|
Ta’lim tizimida dars jadvalini shakllantirishni tadqiqoti va uni yaratish algoritmi Mundarija
|
| bet | 18/25 | | Sana | 28.07.2024 | | Hajmi | 1,86 Mb. | | #268854 |
Bog'liq DissertatsiyaBoshlang’ich ma’lumotlarni yig’ish
O'quv mashg'ulotlarini rejalashtirish uchun dastlabki ma'lumotlar:
mutaxassislik bo‘yicha kompetentlikka yo‘naltirilgan o‘quv dasturi;
o‘quv jarayoni jadvali;
o‘quv yili uchun o‘qituvchilarning hisob-kitob yuklamalari;
o‘quv mashg‘ulotlarining turlari (ma’ruza, amaliy mashg‘ulotlar, laboratoriya ishlari);
mavjud o‘quv xonalari fondi va uning jihozlari to‘g‘risida ma’lumot;
o‘quv guruhlari (kichik guruhlar)dagi talabalar soni to‘g‘risidagi ma’lumotlar;
amaliy mashg‘ulotlar uchun guruhlarni o‘qituvchilar o‘rtasida taqsimlash;
o'qituvchilarning asosli istaklari.
Shunday qilib, mashg'ulotlar jadvalini tayyorlashda dastlabki ma'lumot sifatida:
1. S o'quv fanlari majmuasi (S1, …, SNs). Faraz qilamizki, bir xil fan bilan bog’liq bo’lgan S1 va S2 fanlari, masalan, «Optimallashtirish usullari» fani «Dars turi» bo’yicha farqlanadi: S1 – «Optimallashtirish usullari – ma’ruza»; S2 - "Optimallashtirish usullari - laboratoriya".
2. O'quv guruhlari to'plami G (G1, …, GNg).
3. O'qituvchilar to'plami T (T1, …, TNt).
4. A (A1, …, ANa) uchun mavjud boʻlgan auditoriyalar toʻplami.
5. Vaqt oraliqlari to'plami (juftlar) P (P1, …, PNp).
6. Talablar to'plami D (D1, …, DNd).
Yuqoridagi to'plamlarda quyidagi belgilar qabul qilinadi: NS - o'rganiladigan fanlar soni; NG - o'quv guruhlari soni; NT - o'qituvchilar soni; NA - tomoshabinlar soni; NP - semestr davomidagi juftliklar soni va juftlik hafta, kun, para formatida ifodalanadi va ularning soni muassasaning ish rejimini (5 yoki 6 kun va hokazo) hisobga olgan holda qat'iy belgilanadi va hisoblanadi so’ng, haftadagi kunlar soni (5 yoki 6), kun davomidagi juftliklar (maksimal 6) va jadvalni shakllantirishda haftalar turlari soni (2 - juft va toq) ko'paytmasi bilan aniqlanadi; ND - talablar to'plami.
Jadvalning fan, auditoriya va o'qituvchi kabi elementlari turli sabablarga ko'ra bir-biriga nisbatan teng emas va ularni tartiblash mumkin.
Masalan, yangi davlat ta'lim standartlari (DTS) talablariga javob berish uchun, faoliyati ta'lim dasturining yo'nalishi (profili) bilan bog'liq bo'lgan tashkilotlarning rahbarlari va xodimlari orasidan xodimlarning ulushi kamida bo'lishi kerak. 10%. Ular va ma'muriy yoki boshqa lavozimlarni birlashtirgan xodimlar uchun birinchi navbatda "imtiyozli" jadval shartlari ta'minlanishi kerak.
Ish yukini taqsimlashda va shunga mos ravishda rejalashtirishda (biz universitetlarda mutaxassislar tomonidan ishlab chiqilayotgan axborot ta'minoti, qoida tariqasida, ular bir-biri bilan integratsiyalashishga harakat qilishini hisobga olamiz), kadrlar bilan ta'minlashni hisobga olish kerak (o'qitiladigan fanning profiliga mos keladigan ma'lumotga ega bo'lganlar ulushi) kamida 70% bo'lishi kerak.
Bu shuni anglatadiki, Davlat Ta'lim Standartining yangi talablarini hisobga olgan holda kafedra o'qituvchilari uchun tuzilgan yuk modeli bo'yicha dars jadvali sifatini baholash vazifasi ham dolzarbdir.
Auditoriyga o'zlarining mos kelishiga qarab ham farq qilishi mumkin:
xavfsizlik qoidalari va normasi;
hudud standartlari;
Internetga individual kirish imkoniyatlari;
bepul va litsenziyalangan dasturiy ta'minotning mavjudligi;
auditoriyada maxsus texnik vositalarning mavjudligi (Davomatni qayd etish uchun elektron qulflar, bitiruv malakaviy ishini himoya qilishda videoyozuv uchun videokameralar, proyektorlar, interfaol doskalar; imkoniyati cheklangan talabalar uchun maxsus jihozlar).
O'quv mashg’ulotlari jadvaliga qo'yiladigan talablar.
Dars jadvalida ko'plab talablar mavjud. Dars jadvalga qo'yiladigan talablar tartiblangan bo’lib asosiy va ikkilamchiga bo'linadi.
Asosiy talablarga quyidagilar kiradi:
1. Qoplamalarning yo'qligi.
2. Auditoriyadagi o‘rindiqlar sonining guruhdagi talabalar soniga mos kelishi.
3. "Okno" ning yo’qligi.
4. Tinglovchilarning dars turiga mos kelishi.
5. O'quv rejasi bo'yicha mashg'ulotlarning to'liq hajmini majburiy o'tkazish.
6. Kundalik faoliyat hajmini cheklash.
Ikkilamchi talablarga quyidagilar kiradi:
1. Semestr davomida talabalar yuklamasining bir xilligi va ma'lum bir o'quv kuni.
2. Sinf xonalari yoki binolar orasidagi o'tishlarni minimallashtirish.
3. Talabalar soniga nisbatan auditoriyadagi o‘rindiqlar sonining ortiqchaligi.
4. O'qituvchilar yuklamasining ixchamligi.
Jadval variantlarini ixchamlik nuqtai nazaridan solishtirish uchun (ya'ni, auditoriya mashg'ulotlariga tayyorgarlik ko'rish va ilmiy, uslubiy va tashkiliy ishlarni bajarish uchun bo'sh kunlar soni) quyidagi formula taklif etiladi:
bu erda countDweek - darslar bilan kunlarning umumiy soni; countPweek - hafta davomidagi juftliklarning umumiy soni.
5. Jadvalning davriyligi va boshqalar.
Universitetda dars jadvalga qo'yiladigan talablarning umumlashtirilgan klassifikatsiyasi 5-rasmda keltirilgan.
|
| |
