|
Sharq tillarini o‘qitishning dolzarb masalalari” mavzusidagi ilmiy-amaliy konferensiya
|
| bet | 3/4 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 29,73 Kb. | | #135342 |
Bog'liq 28 Farida Hamroyeva 2 237-243 taqvim, 1 (1), I-bob. Chiziqli operatorlar 1-§. Chiziqli uzluksiz operatorlar-fayllar.org
Mustaqillik yillarida 51,7 ming nafardan ziyod chet tillar o’qituvchilari tayyorlandi umum ta’lim maktablarining 5-9-sinflari uchun ingliz, nemis va fransuz tillari bo’yicha multimedia darsliklari, boshlang’ich sinflarda ingliz tilini o’rganish bo’yicha elektron resurslar tayyorlandi. Umum ta’lim maktablarida, kasb-hunar kollejlari va akademik litseylarda 5-mingdan ko’proq lingafon kabinetlari jihozlandi. Shu bilan birga, chet tillarni jihozlandi. Shu bilan birga, chet tillarni o’rganishni tashkil qilishning amaldagi tizimini tahlil etish shuni ko’rsatmoqdaki ta’lim standartlari o’quv dasturlari va darsliklar zamon talablariga, xususan, ilg’or axborot va media-texnologiyalardan foydalanish borasidagi talabga to’liq javob bermayapti. Ta’lim asosan an’anaviy uslublarda olib borilmoqda. Ta’lim tizimining barcha bosqichlarida chet tillarni uzluksiz o’rganishni tashkil qilish shuningdek, o’qituvchilar malakasini oshirish hamda zamonaviy o’quv-uslubiy materiallar bilan taminlash yanada takomillashtirishni taqozo etadi. Zamonaviy pedagogik va axborot- kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalangan holda o’qitishning ilg‘or uslublarini joriy etish yo’li bilan, o’sib kelayotgan yosh avlodni chet tillariga o’qitish shu tillarda erkin so’zlasha oladigan mutaxassislarni tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish hamda buning negizida, ularning jahon sivilizatsiyasi yutuqlari hamda ularning jahon sivilizatsiyasi yutuqlari hamda dunyo axborot resurslaridan keng ko’lamda foydalanishlari, xalqaro hamkorlik va muloqotni rivojlantirishlari uchun shart-sharoit va imkoniyatlar yaratish maqsadida 2013/2014 o’quv yilidan boshlab respublikaning barcha hududlarda chet tillarni, asosan ingliz tilini o’rganish umum ta’lim maktablarining birinchi sinflaridan o’yin tarzidagi darslar va og’zaki nutq darslari shaklida ikkinchi sinfdan boshlab esa alifbo, o’qish va grammatikani o’zlashtirishdan boshlanadi . Mamlakatimizda har yili ilm-fanning bir necha yo’nalishi tanlab olinib, alohida e’tibor bilan rivojlantirilmoqda. Bu yil fizika va chet tillari ana shunday ustuvor sohalar etib belgilandi. O’zbekistonning ochiqlik siyosati, turizmni rivojlantirish, dunyo bozoriga shahdam qadam-la faol kirib borishi, barcha sohalarda hamkorlik kengayayotgani xorijiy tillarni o’rganishga katta ehtiyoj tug’diradi. Hozirda yurtimizda 25 ta oliy ta’lim tug’diradi. Hozirda yurtimizda 25 ta oliy ta’lim dargohida chet tillarini o’qitish joriy qilindi. 2016-yilda atigi 7 ta edi.Xalqaro til sertifikatini olgan bitiruvchi o’quvchilar soni oxirgi 3 yilda 10 baravarga oshdi. Joriy yilda “El-yurt umidi” jamg‘armasi orqali 350 nafar talabaning nufuzli xorijiy
