• 1 .11. So’nishning logarifmik dekrementi va tizimning aslligi .
    		•

    Tebranma dinamika




    Download 322,09 Kb.
    bet7/7
    Sana29.11.2023
    Hajmi322,09 Kb.
    #107682
    1   2   3   4   5   6   7
    Bog'liq
    TEBRANMA DINAMIKA (2)

    1.10 - rasm. Erkin so’nuvchi tebranishning amplitudasining vaqtga bog’liq o’zgarishi
    Egri chiziqlarning yuqorigisi

    funksiya grafigini belgilaydi. Bu yerda va y0 boshlang’ich momentdagi amplituda va siljishning qiymatlaridir.
    Boshlang’ich siljish y0 o’z vaqtida, dan tashqari, boshlang’ich fazaga ham bog’liqdir:

    Tebranishning so’nish tezligi bilan aniqlanadi va u so’nish koeffisiyenti deb ataladi.


    Amplituda “ye” marta kamayishga ketgan vaqt

    ga tengdir. So’nuvchi tebranishlar davri
    , (1.10.4)
    ifoda bilan aniqlanadi. Muhitning qarshiligi sezilarli ravishda kichik bo’lganda , tebranish davri xususiy davrga teng bo’ladi:

    So’nish koeffisiyenti ortishi bilan tebranish davri kattalasha boradi.


    1.11. So’nishning logarifmik dekrementi va tizimning aslligi.
    Bitta to’la davrning boshlangich va oxirgi holatlariga mos keluvchi amplitudalar nisbati quyidagiga tengdir:
    , (1.11.1)
    va uni so’nish dekrementi deb atashadi. Bu ifodaning logarifmi so’nishning logarifmik dekrementi deb ataladi:
    , (1.11.2)

    So’nishning logarifmik dekrementi bir davr ichida amplitudaning nisbiy kamayishini xarakterlaydi, so’nish koeffisiyenti esa apmlitudaning birlik vaqt ichidagi nisbiy kamayishini ko’rsatadi.
    Yuqorida ta’kidlangandek, so’nish koeffisiyenti r qarshilik koeffisiyentiga to’g’ri va tebranuvchi jismning massasiga teskari proporsionaldir.
    (1.10.3) - ifodadan siklik chastota xususiy chastota - dan kichikligi ko’rinib turibdi. Agarda muhitning qarshiligi juda katta bo’lsa dir, ildiz ostidagi ifoda manfiy, siklik chastota esa mavhum bo’ladi. Bu holatda jism davriy bo’lmagan - aperiodik harakat qilaboshlaydi (1.11 - rasm).

    1.11 - rasm. Davriy bo’lmagan aperiodik tebranish
    Foydalanilgan adabiyotlar

    1. https://fizika.edu.uz/mex_lab.php

    2. https://kompy.info/1-maruza-reja.html?page=2

    3. https://arxiv.uz/ru/documents/slaydlar/fizika/tebranma-arakat-dinamikasi-mazhburiy-tebranishlar-va-rezonans-t-l-inlar

    4. https://ilmiy.bmti.uz/blib/files/73/%D0%9D%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B9%20%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0.pdf

    Download 322,09 Kb.
    1   2   3   4   5   6   7




    Download 322,09 Kb.