|
Tayanchsoz va I bora lar
|
| bet | 5/12 | | Sana | 18.05.2024 | | Hajmi | 88,84 Kb. | | #243298 |
Bog'liq TJAP\ = (H+ hj) ’ Pj • g,
P2— h2 - p2 ' g. (5.1 1)
129
9 — N. R. Yusupbekov va boshq.
Shunday qilib, difmanometr idish 2 dagi nazorat qilinadigan suyuqlik sath H orqali ifodalanadigan bosimlar farqini oilchaydi:
aP= P} - P,= (H+ h) •pj • g- h, - P2 • g. (5.12)
Agar ikkala impulsli naychadagi suyuqlik zichligi p, va P2bir xil va h, = h2 boisa, u holda
AP=H'P‘g, (5.13)
bu yerda P = P ,= Pr
va (5.13) lardan ko‘rinadiki, difmanometrik sathoichagich ko‘rsatishi nazorat qilinayotgan muhitning zichligi o ‘zgarishi bilan o ‘zgaradi. Agar impulsli naychalarda va zichliklar ayirmasi mavjud boisa, ko‘rsatishlarda ham xatolik paydo boiadi (shu xatolikni yo‘qotish uchun impulsli naychalar yonma-yon yotqiziladi). Nihoyat, (5.13) ifoda ,,manfiy“ impulsli naychada („—“ belgi bilan belgilangan) suyuqlik sathi nazorat qilinayotgan sath # o ‘zgarishi bilan o‘zgarmagan holdagina o‘rinli.
Buni ta’minlash uchun shu impulsli naychada muvozanatlashtiruvchi idish 3 o’rnatiladi. Idish va impulsli naycha satho'chagich shkalasining boshlangbch belgisi deb qabul qilingan 6Wsathigacha suyuqlik bilan toidiriladi.
rasmda bosim ostida (berk idishlarda) suyuqlik sathini difmanometr bilan oichash sxcmasi ko’rsatilgan. Muvozanatlashtiruvchi idish 4 idishning havoli (bug’Ii) bo‘shlig‘i 3 ga ulanadi va maksimal sathda o'rnat.iladi. Impulsli naycha 2 idishning suyuqlikli bo'shlig'iga bevosita. ulanadi. Difmanometr / bilan oilchanuiciigari bosimlar farqi aP uchun ifoda difmanometrning musbatli Pt va manfiyli P, kameralarida hosil qilinadigan bosimlar orqali osongina topilishi mumkin:
P = (h + h^-p^g, (5.14)
bu ycida: P, — muvozanatlashtiruvchi idish va impulsli naycha 5 dagi suyuqlik zichligi. P3 bosim idishdagi zichligi P2 boigan suyuqlik ustunining gidrostatik bosimi impulsli naycha 2 dagi zichligi p, boigan suyuqlik ustuni h va balandligi h — H va zichligi p boigan idishdagi havo (bug1) ustuni gidrostatik bosimlari yigindisidan iborat:
P^h^p g+H\g+ (h~ H)P- g. (5.15)
Shunday qilib, difmanometrga ta’sir etadigan bosimlar farqi gP quyidagi ifoda bilan topiladi:
AP=Pt ~ P2=[hPx - Hp2 "’ (h - H)P] • g = [h(p, - P) - H(p3- p)] - g. (5.16)
ifodadan ko‘ rinib niribdiki, 5atl^loachoglca lcoi rsatishi s ning joriy qiymatigagina emas, suyuqlik zichligiga p, va bug4 zichligi p ga ham bogiiq, ular esa, o‘z navbatida, idishdagi muhitning harorati va bosimiga bogiiq. Shuning uchun difmanometrik sathoichagichning shkalasini hisob- lash idishdagi ishchi bosimi bo'yicha hisoblanadi. Bundan tashqari, oichash natijasiga impulsli naychadagi suyuqlik zichligi p, ning o ‘zgarishi ta’sir etadi, 130
5.7- rasm. Bosim ostida (berk idishda) suyuqlik sathini difmanometr bilan oichaIsh sxemasi.
5.8- rasm. Pyezometrik sathoichagichning prinsipial sxemasi.
chunki bu yerda balandligi h boigan ustunning va impulsli naycha 5 ning gidrostatik bosimi o‘zgaradi, shu bilan bir vaqtda Pt bosim o ‘zgarmas boii i b qolishi lozim. Bu atrof-muhit harorati yoki idishdagi muhit harorati o ‘zgarganda sodir boiadii.
Sathni difmanometrlar bilan oichash usuli qator afzalliklarga ega: sath- oicha 3 gichlar mustahkam, montaj qilish oddiy va ishonchli ishlaydi. Ammo ularda bitta jiddiy kamchilik bor: difmanometrlarning sezgir elementi nazorat qilinuvchi muhitga bevosita tegib turadi. Agressiv muhitlarning sathini oich1ashda bu yo difmanometrlar uchun maxsus materialdan foydalanishni taqozo qiladi yoki difmanometrga aktiv muhit kirib qolishdan, masalan, impuls naychalariga ajratish qurilmalarini ulash, impulsli naychalarni toza suv bilan yuvish va hokazodan saqlaydigan difmanometrlarni ulash sxemalarini qoilashni taqozo qiladi.
Bu kamchilikdan gidrostatik sathoichagichlardan bir turi — pyezometrik sathoichagichlar mustasnodir.
Pyezometrik sathoicha ! g ! ichning prinsipial sxemasi 5.8- rasmdakeltirilgan. Bu asboblar zichligi o ‘zgarmas suyuqlik ustunining bosimini oichashga moijallanganI. Suyuqlik ustunining bosimi uning balandligiga mutanosib ravishda o ‘zgaradi. Pyezometrik sathoichagichlar turli xil: agressiv, agressiv boima 1 gan va qovushqoqligi katta boigan suyuqliklarni ochiq yoki berk idishlardagi suyuqliklar sathini oichashda qoilaniladIi.
Suyuqlik solingan idishga pyezometrik naycha 1 tushiriladi va uning ustki tomoni manometr 4 bilan parallel qilib havo yoki inert gaz manbayiga ulanadi. Unda havoning sarfi drossel 3 bilan cheklanib, rotametr 2 yordamida nazorat qilib turiladi.
Idishdagi suyuqlik sathining berilgan H balandligida pyezometrik nay- chadan suyuqlik orqali chiqadigan havo pufakchalarining har sekundda bittadan chiqishi ta’minlangan boiishi kerak.
Suyuqlik sathi ortsa, naychadagi bosim ortadi, undan chiqadigan pufak- chalar soni kamayadi, suyuqlik sathi kamaysa, naychadan chiqadigan pufakchalar soni ortadi. Bosimning bunday o‘zgarishini manometr 4 oi- chaydi, manometr shkalasi suyuqlik sathiga muvofiq darajalangan boiadi.
Suyuqlik sathi tizimda barqarorlangan bosim bo‘yicha topiladi:
P-P = H p g (5.17) bu yerdan
|
| |
