1.2-rasm Geronning shamolda ishlaydigan qurilmasi, shamol
g‘ildiragi bilan ishlaydigan eng qadimgi mashina
Elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan birinchi
shamol turbinasi Shotlandiyada 1887-yil iyul oyida Glazgodagi Anderson
kolleji professori Jeyms Blayt tomonidan qurilgan. Balandligi 10 m
shamol energiya qurilmasini o’zining uyida o‘rnatdi, mato bilan yelkanli
shamol turbinasi Kinkardineshirdagi Merikirkdagi dam olish uyi bog‘iga
12
o‘rnatildi va fransiyalik Kamil Alfons For tomonidan ishlab chiqilgan
akkumulyatorlarni quvvatlantirish, kollejdagi yorug‘likni quvvatlantirish
uchun ishlatilgan [4] shu tariqa u elektr energiyasini shamol energiyasidan
ta'minlagan dunyodagi birinchi uyga aylandi. Blayt Merikirk aholisiga
asosiy ko‘chani yoritish uchun ortiqcha elektr energiyasini taklif qildi,
biroq ular elektr energiyasini "shaytonning ishi" deb o‘ylaganlari uchun
taklifni rad etishdi. Garchi u keyinchalik mahalliy jinnilar boshpanasi,
kasalxonasi va Montrose dispanserini favqulodda quvvat bilan ta'minlash
uchun shamol turbinasi qurgan bo‘lsa-da, ixtiro hech qachon qo‘lga
olinmagan, chunki texnologiya iqtisodiy jihatdan foydali deb
hisoblanmagan.
1.3-rasm 1891 yilda Merikirkdagi yozgi uyidagi Blaytning shamol
tegirmoni
1931-yildan 1942-yilgacha SSSRning Yalta shahri yaqinidagi
Balaklava shahrida xizmat ko‘rsatgan WIME D-30 zamonaviy gorizontal
o‘qli shamol generatorlarining asoschisi edi. Mahalliy 6,3 kV taqsimlash
tizimi. Uning temir panjarali minorada uch qanotli 30 metrli rotori bor
edi. Yillik yuk koeffisienti 32 foizni tashkil etishi xabar qilingan, hozirgi
shamol energetic qurilmalaridan unchalik farq qilmaydi.
13
1941-yilda dunyodagi birinchi megavatt o‘lchamdagi shamol
turbinasi AQShning Vermont shtatidagi Castleton shahrida o‘rnatilgan.
