regional ; - kutubxonalarning aniq tipi va turi

Download 3,31 Mb. Pdf ko'rish
bet	60/74
Sana	23.05.2024
Hajmi	3,31 Mb.
	#251667

1 ... 56 57 58 59 60 61 62 63 ... 74

Bog'liq
ba599f45c395a4899ef9bf40544d90a5

Ekstrapolyatsiya usuli

regional
;
-
kutubxonalarning aniq tipi va turi
bo„yicha vazifa va faoliyatlarini
belgilovchi;
-biron bir yirik
kutubxona
–uning faoliyati, rivojlantirish istiqbollari va
boshqalar.
Sanab o„tilgan darajalarning har birida faqat ob‟ekt va uning to„la
hajmdagi faoliyatigina emas, balki ma‟lum bir faoliyatlari yoki aspekti, masalan
axborot faoliyati ham istikbolni belgilash predmeti bo„lishi mumkin.
Istiqbolni belgilash- ko„p pog„onali jarayon. Unga: maqsadning qo„yilishi;
tadqiqot qilinayotgan xodisaning uzoq muddatli retrospektiv o„rganilishi; hozirgi
ahvolini baholash va taxlil qilish; istiqbolni belgilash va oldindan ko„rishni
amalga oshirish ehtimoli kiradi.
Funktsional nuqtai nazardan istiqbolni belgilash tadqiqot va dasturiy
jixatidan farq qilinadi. Tadqiqotlar orqali istiqbolni belgilash yo„nalishlar va
qonuniyatlarga, shu soxada to„plangan tajribaga tayanib, rivojlantirishning
mumkin bo„lgan variantlarini aniqlaydi. Istiqbolni belgilashning bu turi ob‟ektning
muayyan vaqt- kelajakdagi xolatining manzarasini yaratadi.
Istiqbolni belgilashning dasturiy yo„nalishi- maqsadga erishish uchun
zarur bo„lgan yo„llar, tadbirlar, sharoitlar dasurini aniqlaydi.
Rejalashtirish hamda amaldagi rejalarga isloxatlar kiritishda istiqbolni
belgilashlar vaqt intervaliga ko„ra qisqa muddatli (3-7 yilga), o„rtacha muddatli (7-
15 yilga) va uzoq muddatli (15 yildan ortiq) bo„ladi.
Istiqbolni belgilashning ko„plab usullari mavjud bo„lib, u uch sinfga
tabaqalanadi: ekstrapolyatsiya, ekspertiza va modellash.
Ekstrapolyatsiya usuli
( yoki to„g„ri usul) statistikadan keng foydalanishga
asoslanadi va o„tgan vaqtning qator ko„rsatkichlari bo„yicha ularning keyingi
davrdagi qiymatini xisobga olishdan iborat bo„ladi. Ekstrapolyatsiya
rivojlanishning vujudga kelgan tendentsiyalaridan kelib chiqadi va ularning ayrim
vaqt oralig„i davomidagi muayyan parametrlari doimiyligini shart qilib qo„yadi. Bu
metod bilan turli xil ko„rsatkichlarning o„sish sur‟ati xisoblanadi. Amaliy xisoblar
uchun o„sish sur‟atini, o„sish belgisini va kupayish davrlari sonini ko„rsatadigan
diagrammalardan foydalanish qulaydir. Bunday usulni
barometr usuli
deb ham
aytiladi.
Ekstrapolyatsiyaning ishonchliligi o„rganilayotgan xodisaning kelajakdagi
o„zgarishi to„g„risidagi gipoteza sifatiga, ya‟ni o„zaro aloqadorlik xarakteri

IV. AMALIY MASHG„ULOT MATERIALLARI
76
to„g„risida yoki bu xodisani belgilaydigan sabablar to„g„risidagi taxminlarning
ilmiy asoslanganligiga bog„liq.Faqat amaldagi faktorlarni xisobga olish bilan
chegaralanib bo„lmaydi. Bunda bo„lishi mumkin bo„lgan yangi faktorlar va mavjud
vaziyatlardan chetga chiqishlar hamda yangi qoidalar vujudga kelishi ehtimolini
ham xisobga olish kerak.

Download 3,31 Mb.

1 ... 56 57 58 59 60 61 62 63 ... 74

Download 3,31 Mb.

Pdf ko'rish