|
“tarmoq xavfsizligi”
|
| bet | 57/144 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 10,58 Mb. | | #245858 |
Bog'liq “tarmoq xavfsizligi”Port scanning hujum turi odatda tarmoq xizmatini ko‘rsatuvchi kompyuterlarga nisbatan ko‘p qo‘llanadi. Tarmoq xavfsizligini ta’minlash uchun ko‘proq virtual portlarga e’tibor qaratishimiz kerak. Chunki portlar ma’lumotlarni kanal orqali tashuvchi vositadir. Kompyuterda 65 536ta standart portlar mavjud. Kompyuter portlarini majoziy ma’noda uyning eshigi yoki derazasiga o‘xshatish mumkin. Portlarni tekshirish hujumi esa o‘g‘rilar uyga kirishdan oldin eshik va derazalarni ochiq yoki yopiqligini bilishiga o‘xshaydi. Agar deraza ochiqligini o‘g‘ri payqasa, uyga kirish oson bo‘ladi. Hakker hujum qilayotgan vaqtda port ochiq yoki foydalanilmayotganligi haqida ma’lumot olishi uchun Portlarni tekshirish hujumidan foydalanadi.
Bir vaqtda barcha portlarni tahlil qilish maqsadida xabar yuboriladi, natijada real vaqt davomida foydalanuvchi kompyuterning qaysi portini ishlatayotgani aniqlanadi, bu esa kompyuterning nozik nuqtasi hisob-lanadi. Aynan ma’lum bo‘lgan port raqami orqali foydalanuvchi qanday xizmatni ishlatayotganini aniq aytish mumkin. Masalan, tahlil natijasida quyidagi port raqamlari aniqlangan bo‘lsin, aynan shu raqamlar orqali foydalanilayotgan xizmat nomini aniqlash mumkin
Port #21: FTP (File Transfer Protocol) fayl almashish protokoli;
Port #35: Xususiy printer server;
Port #80: HTTP traffic (Hypertext Transfer [Transport] Protocol) gipermatn almashish protokoli;
Port #110: POP3 (Post Office Protocol 3) E-mail portokoli.
3-rasm. Tarmoqda mavjud hujum turlari va ularga qarshi himoya
Portlarni tekshirish hujumiga qarshi samarali himoya yechimi tarmoqlararo ekran texnologiyasidan unumli foydalanish kutilgan natija beradi. Barcha portlarni bir vaqtda tekshirish haqidagi kelgan so‘rovlarga nisbatan tarmoqlararo ekranga maxsus qoida joriy etish yo‘li bilan hujumni bartaraf etish mumkin.
14-ma’ruza.
Hujumlarni aniqlash va bartaraf etish
Reja:
Hujumlarni aniqlash tizimi
IDS/IPS texnologiyalari
IPS signaturasi
IPSni qo‘llash
Ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi (IDS) yordamida tizim yoki tarmoq xavfsizlik siyosatini buzib kirishga harakat qilingan usul yoki vositalar aniqlanadi. Ruxsatsiz kirishlarni aniqlash tizimlari deyarli chorak asrlik tarixga ega. Ruxsatsiz kirishlarni aniqlash tizimlarining ilk modellari va prototiplari kompyuter tizimlarining audit ma’lumotlarini tahlillashdan foydalangan. Bu tizim ikkita asosiy sinfga ajratiladi. Tarmoqqa ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi (Network Intrusion Detection System) va kompyuterga ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimiga (Host Intrusion Detection System) bo‘linadi.
DS tizimlari arxitekturasi tarkibiga quyidagilar kiradi:
himoyalangan tizimlar xavfsizligi bilan bog‘liq holatlarni yig‘ib tahlillovchi sensor qism tizimi;
sensorlar ma’lumotlariga ko‘ra shubhali harakatlar va hujumlarni aniqlashga mo‘ljallangan tahlillovchi qism tizimi;
tahlil natijalari va dastlabki holatlar haqidagi ma’lumotlarni yig‘ishni ta’minlaydigan omborxona;
IDS tizimini konfiguratsiyalashga imkon beruvchi, IDS va himoyalangan tizim holatini kuzatuvchi, tahlil qism tizimlari aniqlagan mojarolarni kuzatuvchi boshqaruv konsoli. Bu tizim ikkita asosiy sinfga ajratiladi. Tarmoqqa ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi (Network Intrusion Detection System) va kompyuterga ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimiga (Host Intrusion Detection System) bo‘linadi.
Tarmoqqa ruxsatsiz kirishni aniqlash tizimi (NIDS) ishlash tamoyili quyidagicha:
1. tarmoqqa kirish huquqiga ega bo‘lgan trafiklarni tekshiradi;
2. zararli va ruxsatga ega bo‘lmagan paketlarga cheklov qo‘yadi.
2-rasm. IDS tizimiga asoslangan tarmoq tuzilishi
IPS – (Intrusion Prevention System) esa kompyuter tizimlari yoki tarmoqlarida yuz berayotgan hodisalarni kuzatish va kompyuter xavfsizligi siyosati yoki standart xavfsizlik qoidalarini buzishga olib keladigan holatlarning tahlili bilan birgalikda aniqlangan holatlarni to‘xtatishga, hujumlarga qarshi javob qaytarish qobiliyatli harakatlar yig‘indisidir.
IPS texnologiyasi IDS texnologiyasini mustaqil ravishda nafaqat xavfni aniqlabgina qolmay, balki uni muvaffaqiyatli bloklashi bilan to‘ldiradi. Ushbu taxminiy IPS funktsiyasi IDSga qaraganda ancha kengroq:
IPS hujumni bloklaydi (xavfsizlik siyosatini buzadigan, resurslarga, hostlarga, dasturlarga kirishni taqiqlovchi foydalanuvchi sessiyasining to‘xtatilishi);
IPS himoyalangan muhitni o‘zgartiradi (hujumlarni oldini olish uchun tarmoq qurilmalarini qayta tuzish);
IPS hujum tarkibini o‘zgartiradi (masalan, virusi bilan yuborilgan faylni xatdan olib tashlaydi va uni allaqachon tozalagan yoki proksi-server sifatida yuboradi, kiruvchi so‘rovlarni tahlil qiladi va paketli sarlavhalarda ma'lumotni tashlab ketadi).
Biroq, bu tizimlar aniq afzalliklaridan tashqari, ularning kamchiliklariga ham ega. Masalan, IPS har doim axborot xavfsizligi intsidentini aniq belgilab bera olmaydi, yoki xatti-harakatlarning odatdagi xatti-harakatlarini noto‘g‘ri qabul qiladi yoki foydalanuvchini hodisa sifatida qabul qiladi. Birinchi variantda yolg‘on salbiy hodisa haqida gapirish odatiy holdir, ikkinchi variantda esa noto‘g‘ri ijobiy hodisalar aytiladi. Shuni esda tutish kerakki, ularning paydo bo‘lishini to‘liq bartaraf etishning iloji yo‘q, shuning uchun tashkilot har bir holda ikki guruhning qaysi xavfini kamaytirish yoki qabul qilish kerakligini mustaqil ravishda hal qilishi mumkin.
IPS texnologiyasidan foydalangan holda hodisalarni aniqlashning turli usullari mavjud. Ko‘pgina IPS ilovalari ushbu texnologiyalarning summasini ko‘proq xavf tahdidini ta'minlash uchun foydalanadi.
3-rasm. IPS tizimiga asoslangan tarmoq tuzilishi
|
| |
