiga 3-5 marta
qisqa turtkilar berish;
jabrlanuvchining orqasidan o‘tib, qo‘llarni uning xanjarsimon o‘sig‘i va
kindik oralig‘ida qo‘llarni zanjir qilib ushlab 3-5 marta qorin sohasini tez-tez bosib
olish.
Agardayotjismlarko‘zgatushgandako‘znisuvoqimidayuvish
kerak.
Bundasuvoqiminingyo‘nalishiko‘znitashqiburchagi
(chakka)danichkiburchagi
(burun) gayo‘naltirilishishart. Ko‘zniishqalashqat’iyanmanetiladi.
Og‘irjarohatlardako‘zgasterilboylamaqo‘yib,
jabrlanuvchini
zudlikbilantibbiymuassasagayetkazishzarur bo‘ladi.
Yumshoqto‘qimalargayotjismlartushganida (teriostiga, tirnoqqavah.k.) gid
quyidagilarnibajarishlozim:
yot jismni olishga ishonchi komil bo‘lsagina
olib tashlash;
yot jism tushgan joyni yod bilan ishlov berish;
sterilboylamqo‘yish.
294
Zaharlanishlarda birinchi tibbiy yordam
Gazlardanzaharlangan(atsetilen,
isgazi,
benzinparlarivah.k.)
insonlardaboshog‘rig‘i,
chakkalaridakuchliog‘riq,
quloqlarishang‘illashi,
umumiyholsizlik, boshaylanishi, uyquchanlik, og‘irholatlardaqo‘zg‘aluvchanlik,
nafasolishningbuzilishi, ko‘z qorachiqlariningkengayishikuzatiladi.
Turli
zaharlanishlarda
tibbiyyordamko‘rsatayotgangidquyidagilarnibajarishilozim:
gaz zonasidan jabrlanuvchini olib chiqish;
kiyimlarini yechib toza havo kelishini ta’minlash;
jabrlanuvchining oyog‘ini osmonga qilib yotqizib qo‘yish (gaz
isidan
zaharlanishda faqat gorizontal holatda yotqizish);
jabrlanuvchini odeyalo, kiyimlar
bilan yopintirish;
novshadil spirtiga namlangan salfetka yoki
paxtani jabrlanuvchining
burniga
yaqinlashtirish;
ko‘p miqdorda
suyuqlik ichirish;
nafas olish jarayoni to‘xtaganda sun’iy nafas berishtadbirini o‘tkazish;
zudlik bilan yuqori saviyali tibbiy yordam
beradigan mutaxassisini
chaqirish.
