• Muhim malumotlarni zaxiralash
  • Kiber hodisalar togrisida xabar berish
  • Firibgarlik
  • Firibgarlikni aniqlash
  • Etiboringiz uchun tashakkur!
    		•

    Xavfsiz biznes operatsiyalari




    Download 4,58 Mb.
    bet7/7
    Sana14.05.2024
    Hajmi4,58 Mb.
    #233820
    1   2   3   4   5   6   7
    Bog'liq
    ummat

    Xavfsiz biznes operatsiyalari


    29
    ⦿ Onlayn faoliyatni amalga oshirish uchun doimo xavfsiz brauzerdan foydalaning.
    ⦿ Vaqtinchalik fayllarni, cookie-fayllarni, tarixni, saqlangan parollarni va boshqalarni
    tez-tez o'chirib turing.
    https://
    Kengaytirilgan xavfsizlikni ko'rsatuvchi belgi
    RSA

    Muhim ma'lumotlarni zaxiralash


    ⦿ Hech qanday xavfsizlik chorasi 100% ishonchli emas.
    ⦿ Hatto eng yaxshi qo'shimcha qurilmalar ham ishlamay qolmoqda.
    ⦿ Siz uchun qanday ma'lumot muhim?
    ⦿ Sizning zaxira nusxangiz:
    Yaqin vaqtda?
    Saytdan tashqarida va xavfsizmi? Jarayon hujjatlashtirilganmi?
    Shifrlanganmi?
    Sinovdan o'tganmi?

    Kiber hodisalar to'g'risida xabar berish


    Agar siz kiberxavfsizlik hodisasidan shubhalansangiz, darhol tashkilotingizning yordam xizmatiga yoki kerakli yordam xizmatiga xabar bering. O'zingiz bilgan ma'lumotlarni va aloqa ma'lumotlarini berishga tayyor bo'ling.
    • Voqeani o'zingiz tekshirishga yoki tuzatishga urinmang.
    • Tizimning boshqa foydalanuvchilariga xabar bering va darhol ishni to'xtatishni buyurtiring.
    • Agar ko'rsatma berilmasa, mashinani o'chirmang.
    • Agar ko'rsatma berilmagan bo'lsa, tizimni tarmoqdan o'chirmang.

      • Kiberxavfsizlik hodisalariga javob berish guruhi qo'shimcha ma'lumot
      to'plash uchun imkon qadar tezroq siz bilan bog'lanadi.

    Firibgarlik


    ⦿ Ichki firibgarliklar tufayli tashkilotlar har yili 5-6% daromadlarini yo'qotadilar = AQShda 652 milliard dollar (2006)
    ⦿ O'rtacha sxema 18 oy davom
    etadi, narxi 159 ming dollar
    ⦿ 25% to’lovlar $1M dan ko’p
    ⦿ Kichik kompaniyalar yirik kompaniyalarga qaraganda o'rtacha ko’proq zarar ko'radi
    Essentials of Corporate Fraud, T L Coenen, 2008, John Wiley & Sons
    33
    Internal Fraud Recovery
    $0 Recovered
    Recovery<=25% Substantial Recovery

    Firibgarlikni aniqlash


    Firibgarlikni topishning eng keng tarqalgan yullari. Maslahatlar:
    • Xodimlar / hamkasblar 64%,
    • Anonim 18%,
    • Mijoz 11%,
    • Sotuvchi 7%

    34
    40
    35
    30
    25
    20
    15
    10
    5
    0
    Tip
    By Accident
    Internal Audit Internal Controls External Audit
    Notified by Police
    %
    How Fraud is Discovered

    E'tiboringiz uchun tashakkur!


    Download 4,58 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7




    Download 4,58 Mb.