|
Kompyuter operatsion sistemaları
|
| bet | 3/4 | | Sana | 16.11.2022 | | Hajmi | 22.87 Kb. | | #30530 |
Bog'liq 6. Kompyuter sistemalarınıń túrleri hám qurılısı. Muhammadali, Aholi statistikasi, Alisher Navoiy, Abdurauf Fitrat , O\'zbekistonda inson huquqlari va erkinliklari, deteriminant, Lаughing аnd crying., Л10, 1-mustaqil ta\'lim topshiriqlariKompyuter operatsion sistemaları.
Kompyuter degi quwattı yoqsangiz, birinshi baslanǵısh programma kompyuterdiń turaqlı yadında (ROM, ROM) ámeldegi bolǵan kórsetpelerge aylanadı. Bul kod sistemalı sınaqtan ótkerayapti apparat hám hámme zat tuwrı islewine isenim payda etiń. Bul process baslanǵanda (post, quwat, óz-ózinen sınaqtan ótiw) dep ataladı. Onıń baǵdarı, protsessor, yad hám tiykarǵı i / o sisteması (BSW, BIOS) qáteler ushın tekseriledi. Sınaq nátiyjeleri arnawlı estelik maydanında saqlanadı. Óz-ózin tekseriw tabıslı juwmaqlansa, turaqlı túrde turaqlı yadqa jaylastırildi. Bul BIOS atınan málim. Bul programma kompyuterdiń qattı diskların aktivlashtirishni baslaydı. Aktivizatsiya waqtında kóplegen zamanagóy kompyuterlerde qattı disk Operatsion sistemanıń birinshi úzindi: DotsRrap jukleytuǵınsinde jaylasqan.
Dáslepki júklew quralı tek bir funktsiyaǵa iye bolǵan kishi programma : operatsion sistemanı yadqa júkleń. Bul jumıstı baslaydı. Ulıwma alǵanda, júklew quralı túrli apparat quyma sistemaları menen óz-ara tásir etetuǵın kishi drayverlarni jumısqa túsiredi hám olardı basqaradi. Bulardıń barlıǵı operatsion sistemanıń ózi quramındaǵı birdey yadta jaylasqan, arnawlı maǵlıwmat hám arzalar. Háreketler úlken signallar, kórsetkishler hám sinxronizatsiya óz ishine alǵan maǵlıwmatlar strukturasın usınıs etedi, olarda hám kompyuter programmaları hám kompyuter programmaları ortasında óz-ara tásirdi támiyinleydi. Keyin kompyuterdi basqarıw operatsion sistemaǵa túsedi.
Bunda biz wazıypalarda ádetdegi operatsion sistemanı orınlawı haqqında ele da útirdi jaylastıramız. Biraq bul keyingi gúrrińdiń teması boladı.
Kompyuter tarmaqlarınıń qurılıs tamoillari.
Kompyuter tarmaǵı - bul informaciya hám esaplaw wazıypaların birgelikte sheshiw ushın birlestirilgen kompyuterler bolıp tabıladı kompleksi bolıp tabıladı.
Tarmaq texnologiyalarınıń gilt túsinigi - bul tarmaq resursı bolıp tabıladı. Tarmaq resurslarına ruxsat beriwdi tarmaq xızmetlerin támiyinleydi.
Tarmaq texnologiyalarınıń tiykarǵı túsiniklerine, sonıń menen birge, server, klient, baylanıs kanalı, protokol hám basqa kóplegen sol sıyaqlılardı kirgiziw múmkin. Usınıń menen birge, tarmaq resursı hám tarmaq xızmetlerin túsinikleri júdá zárúrli bolıp tabıladı, sebebi kompyuter resurslarınan birgelikte paydalanıw tiykarında jumıstı shólkemlestiriw zárúrshiligi, yaǵnıy tarmaq resursları hám oǵan uyqas tarmaq xızmetleriniń jaratılıwı kompyuter tarmaqları jaratılıwınıń tiykarǵı sebebi esaplanadı.
Tarmaq xızmetleriniń bes túri ajıratılǵan : fayl, baspadan shıǵarıw, xabarlar, maǵlıwmatlar bazası, qosımshalar.
Fayl xızmeti oraylasqan baza hám fayllardan birgelikte paydalanıwdı ámelge asıradı. Bul eń zárúrli tarmaq xızmetlerinen biri bolıp, ol tarmaq faylları saqlanatuǵın jay (lokal tarmaq fayl server, ftp-server hám bas.) ámeldegi bolıwın, sonıń menen birge, hár qıylı qawipsizlikti támiyinlew mexanizmlerinen paydalanıwdı támiyinleydi (ruxsattı shegaralaw, fayl versiyaların baqlaw, informaciyalardı rezervlew hám boshq.).
Baspadan shıǵarıw xızmeti printerlerden hám basqa baspadan shıǵarıw apparatlarınan oraylasqan halda paydalanıwdı támiyinleydi. Bul xızmet baspadan shıǵarıw wazıypasın qabıl etedi, wazıypalar gezegin basqaradi, paydalanıwshılar tarmaq printerinen birgelikte paydalanıwın shólkemlestiredi. Tarmaq baspadan shıǵarıw xızmeti hár qıylı kompyuter tarmaqlarında júdá qolay bolıp, talap etiletuǵın printerler sanın kemeytiw imkaniyatın beredi, bunıń nátiyjesinde ǵárejetlerdi yamasa jáne de sapalı apparatlardan paydalanıwdı azaytadı.
Xabarlar xızmeti kompyuter tarmaǵı paydalanıwshıları ortasında informaciya almaslawdı shólkemlestiriwge múmkinshilik beredi. Xabar retinde bul jaǵdayda tekstli xabarlardı (elektron pochta, tarmaq messenjeri xabarları hám boshq.) hám hár qıylı dawıslı hám videoaloqa sistemalarınıń media xabarların qaraw múmkin.
Maǵlıwmatlar bazası xızmetlerin oraylasqan maǵlıwmatlar saqlanıw jayın, qıdırıw, qayta islewdi shólkemlestiriw hám hár qıylı informaciya sistemaları maǵlıwmatların qorǵawdı támiyinlew ushın mólsherlengen. Ápiwayı saqlaw hám fayllardan birgelikte paydalanıwdan ayrıqsha túrde, maǵlıwmatlar bazası xızmeti óz ishine jaratıw, ózgertiw, maǵlıwmatlardı óshiriw, olardıń tolıqlıǵın hám qorǵalıwın támiyinlewdi óz ishine aladı hám basqaradi.
Qosımsha xızmeti programmanı paydalanıwshı kompyuterinde lokal derekten emes, bálki kompyuter tarmaǵından jumısqa túsiriw usılın támiyinleydi. Olarǵa Google Drive hám Microsoft Office 365 sıyaqlı onlayn-xizmlatlar jaqsı mısal bóle aladı.
|
| |
