|
Úsh ólshewli modellestiriw” oqıw ámeliyatı páninen oqiw materiallar toplamí «tastíYÍqlayman»
|
| bet | 35/94 | | Sana | 19.01.2024 | | Hajmi | 7,58 Mb. | | #141565 |
Bog'liq 3 d modellestiriw OMK amelyat 8-sinf ona tili, Maktabgacha pedogokika, 26.10, Dars jadvalı Yo\'ldoshev A, amaliy bezak sa`nati, ПҚ-401, OA TEM PLAN, rushnoy, OA JK rushmoy, 1 laboratoriya ishi, DARS JADVALI shablon (2), Mavzu Jahon savdo tashkilotining global savdo tizimidagi roli K (1), mZf2WD4VUD5xj5sKddPfbigueX8ux114jXDtm17Q, Нурмухаммедова.Б.-Хамдамов.Ш.-Давлат бюджети амалий машгулот учун кулланма (1-qosımsha)
(2-qosımsha)
Baha
|
Kriteriya
|
5 –ayrıqsha
|
Juwmaq hám qarar qabıl etiw; unamlı pikirley alıw; óz betinshe pikir júrite alıw; alǵan bilimlerin ámelde qollana alıw; mazmunın túsiniw; biliw, aytıp beriw; kóz aldına keltire alıw.
|
4 – jaqsı
|
Óz betinshe pikir júrite alıw; alǵan bilimlerin ámelde qollana alıw; mazmunın túsiniw; aytıp biliw, kóz aldına keltire alıw
|
3-qanaatlanarlı
|
Mazmunın túsiniw; aytıp biliw, kóz aldına keltire alıw
|
2-qanaatlanarsız
|
Baǵdarlamanı ózlestirmegenligi; pánniń mazmunın bilmewi; anıq kóz aldına keltire almawı; óz betinshe pikir júrite almawı.
|
(3-qosımsha)
1. Texnika qawipsizligi haqqında ulıwma maǵlıwmatlar
Kompyuter grafikası hám dizayn operatorı qániygeligi II kurs 05-21topar oqıwshılarına
oqıw ámeliyatı ushın texnika qáwipsizligi ótildi
№
|
F.A.Á
|
Oqıwshınıń qolı
|
Qol qoyılǵan sáne
|
1
|
Atamuratov Ótkir
|
|
|
2
|
Aybosınova Zulfiya
|
|
|
3
|
Babaniyazov Alawatdin
|
|
|
4
|
Bazarbaev Mıltıqbay
|
|
|
5
|
Edilbekova Hurliman
|
|
|
6
|
Esemuratov Ruslan
|
|
|
7
|
Xalmuratov Nietqayır
|
|
|
8
|
Xojamuratova Gulparshın
|
|
|
9
|
Izbanova Gulmiyra
|
|
|
10
|
Jadigerov Azizbek
|
|
|
11
|
Jumanazarova Saltanat
|
|
|
12
|
Kewlimjaeva Guljan
|
|
|
13
|
Qalbaev Qaharman
|
|
|
14
|
Qurbanbaeva Dilora
|
|
|
15
|
Maxsetbaev Berdax
|
|
|
16
|
Muxammedsadıkov Ikram
|
|
|
17
|
Muratbaev Hasılbek
|
|
|
18
|
Nuratdinov Dawran
|
|
|
19
|
Perdebaeva Móldir
|
|
|
20
|
Temirbekov Dawran
|
|
|
21
|
Tóremuratov Islam
|
|
|
22
|
Turdıbekova Nadıra
|
|
|
23
|
Turǵanbaev Jetker
|
|
|
24
|
Orazbaev Nurlan
|
|
|
25
|
Usnatdinova Dinara
|
|
|
26
|
Uzaqbergenova Nurxayat
|
|
|
Arnawlı pán oqıtıwshısı ___________________
(4-qosımsha)
Blic soraw
Splines modelli obektler degenimiz ne?
Ush o’lshewli sahna degenimiz ne?
Splines modelli obektlerden ush o’lshewli sahna qalay jaratiladi?
