Isitish yuzasi. Uzluksiz ishlaydigan bug’latish apparatining isitish yuzasi issiqlik o’tkazishning asosiy tenglamasi orqali topiladi:
bu yerda:
Q – issiqlik sarfi;
K – issiqlik o’tkazish koeffitsienti;
Δt – temperaturalarning foydali farqi.
Temperaturaning yo’qotilishi. Bug’latish apparatlarida temperaturaning yo’qotilishi natijasida isituvchi bug’ va bug’latilayotgan eritma temperaturalari o’rtasidagi farq kamayadi. Temperaturalarning yo’qotilishi Δ temperatura depressiyasi ∆', gidrostatik depressiya ∆" va gidravlik depressiya ∆"' lardan tashkil topgan bo’ladi:
Temperatura depressiyasi deb bir xil bosimda olingan eirtma qaynash temperaturasi bilan toza erituvchi qaynash temperaturasi o’rtasidagi farqqa aytiladi. ∆' odatda atmosfera bosimida topilgan bo’ladi. Boshqa bosimlardagi suyultirilgan eritmalar uchun ∆' ning qiymatini I.A.Tishenko tenglamasi orqali topish mumkin:
bu yerda:
∆΄atm – atmosfera bosimidagi temperatura depressiyasi, 0C;
T – toza erituvchining berilgan bosimdagi qaynash temperaturasi, K;
r – toza erituvchining berilgan bosimdagi bug’lanish issiqligi, kJ/kg.
Gidrostatik effekt ta’sirida eritma qaynash temperaturasining ortish jarayoni gidrostatik depressiya deb ataladi.
Gidravlik qarshiliklar ta’sirida eritma temperaturasining ortish jarayoni gidravlik depressiya deb yuritiladi.
Temperatura va gidrostatik depressiyalarni hisobga olgan holda eritmaning qaynash temperaturasini quyidagicha aniqlash mumkin:
bu yerda: T' – ikkilamchi bug’ temperaturasi.
Masala
Davriy ishlaydigan, isitish yuzasi 49 m2 ga teng bo’lgan vakuum bug’latgich apparati 20 tonna kuchsiz eritma bilan to’ldiriladi. Eritmaning boshlang’ich konsentratsiyasi Xb = 5 %, boshlang’ich temperaturasi esa Tb =20 0C eritmaning oxirgi konsentratsiyasi Xox = 50 %. 1-jadvaldagi eritmaning qaynash temperaturasi va apparatdagi issiqlik berish koeffitsienti konsentratsiyaga bog’liqligi keltirilgan.
1-jadval
Konsentratsiya X,
|
5
|
10
|
20
|
30
|
40
|
50
|
Qaynash temperaturasi, 0C (tqay=tto’y+∆tg)
|
55
|
56
|
60
|
67
|
76
|
95
|
Qaynash temperaturasida issiqlik koef-ti K, Vt/m2K
|
2150
|
1740
|
1130
|
740
|
490
|
280
|
Apparatdagi absolyut bosim 0,15 kgk/sm2, bunga esa tto’y = 53,60C to’g’ri keladi. Kuchsiz eritmani qizdirish va qaynatish davriga to’g’ri kelgan issiqlik o’tkazish koeffitsienti K = 350 Vt/m2K ga teng. To’yingan bug’ning temperaturasi 1200C. Isituvchi bug’ning namligi 5% ga teng bo’lgan deb hisoblab uning sarfini hamda bug’latish jarayonining muddatini aniqlang.
| 