|
Tashkent State Transport UniversityBog'liq harakat-havfsizligi-va-xaydovchilar-mehnatini-tashkil-etishda-raqamli-texnologiyalardan-foydalanishTashkent State Transport University
Volume 3 | TSTU Conference 1 | 2022
Google Scholar indexed
Prospects for Training International
Specialists in the Field of Transport
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-352-357
354
April 21-22
https://tstu.uz/ International Scientific and Practical Conference
harakat tezligini va necha kilometr yurganini, haydovchi tomonidan bajarilgan ish
vaqtini, dam olish va boshqa operatsiyalar uchun ketgan vaqtni yozib boradi.
Haydovchi tomonidan tahogpafning ish jarayoniga ruhsatsiz o‟zgartirish kiritishga
yo‟l qo‟ymaslik uchun maxsus ko‟dlar yordamida sifirlangan bo‟ladi.
Tahograf: qurilmasi ilgari analog signali , elektromexanik, mexanik yoki disk
yozuvli turlari o'rnatilar edi. Endi analog tahograflar ishlab chiqarilmaydi va ulardan
foydalanish bir muncha eskirgan hisoblanadi va Yevropa standartiga muvofiq ularni
faqat raqamli ko‟rinishda yozuvchi zamonaviylariga almashtirilishi lozim deb
topilgan. Tahograf raqamli ko'rinishda ma'lumotlarni yozib oladi va qayta ishlaydi.
Yevropa va Rossiyada bunday qurilmalarning quyidagi turlari mavjud:
• ATOL; Simob; EFAS V2 RUS; VDO DTCO; TCA-02NK; HATCH-TachoRUS;
KASBI.
Yevropa qonunchiligi bo‟ycha faqat maxsus sertifikatga ega bo‟lgan
qurilmalarni o‟rnatishga ruxsat etiladi.
SKZI va AETR – bir biridan qanday farqi bor? Tahografning turi va markasiga
qo'yiladigan talablar boshqacha. SKZI Bu avtomobilning mamlakat ichida
harakatlanishi uchun dasturlangan . Bu qurilmadan faqat mahalliy reyslarda
foydalanish mumkin misol uchun Toshkent-Urganch, Toshkent- Nukus yo‟nalishi
bo‟yicha harakatlanuvchi avtobus qatnovlarida. Chet elga qatnaydigan transport
vositalari uchun Evropa uslubidagi tahograflarni AETR bloki bilan jihozlash
majburiydir va O‟zbekistonda ishlaydigan avtomobillar uchun kriptografik axborotni
himoya qilish moduliga ega boshqaruv moslamalari qo'llaniladi. Qisqartmalarning
dekodlanishi quyidagicha:
• AETR – Yevropada ishlab chiqarilgan va avtotransport ekipajlari ishi bo„yicha
Yevropa kelishuviga muvofiq sertifikatlangan taxograflar;
• CIPF – avtomobildan raqamli boshqaruv qurilmasiga keladigan axborotni
kriptografik himoya qilish tizimi.
Ushbu turdagi tahograflar asosan Rossiyada qo'llaniladi, bunday taxograflar
bilan chet elga qatnash taqiqlanadi. Haydovchining shaxsiy kartasini chiqarish
to'g'ridan-to'g'ri mashinada qaysi boshqaruv moslamasi o'rnatilganligiga bog'liq.
Raqamli taxografning qurilmasi va ishlash printsipi murakkab emas. Boshqaruv
paneliga ega asosiy blok avtomobil kabinasida joylashgan bo‟ladi, haydovchi qurilma
tugmachalarini qulay boshqarishi mumkin. Zamonaviy modellar qo'shimcha ravishda
tizimning ishlashi haqidagi ma'lumotlarni aks ettirish uchun
ekranlar bilan jihozlangan. Monitor va ma'lumotlarni qayd etish
tizimi
avtomobil
elektr
ta'minoti
tarmog'iga
ulangan.
|
| |
