Termiz davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti Boshlang’ich talim 4 kurs 920 guruh talabasi Safarova Nilufarning Ona tili fanidan tayyorlagan testi

Download 1,57 Mb.
Sana	19.09.2024
Hajmi	1,57 Mb.
	#271645

Bog'liq
Choriyeva Maftuna hayot faoliyati xavfsizligi

Etiboringiz Uchun Rahmat!!

Termiz davlat universiteti ijtimoiy fanlar fakulteti Boshlang’ich talim 4 kurs 520 guruh talabasi Choriyeva maftunaning hayot faoliyati xavfsizligi tayyorlagan taqdimoti

BOSHLASH

Sanoatda titrashdan va shovqindan saqlanish usullari.

Reja: 1. Shovqin tasnifi va uni meyorlashtirish. 2. Shovqinga qarshi kurash usullari. 3. Shaxsiy himoya vositalari. 4. Titrashni kamaytirish yo’llari va ultra va infratovushdan himoyalanish.

Bugungi kunda dunyo aholisining uchdan ikki qismi yirik shaharlarda yashamoqda.
Shaharlarga aylandi katta shovqin chiqindilari
va akustik ifloslanish manbalarida. Shaharlarda shovqinning asosiy
manbai - yo'l harakati. Avtotransport vositalarining zichligi, tirbandlik, tirbandliklar,
shoxlar va boshqalar. Ular shovqin chiqaradi va odamlarda kasalliklarga olib kelishi mumkin.
Shovqin ifloslanishi uni boshqa ifloslantiruvchi moddalardan ajratib turadigan o'ziga xos xususiyatlarga ega:

Bu ishlab chiqaradigan eng arzon ifloslantiruvchi va juda oz miqdorda energiya chiqarishni talab qiladi.
O'lchash va miqdorini aniqlash juda murakkab.
U qoldiqlarni qoldirmaydi, atrof muhitga kumulyativ ta'sir ko'rsatmaydi, lekin uning insonga ta'siriga kumulyativ ta'sir ko'rsatishi mumkin.
Uning ta'sir radiusi boshqa ifloslantiruvchi moddalarga qaraganda ancha kichik, ya'ni u juda aniq joylarda joylashgan.

