• 1 .5 - rasm. Prujinali mayatnik
  • 1.5 Fizik mayatnik Fizik mayatnik
    		•

    Tebranma dinamika




    Download 322.09 Kb.
    bet4/7
    Sana29.11.2023
    Hajmi322.09 Kb.
    #107682
    1   2   3   4   5   6   7
    Bog'liq
    TEBRANMA DINAMIKA (2)
    .To\'plamlar ustida amallar, Geodeziya, GRAVIMETRIYA USULIDA MUTAXASSISLIGIGA QARAB KALSIY (1), ГОСТ 8.259—2004, эмткб курс иши услубий курсатма yangi 2, Markazlashgan va markazlashmagan (blokcheyn) texnalogiyalari ban-fayllar.org, 14, 2. Atom tuzilishi va kimyoviy elementlar tizimlanishi., O, Biznes Mirjalol
    1.4 Prujinali mayatnik
    Garmonik tebranma harakat qiluvchi tizimlarga turli ko’rinishdagi mayatniklarni misol tariqasida keltirish mumkin.
    Prujinali mayatnik – yuqori tarafi qo’zg’almas etib qotirilgan spiralli prujinaning pastiga ilingan m – massali yukchadan iboratdir (1.5 - rasm).



    1.5 - rasm. Prujinali mayatnik
    Prujinaning massasi yukchaning massasidan juda kichik deb hisoblanadi. Shuning uchun uning massasi hisobga olinmaydi.
    Yukcha a holatda bo’lganida, yukning og’irligi bilan cho’zilgan prujinaning elastiklik kuchi muvozanatda ekanligini e’tiborga olamiz.
    Agar spiralli prujinani cho’zib, yukchani V nuqtaga siljitib qo’yib yuborsak, u holatda yukcha yuqori va pastga qarab tebrana boshlaydi. Demak, t vaqtda, yukcha V nuqtada bo’lganida yukchaga ta’sir etuvchi kuchni quyidagicha ifodalaymiz:
    , (1.4.1)
    Bu yerda k – prujinaning elastiklik kuchi, u yukning siljishiga (u) ga proporsionaldir.
    Agarda prujinali mayatnikning garmonik tebranishini hisobga olsak, (1.4.1) - ifodani (1.2.7) – ifoda bilan solishtirib quyidagi tenglikka ega bo’lamiz:

    , (1.4.2)
    Prujinali mayatnikning tebranish davri
    , (1.4.3)
    ga teng bo’ladi.
    1.5 Fizik mayatnik

    Fizik mayatnik – bu og’irlik markazi S nuqtadan o’tgan, 0 o’q markazi atrofida tebranadigan jismdan iboratdir (1.6 - rasm).



    1.6 - rasm. Fizik mayatnik
    Bu yerda 0 – tebranish o’qi markazi, S – tebranayotgan m – massali jismning og’irlik markazi, mg – jismning og’irlik kuchi, – fizik mayatnikning yelkasi.
    Agar mayatnik kichik burchakka og’dirilsa, mayatnikka qo’yilgan kuch momenti
    , (1.5.1)
    ga teng bo’ladi. Aylanma harakatning asosiy qonunini
    , (1.5.2)
    (1.5.1) va (1.5.2) – ifodalarni tenglashtirsak, quyidagi ifodaga ega bo’lamiz

    , (1.5.3)
    Bundan fizik mayatnikning siklik chastotasi

    ga teng bo’linishi ko’rinib turibdi. Fizik mayatnikning tebranish davrini quyidagicha ifodalash mumkin:
    . (1.5.4)

    Download 322.09 Kb.
    1   2   3   4   5   6   7




    Download 322.09 Kb.