universitetlarda o’qishi uchun stependiyalar ajratildi.Bu o’tgan yillarga nisbatan 5 barobar ko’pdir. Ta’lim tizimida 2 mingdan ortiq chet tili o’qituvchisi lavozimi vakant bo’lib qolyapti. 1 million 400 ta maktabda chet tilini o’qitish sifatini oshirish kerak. Bu sohada mutaxassis o’qituvchilarning 4 % milliy va xalqaro til sertifikatiga ega. Maktablardagi o’qituvchilarning 49 % testdan o’ta olmagan. Bir so’z bilan aytganda davlatimizda “bog'cha -maktab-oliy ta'lim-korxona zanjiri orqali aholining barcha qatlamlariga mos ravishda o’quv qo’llanmalari, audio-video va intensive” tarzda til o’rganishga moslashtirilgan qo’llanmalar ishlab chiqilmoqda. Toshkent davlat jahon tillari va sharqshunoslik tillari va sharqshunoslik universitetlari, Samarqand chet tillari instituti bilan bir qatorda, har bir viloyatda bittadan universitet chet tillari bo’yicha tayanch muassasa sifatida belgilandi. Bundan tashqari yuqori ball olgan o’qituvchilarga xalqaro sertifikat olish uchun test topshirish xarajatlari qoplab beriladi. Kelgusi yildan boshlab ishga qabul qilinayotgan chet tili o’qituvchilariga milliy va xalqaro sertifikatga ega bo’lish talabi kiritiladi. Keyingi 3 yilda 53 mingta chet tillari o’qituvchilariga milliy va xalqaro sertifikatga ega bo’lish talabi qo’yiladi. Yangi o’quv yilidan boshlab chet tillari bo’yicha qabul kvotalari soni 2 barobarga ko’paytirilib, 16 mingtaga yetkazilishi, davlat granti esa 3 baravarga oshirilishi tasdiqlandi. Shu bilan birga kelgusi yildan boshlab magistratura va doktoranturaga kiruvchilar uchun chet tili bo’yicha sertifikatga ega bo’lish talabi kiritiladi. Tabiiy va texnik fanlar bo’yicha xorijiy darslik va qo’llanmalardan foydalanish yo’lga qo’yildi.
“El- qo’llanmalardan foydalanish yo’lga qo’yildi. “El-yurt umidi” jamg‘armasi orqali xorijiy doktoranturada ta’lim olish uchun yiliga 20 ta o’rin ajratiladi. Britaniya kengashi, Gyoti instituti, Fransuz alyansi, Koika, Jaika, Konfutsiy instituti kabi xorijiy tashkilotlar bilan hamkorlikni yanada kuchaytirish, nodavlat o’quv markazini kengaytirish muhim vazifa etib belgilandi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “O’zbekiston Respublikasida xorijiy tillarni o’rganishni ommalashtirish faoliyatini sifat jihatidan yangi bosqichga olib chiqish chora-tadbirlari to’g’risida 2021-yil 19 - maydagi PQ-5117-SON qaroriga muvofiq shuningdek xorijiy tillarni o’rganishni ommalashtirish bo’yicha tashkiliy chora-tadbirlarni samarali amalga oshirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi. Davlat organlari va tashkilotlari, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari va davlat ta’lim muassasalarining xorijiy tillarni o’qitishni ommalashtirish borasidagi faoliyatini muvofiqlashtiradi. Xorijiy mahalliy faoliyatini muvofiqlashtiradi. Xorijiy mahalliy hamkorlar bilan aloqalar o’rnatib, ularning moliyaviy, tashkiliy va uslubiy ko’magini mamlakatda xorijiy tillarni o’rganishni ommalashtirishga jalb qilishni tashkil etadi. XX asrda chet tillarini o’qitish metodi.
Grammatika-tarjima metodlari.
Bevosita ta'lim metodi.
Eshitish-gapirish metodi.
So’zlashuv-holat metodi.
Masalan: ingliz tilida gaplashish ya'ni “speaking” uchun 3 ta narsa kerak.
1.Gap tuzish formulalari. 2.Eng kerakli grammatika mavzulari. 3.Speaking savollari. Ingliz tilida gap tuzish: 1) simple 2)complex 3)compound 4)complex compound.
|
| |
