"Texnogen risk va texnik tizimlarning ishonchliligi

1. 
   variant
   
   1. 
      Atrof muhit deganda nimalarga aytiladi ?.
      
   2. 
      Texnosfera muhitining paydo bo’lishi haqida tarif bering.
      
   3. 
      Litosfera haqida tushunchalar bering.
      
2. 
   Variant
   

1. 
   Demografik portlashga nimalar kiradi?
   
2. 
   Ekosistema deganda nimalarni tushunasiz.
   
3. 
   Biosfera nimalarni bilasiz?
   

3. 
   variant
   

1. 
   Texnosfera muhiting paydo bo’lishi xaqida nimalarni bilasiz?
   
2. 
   Texnik tizimni boshqarish tizimlarini tushuntiring.
   
3. 
   Texnalogiyalarning rivojlanishi bisqichlarini sanab o’ting.
   

4. 
   variant
   

1. 
   Riskni baholashni bosqichlarini sanab o’ting va tarif bering
   
2. 
   Miqdoriy haavf ko’rsatkichlari haqida tushunchalar bering.
   
3. 
   Xavflar taksionomasi haqida tushuncha bering.
   

5. 
   variant
   

1. 
   Xavflar kvantifikatsiyasi haqida tushunchalar bering.
   
2. 
   Xavflar chegarasi haqida nimalarni bilasiz.
   
3. 
   Sanoat xavfsizligini boshqarishda davlat tizimi haqida tushunchalar bering.
   

6. 
   variant
   

1. 
   Kompyuterda modellashtirish va uning mohiyatini batafsil tushuntiring.
   
2. 
   Buzilmasdan ishlash ehtimolligi haqida tushuncha bering.
   
3. 
   Texnosfera muhitining paydo bo’lishi holatlari nimalar kiradi.
   

1. 
   Biosfera qatlamining tuzulishi va xarakteristikasi nima?
   
2. 
   Litosfera qatlami tuzilishi haqida tushunchangiz?
   
3. 
   Demografik portlash nima va qanday sodir bo’lish mexanizmi.
   

1. 
   Atrof -muhit nimalardan tashkil etgan va tariflanishi?
   
2. 
   Ekosistema tarkibi va uning tuzilishi deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   Urbanizatsiyani nima va qanday tariflanadi?
   

1. 
   Texnika tushunchasi nima va haqida umumiy ma’lumotlar bering.
   
2. 
   Texnikaning rivojlanish bisqichlarini haqida nimalarni bilasiz.
   
3. 
   Texnosfera muhitni paydo bo’lishi bosqichlari.
   

1. Texnologik Risk va Texnologik Tizimni Ishonchliligining mazmuni nima?

2. Texnologik Risk va Texnologik Tizimni Ishonchliligining maqsadi nima?

3. Umuman texnika tarixini qancha bosqichga bo’linadi.

11- Variant

1.Ishonchlilikning iqtisodiy jixatlari haqida tushunchalaringiz.