(5-qosımsha)
Paydalanılatuǵın ádebiyatlar
Ш.А. Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Растр ва вектор графика. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2007.
Ш.И.Раззоқов, Ш.С.Йўлдошев, У.М.Ибрагимов. Компютер графикаси. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Талқин, 200
(6-qosımsha)
Tiykarǵı túsinikler
Tema ; Splines modelleri obiektlerinen úsh ólshemli saqna jaratıw
Joba :
1. Splines modelli obiektleri menen islew
2. Úsh ólshemli saqna haqqında túsinik
3. Splines modelli obiektlerden úsh ólshemli saqna jaratıw
Bessel hám Akimi splaynlarini qurıwdıń jergilikli usılları ámeldegi, B - splaynlar. Tiykarınan, splinelar haqqında gáp ketkende, olar algebraik polinomlardan qurılǵan splaynlarni ańlatadı. Bular joqarıda keltirilgen tariypler. Naǵız ózi splaynlar eń kóp úyrenilgen. Usınıń menen birge, splayn hár qanday klass funksiyalarınıń bóleklerinen ibarat bolıwı múmkin. Bunday shpallarning qurılısı kórip shıǵıladı hám olardıń ózgeshelikleri uyreniledi. Avtor dúzilgen splaynlarning ulıwma tariypini bermeydi. Shubhasız, splineni quraytuǵın funktsiyalardıń hár qanday klassları ushın maqalanıń basında berilgen tariyp tolıq uyqas kelmeydi. Eger, mısalı, splayn kórsetkishli segmentlerden ibarat bolsa, ol halda spline nuqsanı túsinigi óz mánisin joǵatadı. Eger úzliksiz tuwındılardıń sanı zárúrli ózgeshelik bolıp qaladı. Fragmentleri úzliksiz funksiyalar (ratsional funksiyalar, Pade funktsiyaları ) bolǵan splaynni qurıw splayn ideyasınıń sheńberinden azmaz sırtda, sebebi splaynlarning tiykarǵı abzallıqlarınan biri olardıń tegisligi bolıp tabıladı. Eger bunday konstruktsiyalar óz basımshalıq menen keńeytirilse, ol halda splinelar hám bólekli funktsiyalar ortasındaǵı ayırmashılıqlar óshiriledi. Splinelarning taǵı bir abzallıǵı esaplaw natiyjeliligi bolıp tabıladı. Fragmentlerdiń hádden tıs quramalılıǵı splinelarning klassik funktsiyalardan artiqmashliǵin sezilerli dárejede azaytadı.
Splaynlar tómendegi ayrıqshalıqlar menen xarakterlenedi: splayn fragmentlerden ibarat - birdey klass funktsiyaları, olar tek parametrleri boyınsha parıq etedi, jalǵanıw noqatlarında qońsılas fragmentlerge málim shártler qóyıladı, olar bahalar úzliksizligine túsiriledi hám birparainchi tuwındılar. Splinelar ámeliy matematikanıń jedel rawajlanıp atırǵan bólimi bolıp tabıladı. Internette splinelar boyınsha keń qamtılǵan bibliografiya ámeldegi (Spline Bibliography Database (SBD)).
Spline klassifikaciyası Joqarıda aytıp ótilgeni sıyaqlı, splinelar dep atalatuǵın kóp sanlı strukturalar bar. Sol sebepli, málim bir ámeliy wazıypaǵa sáykes keletuǵın splinelarni tańlawǵa múmkinshilik beretuǵın ayrıqshalıqlardı ajıratıp kórsetiw ushın bul túrme-túrlıqqa málim bir klassifikaciyanı kirgiziw kerek.
Spline fragmentleriniń kórinisi. Splaynning birdey túrdegi bóleklerden ibarat bolıwı onı basqa bólek funktsiyalarınan ajıratıp turatuǵın tiykarǵı ayrıqshalıqlardan biri bolıp tabıladı.
