X- erituvchining miqdor i
V— hajm
V —eritmani
retseptdagi foizi
A— standart konsentratsiya
Rp: Sol. Ammonii caustici 1% — 300ml
D.S. Sirtga.
Pasporti: Ammiak eritmasi (10%)- 30ml
10-100
X – 300 x =30 ml
Tozalangan suv 270 ml
YOrdamchi idishga 270 ml suv, 30 ml 10% li ammiak eritmasi solib aralashtiriladi va
shisha idishga suziladi.
3.Ikki xil nomga (kimeviy va shartli) ega bo‘lgan standart eritmalarni suyultirish.
Standart farmakopeya eritmasida preparatning faqat kimyoviy nomi yozilgan yoki
nostandart konsentratsiyasi ko‘rsatilgan miqdori hisobga olinadi. Agar
eritma shartli nom bilan
atalgan bo‘lsa, u eritma konsentratsiyasi 100% deb hisoblanadi.
Rp.: Solutionis Formaldehydi 3%-100 ml.
D. S. Sirtga ishlatish uchun.
Eritma
kimyoviy
nom
bilan
ko‘rsatilgan.
Standart farmakopeya eritmasida
formaldegidning miqdor ini hisobga olib (37%), flakonga 91,9 ml suv va 8,1 ml formalin
quyiladi.
Rp: Solutionis Formalini 5% — 200 ml.
D. S. Sirtga ishlatish uchun.
Eritma shartli nom bilan ko‘rsatilgan farmakopeyadagi eritmada formaldegid miqdorini
hisobga olib (37%), flakonga 190 ml suv va 10 ml formalin quyiladi. Bordiyu, formalindagi
formaldegid miqdori 36,5-37,5% dan kam bo‘lsa, masalan, 34% bo‘lsa,
u holda eritmadagi
formaldegidning sof miqdori hisobga olinadi.
Buning uchun qayta hisob koeffitsenti ani-lanadi: 37:34=1,08. Bu son farmakopeya
standart formalinidan olish kerak bo‘lgan songa ko‘paytiriladi. Bu holda 34% formaldegid
saqlagan formalindan 11 ml olish kerak bo‘ladi (10*1,08=10,8 ml)
Rp.: Solutionis Hydrohenii peroxydi 2%-100 ml
D. S. Sirtga ishlatish uchun
Eritma kimyoviy nom bilan atalgan. Dori tayyorlash hisobida farmakopeyada ko‘rsatilgan
preparatdagi vodorod peroksidning sof miqdori e‘tiborga olinadi. Flakonga 33,4 ml suv va 66,6
(67 ml) 3% li vodorod peroksid qo‘shiladi.
Agar dorixatda vodorod peroksid konsentratsiyasi ko‘rsatilmagan bo‘lsa, 3%
eritma
tushuniladi. Dorixonada 3% li vodorod peroksid tayyorlash uchun stabilizator tariqasida unga
0,05% li natriy benzoat qo‘shiladi.
Rp.: Perhydroli 5,0
Aquae purificatae 15 ml
M. D. S. Sirtga ishlatish uchun
Agar retseptda standart eritma kimyoviy nom bilan yozilgan bo‘lsa, standart eritmaga
suyultirilishi kerak bo‘lgan konsentrat sifatida qaralib hisob-kitob olib boriladi.
Bunda
suyultirish formulasidan foydalanamiz.
Rp.: Sol. Hydrogenii peroxydi 10% —200 ml
D.S. Milkni artish uchun.
X = 10*200/30 = 66,6 ml
Suv 200—66,6 = 133,4 ml
Yordamchi idishga 133,4
ml tozalangan suv, 66,6 ml pergidrol solib aralashtiriladi va
shisha idishga suziladi.
Agar retseptda vodorod peroksidining konsentratsiyasi ko‘rsatilmagan bo‘lsa, uning 3% li
eritmasi tayyorlab beriladi va u quyidagicha nomlanadi: Solutionis Hydrogenii peroxydi diluta.
Rp.: Sol. Hydrogenii peroxydi 1% —100 ml
D.S. Sirtga -o‘llash uchun.
Retseptda standart eritmaning kimyoviy nomi yozilgan. SHuning uchun hisoblashda
suyultirish formulasidan foydalaniladi.
X = 1*100/3 = 33, 3 ml
66,7 ml tozalangan suvga 33,3 ml 3% li vodorod peroksid
eritmasidan solib yaxshilab
aralashtiriladi va shisha idishga solinadi.
Agar retseptda eritma shartli nomlangan bo‘lsa, (Burov suyuqligi, formalin, pergidrol,
kaliy atsetat suyuqligi ) ular 100% deb olinib hisob-kitob qilinadi. Masalan:
Rp.: Sol. Liquoris Burovi 5% - 100 ml
D.S. Sirtga.
Pasporti: Burov suyuqligi 5ml
Tozalangan suv 95 ml
Umumiy hajm 100 ml
Yordamchi idishga 95 ml tozalangan suv, 5 ml Burov suyuqligi solib aralashtiriladi va
shisha idishga suziladi. Idish qopqoqlanib, tegishli erlik epishtiriladi.
Erituvchisi suv bo‘lmagan va sirtga ishlatishga mo‘ljallangan suyuq dori shakllari suvsiz
eritmalar deyiladi.
Sirtga ishlatish uchun mo‘ljallangan eritmalarni ko‘pchiligi tayyorlanganda ularning ta‘sir
muddatini o‘zaytirish maqsadida, dori modda eruvchanligini hisobga olgan holda erituvchilardan
spirt, efir va xloroform, o‘simlik moyi, vazelin moyi va glitserin ishlatiladi. Bunda shuni nazarda
tutish kerakki, ishlatiladigan erituvchilar Davlat farmakopeyasi talablariga javob berishi zarur.
Tibbiy amaliyotda ishlatishga ruxsat etilgan bo‘lishi kerak. Suvsiz
eritmalar tayyorlanadigan
idish toza va quruq bo‘lishi kerak. Suvsiz erituvchilarni (moy, glitserin, xloroform)
qovushqoqligi yuqori bo‘lgani sababli ularni og‘irlik usulida tayyorlanadi.
