Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova, N. E. Ibadullayev, G. R. Tursunova, O. I. Tuxliyev

291 

jarohat bo‘lganda boylov qo‘yish; 

muzqo‘yish; 

osudaliknita’minlash; 

qusishkuzatilganda 
(bexushbo‘lganvaqtda) 
boshiniyonboshgaqaratibqo‘yish. 
Suyaklat yeganda (lat yegan sohada og‘riq va shishning bo‘lishi xarakterli) 
gid quyidagilarni bajarishi kerak: 

suyak lat yegan joyida muz qo‘yish; 

qattiq bog‘lam qo‘yish; 

osudaliknita’minlash. 
Pay chuzilgandaquyidagilarni bajarish lozim: 

zararlanganjoynibintlar, 
shinalar, 
qo‘lostidamavjudbo‘lganvositalaryordamida maxkam bog‘labqo‘yish; 

zararlanganjoyningosudaligini ta’minlash; 

zararlanganjoyga «muz» qo‘yish. 
 
Shok holatdabirinchitibbiyyordam 
 
 
14.7-rasm. Suyak shikastlanishida birinchi tibbiy yordam 
 

292 
Shokholatibuinsonorganizmdaqonaylanishi, 
nafasolishvamoddalaralmashinuvibuzilishinatijasidayuzagakeladiganholatdir. Shok
organizmning 
jarohatlargajiddiyjavobreaksiyasibo‘lib, 
jabrlanuvchihayotiuchunxavflihisoblanadi. 
Shokningbelgilariquyidagiholatlarhisoblanadi: 

teriqoplamalariningoqarishi; 

karaxtholatga tushish(to hushini yo‘qotish holatigacha); 

sovuqteroqishi; 

ko‘z qorachiqlarining kengayishi; 

nafas olish va pulsning tezlashuvi; 

qonbosiminingtushishi; 

og‘irholatlardaqusish, 
yuzningalvontusolishi,teriqoplamalariningko‘kimtirtusolishi, 
ixtiyorsizsiydikvaaxlatajralishiholatlarikuzatilishimumkin. 
Shok holatiga tushgan ekskursantga gid birinchi yordam ko‘rsatishda 
quyidagilarga amal qilishi lozim: 

jarohatlanishxarakteriga qarab birinchi tibbiy yordamni ko‘rsatish (qon 
ketishini to‘xtatish, singan joyni immobilizatsiyalash va h.k.); 

jabrlanuvchini odeyaloga o‘rab, boshiga birmuncha egilgan holat berib 
gorizontal holatda yotqizish; 

jabrlanuvchi tashnalik hisqilganda, qorin bo‘shlig‘i travmalaridan 
tashqari holatlarda suv berish; 

zudlik bilan yuqori saviyali tibbiy yordamni chaqirish; 

jabrlanuvchini avaylab tibbiy muassasaga zambilda transportirovka 
qilish. 

Download 2,73 Mb.