Fragmentlerden sho'lkemlesken eń ataqlı splaynlar málim dárejeden joqarı bolmaǵan algebraik polinomlar bolıp tabıladı. Qaǵıyda jol menende, bul kubik polinomlar yamasa toq dárejeli polinomlar: birinshi, úshinshi (kub), besinshi dáreje. Esap -kitaplardıń quramalılıǵı hám aldınǵı bólimde suwretlengen quramalılıqlar sebepli joqarı dárejeler kemnen-kem qollanıladı. Olardıń tiykarǵı ústinligi - esap -kitaplar hám analizlerdiń ápiwayılıǵı. Kemshilik sonda, bul baylanıslılıqqa salıstırǵanda kemrek real fizikalıq processler sáykes keledi.
Eksponensial splaynlar. Eger túyinlerge ornatılǵan mayısqaq metall ólshewshi shozılǵan bolsa, ol halda differensial teńlemediń sheshimi algebraik polinom emes, bálki eksponensial boladı. Sol sebepli bunday splinelar da dep ataladı zaman. Kórsetkish dinamikalıq sistemalar daǵı kóplegen fizikalıq processlerdi xarakteristikalaydı. Kemshilik - bul esaplawdıń quramalılıǵı.
Trigonometrik - bul splinelar bolıp, olardıń bólimleri trigonometrik polinomlar menen xarakterlenedi. Olar júdá quramalı esaplaw ańlatpalarına iye. B. A. Popovning dóretpelerinde hár túrlı túrdegi ellikten artıq spline fragmentleri suwretlengen.
Bunnan tısqarı, ratsional splaynlar hám Pade splinelar bar. Olardıń ózgesheligi túyinlerde úzliksizligi menen fragmentler boyınsha tuwındılardı buzıw múmkinshiligi bolıp tabıladı. M. Ansermet fraksiyonel splaynlarni quradi, bul erda fragmentler gamma funksiyası járdeminde anıqlanadı.
Arnawlı bir túrdegi fragmentlerden paydalanıwdıń maqsetke muwapıqlıǵı mashqalanıń ayriqsha shártlerine hám ámelge asırıw sheklewlerine tiykarlanadı. Qaǵıyda jol menende, tiykarǵı talap ámelge asırıw ushın waqıt hám resurslarınıń maqul túsetuǵın bahasında berilgen interpolyatsiya anıqlıǵına erisiw bolıp tabıladı. Processtiń tábiyaatına sáykes keletuǵın fragmentlerdiń jaqsı tańlawı esaplaw waqtın hám kerekli yad kólemin azaytadı.
Fragmanlar sanı. Shubhasız, bóleklerdiń minimal sanı bir. Splinening klassik tariypi sheklengen segment degi fragmentler sanın málim bir nomer menen chekleydi. Biraq, sheksiz muǵdardaǵı fragmentler menen splaynlar qurıw múmkin, lekin tiykarınan bul usıllar hám algoritmlar málim muǵdardaǵı fragmentler haqqında maǵlıwmatqa mútáj emes. Bul splinelar menen ańlatpalanadı kardinal Schoenberg tárepinen úyrenilgen splinelar. Sheksiz muǵdardaǵı bóleklerge iye splaynlarni qurıw ushın jergilikli splaynlar jaqsılaw sáykes keledi.
