Alay E., Körlü A .
Teknolojik Araştırmalar: TTED 2011 (2) 77-82
79
-
Süper Sabunlaşmış Tip
%99.6 nın üzerinde sabunlaşma derecesine sahiptir ve haşıl maddesi olarak kullanılmaz.
-
Tamamen Sabunlaşmış Tip
%98-
%98.8 sabunlaşma derecesi
-Orta Derecede Sabu
nlaşmış Tip
%95.5-
%96.5 sabunlaşma derecesi
-
Kısmi Sabunlaşmış Tip
%87-
%89 sabunlaşma derecesi
Tam sabunlaşmış tipleri sıcak işleme tabi tutulduğunda, sonradan sökülme işlemi zorlaşmakta, kısmen
sabunlaşmış
tipleri ise tutum, köpük oluşumu, nem hassasiyeti nedeniyle geniş kullanım alanı
bulamamaktadır. PVA üreticileri bu sorunları gidermek adına çalışmalar yapmışlardır. PVA elde ediliş
şekli olarak çok değişik özellikte polimer oluşumuna olanak sağlamaktadır. Böylelikle kısmen
sabunlaşmış ve tamamen sabunlaşmış tiplerin en iyi özelliklerini bir arada taşıyan yeni polimerler
üretilmiştir. Bunlar kopolimer veya terpolimer olarak anılmaktadır. Adı geçen yeni tiplerin haşıl maddesi
olarak kullanımıyla tekstil sanayine çok yönlü bir haşıllama maddesi kazandırılmıştır[1].
3.
PVA NIN ÖZELLİKLERİ
PVA diğer haşıl maddeleriyle karşılaştırıldığında çok yüksek mukavemete sahip olduğu
görülmektedir[3].
Tablo 1: Haşıl maddelerinin özelliklerinin karşılaştırılması[3]
Nem İçeriği
Haşıl maddesi Mukavemet
(psi)
Uzama (%)
%50
nisbi nem
%65 nisbi nem
%80 nisbi nem
PVA
a
Nişasta
CMC
Akrilik
7000-15000
600-900
2000-4000
1000-2000
100-150
8-12
10-15
100-600
14
8-9
b
15-20
15-20
16-17
b
19
30.5
17-21
a
21°C ve %65 nisbi nemde
b
Hidroliz derecesine bağlı
Yapıştırıcılık özelliği fazla olduğu için değerli bir haşıl maddesidir. Lif üzerinde güçlü film tabakası
oluşturur. Bu özellik sabunlaşma derecesi ile bağlantılıdır. Kısmi sabunlaşmış olanlar tamamen
sabunlaşmış olan tiplere göre %20-25 daha düşük kopma mukavemet değerine sahiptir.
Fakat bu
haliyle bile diğer haşıl maddeleri içinde en yüksek dayanımı olan haşıl maddesidir. Kopma
mukavemeti,
esnekliği ve polyester, pamuk, cam, asetat, naylon, yün gibi bir çok life tutunma özelliği
nişasta ve karboksimetilselüloz (CMC) ile karşılaştırıldığında çok yüksektir. Düşük kopma
mukavemetine sahip haşıl maddeleri kullanımında düşük dayanım özelliğini gidermek için çok fazla
miktarlarda aktarım gerekmektedir. Örneğin nişasta ile haşıllama yaparken kullanılan miktarlardan
çok daha az miktarlarda PVA haşılı kullanımı söz konusu olmaktadır. Pamuk/PES karışımlarında
100 galon haşıla 100-150libre nişasta eklenmesi gerekirken, 15-25
libre PVA eklenmesi
yeterlidir[2,3].
PVA , uzama ve esneklik açısından incelendiğinde, nişasta ve CMC ye göre film esnekliği 15-20 kat
daha fazladır ki, esneklik haşıl maddesinde olması gereken en önemli özelliklerden biridir.İyi
Teknolojik Araştırmalar: TTED 2011 (2) 77-82
Haşıl Maddesi Olarak Polivinilalkoller
80
sürtünme dayanımlı haşıllanmış iplik elde etmek için gerekli esnek film tabakası PVA kullanımı
ile etkili bir şekilde sağlanabilir. Kısmi sabunlaşmış tipte olanlar tamamen sabunlaşmış olan tiplere
göre %20 daha düşük uzama değerine sahiptir. Yine de diğer haşıl maddeleri içinde en yüksek
özelliktedir. Gliserin ve üre gibi nemlendirici ve akışkanlaştırıcı maddeler ilave edilerek
kullanıldığında diğer haşıl maddelerinde olduğu gibi esneklikleri artmakta fakat kopma dayanımları
düşmektedir[3].
Kısmi sabunlaşmış olanlar tamamen sabunlaşmış olan tiplere göre PES’e daha yüksek adhezyon
gösterirler.Yüksek adhezyon özelliği lif üzerindeki tutunmayı arttırdığından güçlü film tabakası
oluşmasını sağlamaktadır. Kısmi sabunlaşma
derecesine sahip PVA, orta ve tam sabunlaşmış
olanlara nazaran en güçlü sürtünme direncine sahiptir.
Bu da ipliğin kolay,kopmadan
dokunabilirliğini sağlamaktadır. Sentetik polimerlerin içinde suda tamamiyle çözünebilen tek haşıl
maddesidir. Bu nedenle
de yıkama ile kolaylıkla uzaklaştırılabilir. Çözüldükten sonra kullanılırlar.
Nişasta gibi hamurlaştırılması gerekmez. Kısmi sabunlaşmış olanlar tamamen sabunlaşmış olan tiplere
göre daha kolay çözünürler ve tüm sıcaklıklarda çok iyi çözünme performansı gösterirlerken,
tamamen sabunlaşmış olanlar 85-100˚C pişirme sıcaklığında çözünebilirler. Bu yüksek sıcaklıklar
sonradan film tabakasının uzaklaştırılmasını zorlaştırır ve buna bağlı olarak da enerji sarfiyatını
arttırır. PVA nın çözücüsü su olduğu için çözelti hazırlanması çok basittir.Çözelti viskozitesi de
düşüktür. Çözeltinin viskozite değerler tablo2’de görülmektedir[2].
Tablo 2 : 75˚C,% 8 lik PVA çözeltisinin viskozitesi
Tamamen sabunlaşmış pva
Viskozite
Kısmen sabunlaşmış pva
Viskozite
Düşük
viskozite tipi
Orta viskozite tipi
Yüksek viskozite tipi
6cps
60cps
200cps
Düşük viskozite tipi
Orta
viskozite tipi
Yüksek viskozite tipi
5cps
50cps
150cps