Turli balandlikdagi va chastotadagi tovushlarning tartibsiz ravishda kushilib eshitilish shovqin deb ataladi. Tovush fizik xolat sifatida havoda, suvda va boshka tarang muxitdan kelib chiqadigan to’lqinsimon xarakatlardan iboratdir. U tovush chiqaradigan jismlarning tebranishi natijasida xosil bo’ladi va bizning eshitish organimiz tomonidan kabul qilinadi.Shovqin kasbiy kasallikka olib kelishi mumkin. U boshni aylantirib, miyada ogrik turgizadi va quloq shangib asab sistemasiga xam yomon ta’sir kiladi. Ayniksa fikrni tuplab, akliy ish bilan shugullanishiga imkon bermaydi, bo’tun dikkat-e’tiborni berib ishlash lozim bulsa, ish kobiliyatini (10-60% ga) pasaytirib yuborishi mumkin. Uzoq vaqt mobaynida shovqinning odamga sezilmas darajada ta’sir qilishi asab sistemasini ishdan chiqishga olib kelishi mumkin. Ayniksa kattik va kuchli tovushlar, shunigdek tuxtovsiz ravishda bir xilda chikib turadigan tovushlar odamga yomon ta’sir kiladi.
Shovqin ta’srida turli a’zorlar va sistemalarning, masalan xazm qilish (oshkozon shirasi sekretsiyasining uzgarishi), kon aylanishi (kon bosimning ko’tarilishi) va shunga uxshashlarning normal faoliyati buziladi.
Shovqin kelib chiqishi bo’yicha asosan uch xil bo’ladi:
1. Sanoat shovqin.
2. Transport shovqini.
3. Maishiy shovqinlar.
Shovqin ifloslanishi, shahar muhiti va yuqori shovqin darajasi bilan biz tabiat ovozini unutayapmiz. Ko'p odamlar, hattoki piyoda yurish, tabiat ovozidan zavqlanish o'rniga naushnik taqib, musiqa tinglashadi.
Qushlarning yoki buloqqa tushgan suvning ovozi bo'lgan sovg'a, xuddi bir xil karlikka o'xshash jarayon tufayli yo'qolmoqda. Tabiat olami xorining osoyishtaligi yo'q bo'lib ketishi va hozirgi avlod uchun ahamiyatini yo'qotishi xavfi mavjud, chunki odamlar atrofdagi tovushlarni e'tiborsiz qoldiradilar.
JSST tomonidan tavsiya etilgan shovqin ta'sirining maksimal darajasi kun davomida 65dB ni tashkil qiladi. Kundalik surunkali ta'sir 65 dB dan yuqori shovqin darajasiga yoki 80-85 dB dan yuqori ta'sirga ega ta'sirlanganlar kasallik alomatlarini sezmasa ham, uzoq muddatli yurak buzilishlarini keltirib chiqarishi mumkin. Ta'sir qilganlar buni bilishmaydi, chunki tana yuqori shovqin darajalariga qon bosimini, yurak urish tezligini, qon tomirlarini toraytiradigan va quyuqlashtiradigan asab gormonlarini faollashtirishi bilan javob beradi.
Barlar, pablar, diskotekalar, olomon va boshqalar kabi tungi hayoti yuqori bo'lgan shaharlarda. Kechqurun ular yuqori shovqin darajasiga ega bo'lish ehtimoli ko'proq. Bu ushbu joylarda yashaydigan odamlarda uxlashda qiyinchilik tug'diradi.. Uyqudagi doimiy qiyinchilik va bir necha soat uxlash uyqusizlikka olib keladi. Bundan tashqari, uyqusizlik stress yoki tashvish kabi psixologik kasalliklarning ko'rinishini oshiradi; immunitet tizimining o'zgarishi, unutuvchanlik va o'rganishdagi qiyinchiliklar.
Shu bilan birga gaz va suyukliklarning xarakati natijasida xam shovqin chiqishi mumkin. Bunday shovqinlar aerodinamik shovqinlar deb ataladi.
To’qimachilik sanoati korxonalari xam bundan mustasno emasdir. Shovqin darajasi yukori bo’lgan sexlarda ishlovchi ishchilarda kasbiy kasallik “shovqin kasalligi” uchrab turadi. Shu bilan birga ayrim ish joylarining surunkali titrashni natijasida “vibratsion kasalik” xam uchrab turadi.
Shovqin, titrash va ultra-infratovush kattik jism, gaz hamda suyuklik moddiy qismlarning mexaniq tabranishlaridir. Ruxsat etilgan chekli sanitariya talablaridan ortik bo’lgan ishlab chiqarish shovqinlari, titrashlari va ultra-infratovushlari muntazam ravishda ta’sir etganda odam organizmiga zararli ta’sir qilib, keyinchalik ogir kasbiy kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin.
Sukunatni buzadigan yoki foydali tovushni eshitishga xalakit beradigan xar kanday tovush shovqin deb ataladi. Kuchli, keskin va uzoq davom etadigan shovqinlar odamning axvoliga yomon ta’sir kiladi, tez charchatadi, asab va yurak-tomir sistemasi ishini buzadi.
Pilla pishitish fabrikalarida baland shovqin texnologik uskunalar sistemasidagi barabanli MSH-3, M-170 SHL, M-210-SHL, TKM-8, TK-2, TK-136-SHL, KE2-145-SHL, KE-175-SHL, DM-3, MG-2 kalibrlash mashinalari, dvigatellari va konditsioner ishlayotganida yuzaga keladi. Xavfsizlikning umumiy talablari, “GOST 12.1.003-88 MXSM”. Shovqindan himoyalash vositalari va usullariga barcha shovqinlar mexaniq aerodinamik elektromagnit, gidrodinamik, havo va tuzilishdagi shovqinlarga ajratiladi.
Shovqin darajasi yuqori bo'lgan ish yoki dam olish joylarini tez-tez uchratadigan odamlar eshitish jarohatlariga ko'proq moyil. Ushbu jarohatlar ichki quloqdagi hujayralarni yo'q qiladi va eshitish qobiliyatini buzadi.

Etiboringiz Uchun Rahmat!!

Etiboringiz Uchun Rahmat!!

Bosh sahifaga qaytish

Download 1,57 Mb.