Fragment keńligi. Fragmanlarning keńligi teń bolǵan splaynlarni tańlaw kerek. Bul sizge esaplaw ańlatpaların sezilerli dárejede ápiwayılastırıw, algoritmlardıń islewin tezlestiriw hám ámelge asırıw ǵárejetlerin kemeytiw imkaniyatın beredi. Kóp keńliktegi fragmentler járdeminde málim bir ápiwayılastırıwǵa erisiw múmkin. Nol keńliktegi bóleklerge iye splaynlar ámeldegi (De Boer). Bul túyinlerdiń kópligine hám úzliksiz funktsiyalardıń ajıralmaytuǵın bólekleri menen splinelarni jaqınlasıw múmkinshiligine alıp keledi. Esaplaw ańlatpaları shegaralıq ótiwler nátiyjesinde alınadı. Splinelarda sheksiz keńliktegi fragmentler de bolıwı múmkin. Bul úzindiler hádden tıs bolıwı kerek. Geyde bul shegara shártlerin tábiy belgilewge múmkinshilik beredi. Fragmanlardı birlestiriw shártleri. Splinelarni ajıratıp turatuǵın taǵı bir zárúrli ózgeshelik. Splinelar haqqında gáp ketkende, qaǵıyda jol menende, fragmentler tegis birlestirilgen dep esaplanadı. Yaǵnıy, bahalar hám birinshi tuwındınıń úzliksizligi támiyinlenedi. túsinik spline nuqsanı málim túrdegi fragment funksiyası ámeldegi bolǵan úzliksiz tuwındılar sanı hám úzliksizligi túyinlerde kepillik berilgen tuwındılar sanı menen baylanıslı. Kórsetkish, sinusoid sheksiz muǵdardaǵı tuwındılarǵa iye. Olar ushın bul túsinik logikalıq emes. Sol sebepli, spline túyinlerinde úzliksizligi kepillik berilgen lotinlar sanı haqqında tuwrıdan-tuwrı sóylew qolaylaw bolıp tabıladı. Ámelde, biz bahalardıń úzliksizligi hám birinshi, maksimal ekinshi tuwındı haqqında gápiramiz. Ekinshi hám odan joqarı tuwındılar arasındaǵı boslıq vizual túrde sezilmaydi, sol sebepli ol kemnen-kem jaǵdaylarda esapqa alınadı. Birlespe noqatlarında birinshi tuwındı túrli jollar menen anıqlanıwı múmkinligi anıq. Eń keń tarqalǵan eki usıl. Birinshi tuwındınıń ma`nisi ekinshisiniń úzliksizligin támiyinlew ushın saylanadı (minimal kemshiliktiń global kubik splinelari). Birinshi tuwındı Hermit splinelarida interpolyatsiya etilgen funksiyanıń birinshi tuwındına (itimal shama menen) teń. Shegara shártleri. Eger splinelar sheklengen muǵdardaǵı bóleklerge iye bolsa, tuwrısıda, olar shep hám oń tárepte ekstremal bóleklerge iye emes, sol sebepli ekstremal túyinlerge qosıw ushın hesh nárse joq. Esaptan tısqarı tek udayı tákirarlanatuǵın splinelar bolıp, olar tábiy keńeytpege iye. Geyde nol tuwındı bolǵan shegara shártleri tábiy dep ataladı, eger olardı basqalarǵa qaraǵanda tábiylew dep esaplaw ushın hesh qanday sebep joq. Eger splaynda birdey keńliktegi bólekler bolsa, birdey keńliktegi etiwmey atırǵan bólekler esaplanadı. Taǵı bir variant - sheksizlikke shozılǵan etiwmey atırǵan bóleklerdi kórip shıǵıw. Bul jantasıwdıń abzallıǵı - ekstrapolyatsiya qılıw múmkinshiligi. Fragmanlarning keńligin nolǵa teń dep esaplawıńız múmkin. Esaplanǵan ańlatpalar shegaralıq ótiwler arqalı alınadı. Eger shegaralıq shártlerdi bazis funksiyalarınan splayn payda etiw kózqarasınan qarasak, ol halda olar tiyisli lokal bazis funksiyalarınıń dawamına keltiriledi. Qońsılas bóleklerdiń keńligi olardıń formasına tásir etedi. Ápiwayı kesiw kóbinese terbelis hám shetlerde qáteniń asıwına alıp keledi. Shegaralıq shártler suwretti qayta islewde hám ekstrapolyatsiya máselelerinde zárúrli áhmiyetke iye. Qosımsha sheklewler. Olar kóbinese túyinler degi derivativlarga tiyisli. Geyde olar processtiń fizikasidan kelip shıǵadı. Shártler: qádiriyatlardıń ajıralmaytuǵınlıǵı, momentler, maydanlardıń teńligi, normalizatsiya shártleri. Qosımsha shártler geyde spline qásiyetlerin analiz qılıwdı ápiwayılastıradı, lekin qurılıs hám ámelge asırıw ǵárejetlerin saldamlı túrde quramalılashtirishi múmkin.
