www.scientificprogress.uz
«SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal
ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 6
1083
To'liq aktiv qarshilikka ega bo'lgan davrda u quyidagilarga teng:
𝑝 = 𝑢 ∙ 𝑖
Agar qabul qilsangiz 𝑢 = 𝑈
𝑚
𝑠𝑖𝑛⍵ ∙ 𝑡 va 𝑖 = 𝐼
𝑚
𝑠𝑖𝑛⍵ ∙ 𝑡 keyin chiqadi:
𝑝 = 𝑈
𝑚
∙ 𝐼
𝑚
∙ 𝑠𝑖𝑛
2
𝜔 ∙ 𝑡 =
𝑈
𝑚
∙ 𝐼
𝑚
2
∙ (1 − 𝑐𝑜𝑠
2
𝜔 ∙ 𝑡) = 𝑈 ∙ 𝐼 − 𝑈 ∙ 𝐼 ∙ 𝑐𝑜𝑠
2
𝜔 ∙ 𝑡
Qaerda U ∙ I =
𝑈
𝑚
∙𝐼
𝑚
2
Yuqoridagi iboralar asosida aktiv energiya ikki qismdan iborat - doimiy 𝑈 ∙ 𝐼 va
o'zgaruvchan 𝑈 ∙ 𝐼 ∙ 𝑐𝑜𝑠
2
𝜔 ∙ 𝑡 bu ikki marta chastotada o'zgaradi. Uning o'rtacha
qiymati 𝑃 = 𝑈 ∙ 𝐼
1-rasmda P (ωt) grafigi keltirilgan
Reaktiv quvvat va aktiv o'rtasidagi farq
Reaktivlik mavjud bo'lgan elektronda (induktivni misol qilib oling),
oniy kuchning
qiymati:
𝑞 = 𝑢 ∙ 𝑖
Tegishli ravishda 𝑢 = 𝑈
𝑚
𝑠𝑖𝑛⍵ ∙ 𝑡 va 𝑖 = 𝑙
𝑚
sin (𝜔 ∙ 𝑡 −
𝜋
2
) = 𝐼
𝑚
cos 𝜔 ∙ 𝑡
oxirida biz quyidagilarni olamiz:
𝑞 = 𝑈
𝑚
∙ 𝐼
𝑚
sin ω ∙ t =
𝑈
𝑚
∙ 𝐼
𝑚
2
𝑠𝑖𝑛
2
𝜔 ∙ 𝑡 = 𝑈 ∙ 𝐼 ∙ 𝑠𝑖𝑛
2
𝜔 ∙ 𝑡
Ushbu ifoda shuni ko'rsatadiki, reaktiv energiya faqat o'zgaruvchan qismni o'z
ichiga
oladi, u ikki marta chastota bilan o'zgaradi va uning o'rtacha qiymati nolga teng
www.scientificprogress.uz
«SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal
ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 6
1084
2-rasm Grafik (ωt)
Agar oqim va kuchlanish sinusoidal bo'lsa va tarmoq RL yoki RC tipidagi elementlarni
o'z ichiga oladigan bo'lsa,
unda bunday tarmoqlarda, aktiv
R elementidagi energiyani
aylantirishdan
tashqari, reaktiv elementlardagi elektr
va magnit maydonlarining
energiyasi L va S.
Bunday holda, tarmoqning umumiy quvvati yig'indiga teng bo'ladi:
𝑠 = 𝑝 + 𝑞 Oddiy RL davri misolida ko'rinadigan kuch nima?
3-rasm Bir lahzali qiymatlar o'zgarishining grafikalari u, i:
4-rasm Bir lahzali qiymatlar o'zgarishining grafikalari u, i:
φ - oqim va kuchlanish o'rtasidagi o'zgarishlar o'zgarishi
S uchun tenglama quyidagi shaklga ega
Bu esa 𝑠 = 𝑢 ∙ 𝑖 = 𝑈
𝑚
∙ 𝐼
𝑚
∙ 𝑠𝑖𝑛𝜔 ∙ 𝑡 ∙ sin (𝜔 ∙ 𝑡 ∙ 𝜑)
sin(𝜔 ∙ 𝑡 − 𝜑) = 𝑠𝑖𝑛𝜔 ∙ 𝑡 ∙ 𝑐𝑜𝑠𝜑 − 𝑐𝑜𝑠𝜔 ∙ 𝑡 ∙ 𝑠𝑖𝑛𝜑
va
amplituda
qiymatlarni
samaradorligi bilan almashtiring:
www.scientificprogress.uz
«SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal
ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 6
