II. Kompyuter tarmog’i modellari va umumiy tushunchalari:
ISO/OSI modeli umumiy tasnifi;
TCP/IP modeli umumiy tasnifi;
DNS tushunchasi va uning vazifalari;
ICMP protokoli va uning vazifasi;
DHCP tushunchasi va uning vazifalari;
Tarmoq xavfsizligining vazifalari va maqsadlari.
ISO/OSI modeli, kompyuter tarmoqlaridagi ma'lumot almashish operatsiyalarini yetti qatordan iborat bo'lib, tarmoq qurilmasi va dasturining birga ishlashini ta'minlash maqsadida standartlashtirilgan tuzilma hisoblanadi. Ushbu qatlamlar, tarmoqda bajarilayotgan amallarni mantikli ravishda bo'lib, tarmoq uskunalari va dasturi to'g'ri ishlashini ta'minlaydi. ISO/OSI modelining yetti qatlami quyidagilardir:
1. Fizikaviy qatlam (Fizikaviy Layer): Ma'lumotning tarmoq kabellari yoki boshqa fizikaviy aloqalar yordamida o'tkazilishidan javob beradi.
2. Ma'lumot ulanish qatlam (Data Link Layer): Fizikaviy ulanishni amalga oshirgan ikki qurilma orasida ma'lumot almashishni boshqaradi.
3. Tarmoq qatlam (Network Layer): Ma'lumotlar tarmoqda yo'nlashishiga javob beradi.
4. transport qatlam (Transport Layer): Ma'lumotlarni jo'natish, qismga bo'lishi, qayta tiklash va xatolarni tekshirish kabi operatsiyalardan javob beradi.
5. Oturum qatlam (Session Layer): Ikkita qurilma orasida sessiya ochish, ma'lumot almashish, oturumni yakunlash kabi operatsiyalarni boshqaradi.
6. Namoyish qatlam (Presentation Layer): Ma'lumotlarni formatlash, shifrlash, qisqa qilish kabi operatsiyalardan javob beradi.
7. Dastur qatlam (Application Layer): Ma'lumotlar o'rnatmalari o'rtasida almashish va foydalanish uchun kerakli protokollarni taqdim etadi.
ISO/OSI modeli, turli qurilmalar orasida tarmoq almashishini standart hollashtirish uchun yaratilgan. Ushbu qatlamlar mustaqil tarzda tuzilishi mumkin va bu orqali, turli donashma va dasturi platformalarda foydalanilishi mumkin.
|