Interpolyatsiya noqatları tarmaǵı. Bul esap -kitaplardıń natiyjeliligine sezilerli tásir kórsetiwi múmkin. Spline túyinleri arasındaǵı aralıqtıń kóbeymesi bolǵan noqatlar arasındaǵı aralıq birdey tor hám birdey tor jaǵdayları zárúrli áhmiyetke iye. Bazis funksiyalarınıń lokal ózgeshelikleri. Splayn salmaqlıqtaǵı tiykarǵı shplaynlar jıyındısı retinde ańlatılıwı múmkin. Bul tiykarǵı funktsiyalardıń keńligi zárúrli áhmiyetke iye. Sonday etip, global splaynlarda tiykarǵı splaynlar pútkil interpolyatsiya segmentinde nolǵa teń emes. Sonı atap ótiw kerek, málim bir anıqlıq menen (kóplegen texnikalıq esap -kitaplar ushın etarli) olardı jergilikli dep esaplaw múmkin. Jergilikli shplaynlar ushın tiykar funktsiyalarınıń keńligi kishi (kubik Hermit splaynlari ushın tórtew bólek). Bul esap -kitaplardıń natiyjeliligi hám ámelge asırıw ǵárejetlerin sezilerli dárejede tásir etedi. Prezentaciya forması. Spline fragmentlerin belgileytuǵın funktsiyalar, qaǵıyda jol menende, kóplegen parametrlerge baylanıslı bolıp, olar formasın ózgertiredi. Fragmentlerdiń hár birindegi parametr bahaları individual bolıp tabıladı. Bul parametrler málim bir splineni belgilewi múmkin. Polinomli splinelar ushın bular polinom koefficiyentleri. Sonday eken, splayn fragmentlerdiń hár birinde funksiya parametrleri kompleksi menen ańlatılıwı múmkin. Keling, bul suwretti hár bir fragment dep ataymız. Bunday wákillik illyustrativ bolıp, kóbinese anıq fizikalıq mániske iye. Biraq parametrler sanı hádden tıs kóp. Sonday etip, kubik spline ushın siz 4 * (r-1) parametrge ıyelewińiz kerek ( r spline túyinleri sanı ). Splaynni kóp aǵzalılar retinde tiykarǵı spline funktsiyaları arqalı kórsetiw talay ıqshamlaw bolıp tabıladı: bul jerde - tiykarǵı splayn funktsiyaları (ádetde jergilikli),- spline payda bolishida bazis funktsiyalarınıń salmaǵın kórsetetuǵın sanlı koefficiyentler. Splaynni belgileytuǵın parametrler sanı spline túyinleri sanına teń. Fragment degi funksiya parametrleri menen polinom-spline koefficiyentleri ortasında baylanıslılıq ámeldegi bolıp, bul formulalar talay quramalı bolıwı múmkin bolsa -de, birpara koefficiyentlerge iye bolǵan basqalardı tabıwǵa múmkinshilik beredi. Spline koefficiyenti quramı. Aldınǵı paragrafda aytıp ótkeni sıyaqlı, fragment kórinisindegi spline parametrleriniń mazmunı funksiya túri menen belgilenedi. Polinom kórinisinde koefficiyentler kiritilgen maǵlıwmatlar menen birdey fizikalıq mániske iye bolǵan jaǵdaydı ajıratıp kórsetiw kerek. Yaǵnıy, koefficiyentler túyinler degi spline bahaları esaplanadı. Bul forma Lagranj kóp aǵzalılarına uqsap Lagranj dep ataladı. Sonı atap ótiw kerek, bul formanıń tiykarǵı splaynlari oraylıq túyinde birge, qalǵanları bolsa nolǵa teń.Arnawlı splinelar. Ayırım jaǵdaylarda splaynlar hám ápiwayı funksiyalar shegarasına jaqın bolǵan funksiyalar, sonıń menen birge, splayn hám bólekli funksiyalar kórip shıǵıladı. Mısal ushın, bul eki bólekten ibarat splinelar. Olar qurılıstıń ápiwayılastırılgan versiyasına iye, biraq shegara shártlerine bólek itibar beriw kerek.
|
| |
