Sanoat korxonasi rentabelligini oshirishni asosiy omillari

Andijon mashinasozlik instituti Elektrotexnika fakulteti EEE yo’nalishi K 22-20 guruh talabasi Zaynobiddinov Zaxiriddinning Soha iqtisodiyoti va menejmenti fanidan Mustaqil ishi

Sanoat korxonasi rentabelligini oshirishni asosiy omillari

Reja:

Reja:

Sanoat korxonasi rentabelligini mazmuni va moxiyati

Rentabellik. darajasining taxlili

Rentabellikni tahlil qilishn

Sanoat korxonalarining xo‘jalik faoliyatiga baho berish uchun yuqorida tilga olingan rentabellikning asosiy ko‘rsatkichi bilan bir qatorda rentabellikning boshqa ko‘rsatkichlaridan ham foydalaniladi. Bu ko‘rsatkich korxonalarda mavjud bo‘lgan asosiy va aylanma mablag‘laridan foydalanish samaradorligini bildiradi. Bu holda rentabellik darajasi foydaiing asosiy va aylanma mablag‘lariga nisbati bilan aniqlanadi.

Sanoat korxonalarining xo‘jalik faoliyatiga baho berish uchun yuqorida tilga olingan rentabellikning asosiy ko‘rsatkichi bilan bir qatorda rentabellikning boshqa ko‘rsatkichlaridan ham foydalaniladi. Bu ko‘rsatkich korxonalarda mavjud bo‘lgan asosiy va aylanma mablag‘laridan foydalanish samaradorligini bildiradi. Bu holda rentabellik darajasi foydaiing asosiy va aylanma mablag‘lariga nisbati bilan aniqlanadi.

Agar rentabellikni foiz hisobidagi foydaning muomala harajatlariga nisbati sifatida hisoblab chiqsak, u holda harajatlarning umumiy samaradorligini ifodalovchi ko‘rsatkichiga ega bo‘lamiz.

Rentabellikning erishilgan darajasini to‘g‘ri baholash uchup korxoia, tashkilot va tarmoqyaarning faoliyati natijalarini o‘tgan yillarning natijalari, o‘sha ixtisosdagi boshqa xo‘jaliklar ko‘rsatkichlari bilan hamda nohiya, shahar va jumhuriyat o‘rtacha ko‘rsatkichlari bilan solishtirilib ko‘rildi. Savdo korxonasi bo‘yicha xo‘jalik rentabelligini ko‘rib chiqamiz.

• Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, o‘tgan yilda tovar aylanishiga nis-
• 4400 x 100 batan hisoblangan rentabellik darajasi 3,474% (4415 x 100/131800) ni, hisobot yilida reja bo‘yicha 3,334% (4415 x 100/100)ni, haqiqatda esa 3,469% (4415x100/100) tashkil etgan. Shunday qilib, xo‘jalik rentabsllik darajasi o‘tgan yilga nisbatan 0,005% (3,469-3,474) rejaga nisbatan esa 0,135% (3,469-3,334) oshgan.
• Xo‘jalik rentabelligi yoki asosiy va aylanma mablag‘larga nisbatan hisoblangan rentabelligi o‘tgan yili 10,67% (4400 x 100/41200) bo‘lib, reja bo‘yicha 10,68% (4415 x 100/41316) ko‘rsatilgan; hisobotda esa 9,85% (4227 x100/42897) bo‘lgan. Ko‘rinib turibdiki, bu ko‘rsatkich o‘tgan yilga hamda rejaga nisbatan bir muncha past bo‘lgan. Asosiy va aylanma mablag‘lardan foydalanishni yaxshilash, samaradorlik darajasini oshirish va korxona rentabelligini oshirish tadbirlarini ishlab chiqish kerak.