|
Tayanchsoz va I bora lar
|
| bet | 7/12 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 88,84 Kb. | | #243298 |
Bog'liq TJA^ = ^h^^R-h -0,24
f-,
4 + 0,24
<5
= o 24 £
" ’ J»1 , (5.18)
bu yerda: h — sathning oichanayotgan balandligi, sm; H— idish balandligi, sm; D va d —o‘zgartkich naychalarining tashqi va ichki diametrlari, sm; С —silindrik o‘zgartkichning sig‘imi, pF.
Agressiv, lekin elektr tokini o ‘tkazmaydigan suyuqliklar sathini o ‘l- chashda o ‘zgartkich qoplamalari kimyoviy turg‘un qotishmalardan tayyor- lanadi yoki har bir qoplama korroziyaga qarshi modda (viniplast yoki ftoroplast) bilan qoplanadi. Bu qoplamalarning dielektrik xususiyatlari hisob- lashlarda e’tiborga olinadi. Elektr o‘tkazadigan suyuqliklar sathini o‘lchashda ham qoplamalar izolatsion modda bilan qoplanadi.
Elektr sig‘imi, odatda, rezonans va ko‘prik sxemalari yordamida o ‘lcha- nadi. Rezonans usulida o‘lchanayotgan sig‘im induktivlik konturiga parallel ulanadi va rezonans konturini hosil qiladi. Rezonans konturi o ‘zgartkichning ma’lum boshlang‘ich sig‘imdagi ta’minlovchi chastota rezonansiga rostlanadi. 0 ‘zgartkichning sig‘imi nazorat qilinayotgan muhit kerakli sathga erishgan yoki erishmaganligini ko‘rsatadi. Bu sig‘im o‘zgarishi natijasida uning chastotasi o ‘zgaradi va rezonans buziladi. Bu usul ko‘pchilik sig‘imli sath signalizatorlarida ishlatiladi.
Ko‘prik usulida nazorat qilinayotgan sig‘im ko‘prikning bir yelkasiga ulanadi. Sath o‘zgarishi bilan sig‘im o‘zgaradi va ko‘prikda nomuvozanat holat vujudga keladi. Nomuvozanatlik signali kuchaytirgich orqali sath birligida darajalangan ko‘rsatuvchi elektr asbobiga uzatiladi.
Ko‘prikli sxemalar eng sodda hisoblanadi. Sathni o‘lchash elektron indikatori (El) ning (5.10-rasm) sxemasi bunga misol bo‘la oladi. Ko‘prik Г , transformatorning ikkita ikkilamchi chulg‘ami / va II o‘zgartkichning sig‘imi Co.z va qo‘shimcha kondensator С dan iborat. Ko'prik suyuqlikning nol sathida muvozanatlashgan, bu yerda kuchaytirgichning kirishi va chiqishida signal nolga teng. Sath ortishi bilan Co.z sig‘imi ortadi, ko‘prik nomuvozanatl I igi ortadi va kuchaytirgich kirishidagi kuchlanish ortib boradi. Bu signal
5.10- rasm. Sathni oichaIsh elektron indikatori (El) ning prinsipial sxemasi.
5.11-rasm. Sath signalizatorining sxemasi.
kuchaytirgich EK bilan kuchaytiriladi, unifikatsiyalangan signalga o‘zgar- tiriladi va ikkilamchi asbob 0 ‘A bilan oichan1adi, El sath oichagichlarining oichash chegaralari o‘zgartkich turiga bogiiq va 1 dan 20 m gacha o‘zgarishi mumkin: yo ‘ i qo‘yiladigan asosiy xatoliklar chegarasi 1 dan 2,5 % gacha boiishi mumkin.
Sigimli sathoich 1 agichlar arzonligi, u bilan ishlashning soddaligi, idishda birlamchi o‘zgartkichni o‘rnatish qulayligi, harakatlanuvchi elementlarining yo'qligi, haroratlarning (kriogenligidan +200 °C gacha) va bosimlarning (6 MPa gacha) yetarlicha keng oraligida foydalanish mumkinligi sababli keng tarqalgan. Ularning kamchiliklariga qovushqoq (1 Pas dan ortiq dinamik qovushqoqlikkacha), parda hosil qiluvchi, kristallanuvchi va cho‘kma hosil qiluvchi suyuqliklarning sathini oichashga yaramasligini, shuningdek, suyuqlikning elektr xossalarining o‘zgarishiga va birlamchi o‘zgartkichni oichash asbobi bilan ulaydigan kabel sigimi o‘zgarishiga g‘oyat sezgirligini kiritish mumkin.
Elektr o‘tkazuvchanlikka (aktiv qarshiligining o‘zgarishiga) asoslangan sathoichagichlar elektr o‘tkazuvchan suyuqliklar sathini nazorat qilish, signalizatsiya va rostlash uchun xizmat qiladi.
Solishtirma qarshiligi Rs< 106 Om • m va dielektrik o‘tkazuvchanligi £, > 7 boigan suyuqliklar elektr o ‘tkazuvchi suyuqlik deyiladi.
1-rasmda sath signalizatorining sxemasi ko‘rsatilgan. Signalizatorning ishlash prinsipi elektrodlar 4 suyuqlik orqali ulanishi bilan rele chulg‘ami 3 dan tok o‘tishi va uning kontakti 5 ulanishi bilan signal lampasi SL yonib, yorugiik signali berishiga asoslanadi. Elektrodlar 4 ta’minlovchi transformator 2 ning ikkilamchi chulg‘amiga elektromagnit rele chulg‘ami 3 orqali ulangan. Suyuqlik sathi elektrodlargacha ko‘tarilib, ularni ulasa, suyuqliklarning o‘tkazuvchanligi tufayli signal lampasi SL yonadi, aksincha, suyuqlik sathi pastga tushib elektrodlarni uzsa, signal lampasi o‘chadi.
Signalizator zanjiridagi kuchlanish o‘zgarmas tokda 24V, o‘zgaruvchan tokda esa 36V boiadi. Bunday signalizatorlami qovushqoq, kristallanuvchi, qattiq cho‘kmalar hosil qiluvchi va elektrodlarga yopishib qoluvchi muhitlarda ishlatib boimaydi i .
Yuqoridagi sathoichagichlardan tashqari yana induktivli sath oichash asboblari mavjud. Induktiv sathoichagichlarning ishlash prinsi pi bitta g‘altak induktivligi yoki ikki g'altakning o‘z induksiyasi ularning elektr o ‘tkazuvchi suyuqlikka botirilgan chuqurligiga bogiiqligiga asoslangan.
Ikkala g‘altak induktivligi L{ va L2 o‘zgartirilganda ularning o‘z induktivligi tenglamaga mos ravishda o‘zgaradi,
|
| |
