ekskursiyamaqsadidakelgannechanafarsayohatchilarturistikguruhhisoblanadi

75 
4-mavzu.EKSKURSIYA XIZMATINI TAYYORLASH
TEXNOLOGIYASI
4.1. Yangi ekskursiyani tayyorlash jarayoni 
4.2. Ekskursiya xizmatining maqsadi, vazifasi va mavzusini aniqlash 
4.3. Ekskursiyaxizmatima’lumotlariuchunmanbalarizlash 
4.4. Ekskursiyaxizmatining asosiy va individual matnini tayyorlash 
4.5. «Gid portfeli» ni tahlash 
 
4.1. Yangi ekskursiyani tayyorlash jarayoni 
 
Yangi mavzudagi ekskursiya xizmatini tayyorlash murakkab jarayon bo‘lib, 
butun bir ishchi jamoaning faol ishtirokini talab qiladi. Bo‘lajak ekskursiya 
xizmatining mazmuni, uning ilmiy ahamiyati uslubchi va gidlarning bilimi, 
salohiyati, ularning pedagogika va psixologiya asoslariniamaliy o‘zlashtirganlik 
darajasiga, auditoriyaga ta’sir ko‘rsatishning eng samarali usullarini tanlay olish 
ko‘nikmalariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liq bo‘ladi. Ekskursiya xizmati – bu ikki 
muhim jarayon, ya’ni uni tayyorlash va o‘tkazish natijasi bo‘lib, o‘zaro bir-biri 
bilan bog‘liq, bir-birini to‘ldiruvchidir. Puxta tayyorgarliksiz ekskursiya xizmatini 
yuqori sifatda o‘tkazib bo‘lmaydi. Yangi ekskursiya xizmatini tayyorlashda ikkita 
asosiy yo‘nalishni ajratish mumkin: 
- yangi mavzudagi ekskursiya xizmatini ishlab chiqish; 
- endigina o‘z ishini boshlayotgan gidni tayyorlash (yoki ushbu mavzu bu gid 
uchun yangi bo‘lishi mumkin). 
Yangi ekskursiya xizmatini tayyorlash ijodiy guruhga topshirilib, uning 
tarkibida mavzuning murakkabligiga qarab 3-7 nafar gid kiradi. Ko‘pincha 
maslahatchi sifatida turli soha mutaxassislari, muzey ilmiy xodimlari, OTM va 
o‘rta maktab o‘qituvchilari, shuningdek, boshqa mutaxassislar ham taklif etilishi 
mumkin. Odatda ijodiy guruhning har bir qatnashchisiga ekskursiya xizmatining bir 

76 
bo‘limi, 
biron-bir 
mavzusi 
yoki 
mavzuning 
bir 
nechta 
kichik 
mavzuostilarinitayyorlash topshiriladi. Mazkur ijodiy guruh ishining nazorati esa 
mas’ul rahbarga topshiriladi. 
Odatda yangi ekskursiya xizmatini tayyorlash 3 bosqichda amalga oshiriladi: 
Dastlabki ishlar, ya’ni yangi ekskursiya xizmati mavzusi bo‘yicha 
ma’lumotlar to‘plash, ekskursiya xizmati maqsad va vazifalarini aniqlash, shu bilan 
bir vaqtda ekskursiya ob’ektlarini tanlash. 
Bevositaekskursiya xizmatinitayyorlash, ya’ni ekskursiya xizmati marshrutini 
tuzish, ma’lumotlarga ishlov berish, ekskursiya xizmatiningasosiy matnini yozish, 
uni o‘tkazish uslubini aniqlash, ekskursiya ob’ektini ko‘rsatish va hikoya qilishning 
eng samarali usullarini tanlash, gidlar tomonidan individual matnni tayyorlash 
jarayonini o‘z ichiga oladi. 
Yakuniy bosqich, ya’ni,sinov ekskursiyasini o‘tkazish. Ekskursiya muassasasi 
rahbari tomonidan yangi ekskursiya xizmatini tasdiqlash, mavzuni himoya qilgan 
gidlarga ushbu ekskursiya xizmatini o‘tkazishga ruxsat berish jarayonlari kiradi. 
Ekskursiya xizmatini o‘tkazish tartibi uning mavzusi, turi va o‘tkazish 
shaklidan qat’iy nazar bir xil bo‘ladi: tanishuv qismi, asosiy qism va yakuniy qism. 

Download 2,73 Mb.