Soliq turi
|
Imtiyozlar miqdori (mlrd so‘m)
|
1
|
Qo‘shilgan qiymat solig‘i
|
8 446,65 (93,5%)
|
2
|
Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i
|
146,6 (1,6%)
|
3
|
Foyda solig‘i
|
146,2 (1,6%)
|
4
|
Yer solig‘i
|
121,1 (1,3%)
|
5
|
Ijtimoiy soliq
|
90,0 (1%)
|
6
|
Mol-mulk solig‘i
|
54,5 (0,6%)
|
7
|
Aylanmadan olinadigan soliq
|
30,8 (0,3%)
|
Jami
|
9 035,90
|
Soliq turlari va imtiyozlar miqdori.1
Soliq imtiyozlari 7 turdagi soliqlar bo‘yicha berilgan va ularning salmoqli qismi qo‘shilgan qiymat solig‘i (QQS) hissasiga to‘g‘ri keladi (93,5%). Keyingi o‘rinlardan jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i (1,6%), foyda solig‘i (1,6%), yer solig‘i (1,3%), ijtimoiy soliq (1%), mol-mulk solig‘i (0,6%) va aylanmadan olinadigan soliqlar (0,3%) joy olgan.
Sohalar kesimida bo‘yicha tog‘-kon sanoati, bank, transport, farmatsevtika, kommunal xizmat ko‘rsatish, neft-gaz qazib chiqarish, energetika, sug‘urta, tibbiyot, qurilish, dam olish, sport va boshqa yo‘nalishlarda faoliyat yuritgan korxonalar imtiyozlardan foydalangan.
(2-jadval)
№
|
Kompaniyalar nomi
|
Imtiyozlar miqdori (mlrd so‘m)
|
1
|
«Navoiy kon-metallurgiya kombinati» AJ
|
1 327, 1
|
2
|
TIF «O‘zmilliy bank» AJ
|
530, 6
|
3
|
«Olmaliq kon-metallurgiya kombinati» AJ
|
457,3
|
4
|
«Ipoteka-bank»
|
422,2
|
5
|
"O‘zbekiston sanoat-qurilish bank" ATB
|
400,9
|
6
|
«Agrobank»
|
397,7
|
7
|
"Asaka" bank
|
251,9
|
8
|
Xalq banki
|
195,1
|
9
|
«Kapitalbank»
|
181,3
|
10
|
"Asia trans gas" MCHJ
|
164,8
|
Quyidagi jadvalda eng ko‘p miqdorda soliq imtiyozlariga ega bo‘lgan Top-10 xo‘jalik yurituvchi subyekt va ularga berilgan imtiyoz summasi bilan tanishish mumkin.2
Shunigdek, ma’lumotda soliq imtiyoziga ega bo‘lib, umuman soliq to‘lamagan korxonalar ham mavjud. Ular imtiyozga ega bo‘lgan jami soliq to‘lovchilarning 35% yoki 15478 tani tashkil etadi. O‘rganish davrida bunday korxonalarning jami soliq imtiyozlari miqdori 3 trillion so‘mdan ziyodni tashkil etgan.
(3-jadval)
№
|
Kompaniyalar nomi
|
Soliq imtiyozning turi
|
Imtiyozlar miqdori (mlrd so‘m)
|
1
|
«Navoiy kon-metallurgiya kombinati» AJ
|
QQS
|
1327,1
|
2
|
Uzbekistan airways
|
QQS
|
152,8
|
3
|
«Toshissiqquvvati» DUK
|
QQS
|
35,4
|
4
|
«O‘zbekiston milliy elektr tarmoqlari» AJ
|
QQS
|
33,6
|
5
|
Farm Luks Invest MCHJ
|
QQS
|
24,1
|
6
|
SFI management group MCHJ
|
QQS
|
19,5
|
7
|
Renaissance Heavy Industries
|
Foyda solig‘i
|
17,5
|
8
|
ERIELL OFSME DMCC — 0173
|
QQS
|
16,2
|
9
|
«Sibir» aviakompaniyasi" AJning vakolatxonasi
|
Foyda solig‘i
|
15,8
|
10
|
Constanta group
|
QQS
|
14,6
|
Quyida ushbu korxonalar Top-10ligi hamda ular ega bo‘lgan soliq imtiyozining miqdori va turi aks etgan.3
Xulosa qilib aytganda sanoat korxonalarida soliq imtiyozlarini qo'llash, mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatadigan boshqa bir vosita. Davlat va sanoat tashkilotlarining hamkorlikda ishlashlari, soliq imtiyozlarini rivojlantirish va muammolarini hal qilish, yangi investitsiyalarni jalb qilish, va sanoat korxonalarining yangi texnologiyalarni qo'llash imkoniyatini yaratishga yo'l ochildi. Bu, mustaqil moliyaviy va sanoat sektorining rivojlanishida muhim bosqichni belgilaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. www. tdpu. Uz
2. www.Ziyonet. Uz
3. w.w.w.google.uz
4. http://www.aim.ru/
5.http:/www.bilimdon.uz
6. www.gazeta.uz
|
