Umumiy shamollatish: Sanoat korxonalari
ishlab chiqarish binolarida
ajralib chiqayotgan har xil zararli moddalarni shamol yo`nalish vositasi bilan
birgalikda chiqarib yuborishning imkoniyati bo`lmasa yoki ajralib chiqayotgan
moddalar texnologik jarayonning hamma maydonlaridan ajralib chiqayotgan
bo`lsa,unda yakka tartibdagi shamollatish vositalarini qo`llash imkoniyati
yo`qoladi.Bunday hollarda umumiy shamollatish usulidan foydalaniladi.Umumiy
shamollatish vositasini zararli moddalar yoki issiqlik eng ko`p ajralib chiqayotgan
maydonga o`rnatish kerak.
Ishlab chiqarish maydonlarida yig`ilgan havidagi zararli moddalar shaxta va
fonarlar,shuningdek havo almashtirish maqsadida o`rnatilgan havo qabul qilish
vositalari orqali chiqarib yuborilishi mumkin.Sof hovoni esa yuqorida ko`rsatib
o`tilgan vositalarning biri yordamida hosil qilish mumkin.
SCIENCE PROMOTION “ZAMONAVIY FALSAFA, IJTIMOIY VA GUMANITAR FANLARNI RAG'BATLANTIRISH”
sciencepromotion.uz
2024.06.30
159
Qanday yo`l bilan xonaga sof havo berish va zararli moddalar yig`ilgan
havoni chiqarib yuborishi usullari zararli moddaning xona bo`ylab tarqalish
xususiyatiga bog`liq bo`ladi.
Masalan:Agar sexda ko`plab issiqlik ajralib chiqishi mumkin bo`lgan mashina
va mexanizimlar o`rnatilgan bo`lsa,ularning sexda joylashish holatiga qarab
shamollatish usullari qo`llaniladi.Bundan tashqari har xil zararli omillarga ega
bo`lgan jihozlarni sex bo`ylab joylashtirishning ham ahamiyati katta.
Shuning uchun ham sanoat binolarini qurish loyihalarini tayyorlayotganda
iqlim sharoitini, quyosh nurlarining tushish holatlari va sexdagi jihozlarni to’g’ri
joylashtirish masalalari yetarli darajada hal qilingan bo`lsa, shamollatish vositalarini
o`rnatish ham shunchalik oson bo`ladi.
Shamollatish vositalarini o’rnatishda shamollatish sxemasining iqtisodiy
kamxarj bo`lishi bilan , iloji boricha kam metall sarf qilinadiganini tanlash kerak.
Issiqlik ajralib chiqadigan xonalarda havoni almashtirishni ta`minlash uchun
quyidagi omillarga e’tibor qaratish kerak: Sanoat korxonalari xonalarida ajralib
chiqadigan zararli omillar faqat issiqlik bo`lsa ,unda almashtiriladigan havoning
hisoblangan miqdori quyidagi formula bilan aniqlanadi:
𝐺
1
=
𝑄
𝑜𝑟𝑡
0.24(𝑡
𝑥
− 𝑡
0
)
Bu yerda
𝐺
1
-chiqarilib tashlanishi kerak bo`lgan havo miqdori, o’lchov birligi
kg/s,
𝑄
𝑜𝑟𝑡
−
ortiqcha issiqlik miqdori.
Ortiqcha issiqlik miqdori ,xonada ajralayotgan issiqlik bilan tashqaridagi
miqdori orasidagi ayirmadan iborat bo`ladi.Bunda issiqlik balansini o’rtacha
issiq,sovuq va issiq davrga alohida-alohida hisoblash tavsiya etiladi.
Issiq sharoit uchun Issiqlik balansini quyidagicha yozish mumkin:
𝑡
𝑇
> 10
°
C,
𝑄
𝑜𝑟𝑡
=∑Q+
𝑄
𝑟𝑎𝑑
-(Q
1
+Q
2
+Q
3
+Q
4
).
O`rtacha va sovuq davr uchun:
𝑡
𝑇
> 10
°
C,
𝑄
𝑜𝑟𝑡
=∑Q-(Q
1
+Q
2
+Q
3
+Q
4
+Q
5
+Q
6
).
Bunda ∑Q -xonadagi hamma issiqlik manbalaridan ajralayotgan issiqlik
miqdori,kkal/soat
𝑄
𝑟𝑎𝑑
-quyosh nuri ta`sirida hosil bo`ladigan issiqlik miqdori,kkal/soat
Q
1
-xonaga kiritilgan materialning isishi uchun sarflanadigan issiqlik,kkal/soat
Q
2
-sovuq yuzalar bilan yutiladigan issiqlik miqdori,kkal/soat
Q
3
-joylardagi shamollatish vositalari orqali yo`qotiladigan issiqlik
miqdori,kkal/soat
Q
4
-devorlar orqali yo`qotiladigan issiqlik miqdori,kkal/soat
Q
5
-xonaga tirqishlardan kirgan havoni isitishga sarflanadigon issiqlik
,kkal/soat.
t
x
-chiqarib yuborilayotgan havoning haroratini hisoblash.
Uni belgilash uchun issiqlik ajralayotgan jihozlarni sathini ,xonaning
balandligi va jihozlarning zichligini hisobga olish kerak.
Ishchi moydoni havosini isitishga esa, hamma ajralib chiqayotgan
𝑄
𝑜𝑟𝑡
issiqlik sarflanmasdan,balki isitish issiqligi Q
ii
-gina sarflanadi.Hisoblashlarda
xatoliklarni oldini olish maqsadida quyidagi koeffitsiyentni kiritamiz.
|