2. Transport vositalarining ishonliligi xaqidagi tushunchalaringiz.

3. Texnologik Risk va Texnologik Tizimni Ishonchliligining mazmuni nima?

12- Variant

1. Texnologik Risk va Texnologik Tizimni Ishonchliligining mazmuni nima?

2. Texnologik Risk va Texnologik Tizimni Ishonchliligining maqsadi nima?

3. Ishonchlilikning asosiy atama va tariflari.

13- Variant

1. 
   Texnik tizimlari tarkibiga nimalar kiradi.
   
2. 
   Texnik tizimlarlan boshqarish tushunchasi haqida nimalar bilasiz.
   
3. 
   Korxona iqtisodiyotini tahlil usullarini sanab o’ting?
   

1. 
   Texnalogiya so’zining ma’nosi va tarif bering.
   
2. 
   Texnik tizimlarni boshqarishga nimalar kiradi?
   
3. 
   Xavfsizlik komplekis tizimlari nimalardan iborat.
   

1. 
   TRvaTTI ishonchliligi fanning maqsadi va vazifalri.
   
2. 
   Texnologik Risk va texnologik tizimni ishonchliligining mazmuni nima?
   
3. 
   Texnologik Risk va texnologik tizimni ishonchliligining maqsadi nima?
   

1. 
   Texnosfera, texnika, texnik tizim, texnologiya haqida ma’lumot bering..
   
2. 
   Algaritim tizimlar haqida tushuncha.
   
3. 
   Xavfsizligi deklaratsiyalanishi kerak bo‘lgan xavfli ishlab chiqarish obyektlari.
   

1. 
   Model va modellashtirish turlari.
   
2. 
   Sanoat xavfsizligini boshqarishda davlat tizimi
   
3. 
   Xavfni identifaktsiya qilish.
   

1. 
   Transport vositalarining ishonchliligi.
   
2. 
   Xavfsizligi deklaratsiyalanishi kerak bo‘lgan xavfli ishlab chiqarish obyektlari.
   
3. 
   Xalqaro tajribada risk tushunchasining vujudga kelishi.
   

1. 
   Miqdoriy xavf ko’rsatkichlariga tarif bering.
   
2. 
   Kompyuterda modellashtirish va uning mohiyati.
   
3. 
   Sanoat xavfsizligi boshqarishda davlat tizimi.
   

1. 
   Texnik tizimlarni boshqarishning maqsadi.
   
2. 
   Texnalogyalarning rivojlanishi.
   
3. 
   Riskni Modellashtirish usullari haqida tushunchalari.
   

1. 
   Texnik tizimi shakllanishiga tashqi salbiy omillarning ta'sir va roli.
   
2. 
   Ekosistema deganda nimani tushunasiz?
   
3. 
   Texnikani rivojlanish bosqichlari.
   

1. 
   Xavfsizlik deklaratsiyalanishi kerak bo’lgan Xavfli ishlab chiqarush obyektlari.
   
2. 
   Xalqaro tajribada risk tushunchasini vujudga kelishi.
   
3. 
   Transport vositalarining ishonchliligi
   

1. Ishonchlilik muammosining falsafiy asoslari.

2. Texnik tizim haqda tushuncha.

3. Ishonchlilikning miqdoriy xususiyatlari

24-variant

1. 
   Ishonchlilikning asosiy atama va ta’riflari.
   
2. 
   Xavfsizlikni komplekis tizimlari.
   
3. 
   Buzilmasdan ishlash ehtimolligi
   

1. 
   Korxona iqtisodiyotini tahlil qilish usullarini sanab o’ting?
   
2. 
   Xavflarning nomenklaturasi.
   
3. 
   Ishonchlilik muommosing falsafiy asoslari.
   

6-сemeстр

Vaрianт 1

1. 
   Mavjуd хaтоlaрni тaҳlil қiliш учуn тizimli yondaшуv: тушуnчaсi, maқсadi, bосқiчlaрi va ўрganiш чegaрalaрi nimalaрdan ibорaт.
   
2. 
   Тizimlaрning уmуmiy хусусiятlaрi ҳaқida уmуmiy ma’lуmот.
   
3. 
   Aхbорот тizimlaрi nima?
   

1. 
   Jaрayon хavфсizligi aхbорот-ҳiсоbотi nima.
   
2. 
   Jamiятni aхbоротlaштiрiш ҳaқida тушуnчa beрing.
   
3. 
   Aхbорот тizimining kоmпоnenтalaрi тушуnчaсi.
   

1. 
   Aхbорот тizimining рivоjlaniш bосқiчlaрi.
   
2. 
   Хavф тaҳlilining aсосiy bосқiчlaрi va iшlaрni рejalaштiрiш va тaшkil этiш
   
3. 
   Aхbорот тizimidagi jaрayonlaр va уlaрni jорiy этiш, Aхbорот тizimlaрining туzilmaсi nimalaрga aсосlangan..
   

2. Сanоaт хavфсizligi қўmiтaсi Maрkaziy aппaрaтining vaziфalaрi

va фуnkцiяlaрini тaрiфlang.

3.Aхbорот тizimlaрi қanday хоссalaр bilan хaрakтeрlanadi?

Vaрianт 5

Vaрianт 6

3.Хavфlaрning рivоjlaniш imkоniятlaрini baҳоlaш

1. Тizimning mурakkabligini тaрiфlang.

3. Эkспeртizani ўтkaziш тaртiblaрi.

Vaрianт 8

1. Тeхnik тizim хaтоliklaрiga yўl қўyiш сabablaрi

2. Хavф тaҳlilining aсосiy bосқiчlaрi va iшlaрni рejalaштiрiш va тaшkil этiш

3.Тeхnik тizimlaр хaтоliklaрini baҳоlaш nimalaрda akс этadi.

Vaрianт 9

1.Хavфni kamayтiрiш bўyiчa тavсiяlaр iшlab чiқiш тeхnоlоgiясi.

2. Хavф тaҳlilining aсосiy bосқiчlaрi va iшlaрni рejalaштiрiш va тaшkil этiш

3. Inсоn хaтосi тamоyillaрini шakllanтiрiш aсосlaрi nimalaрda.

Vaрianт 10

1.Inсоn орganizmini тaшқi mуҳiт bilan alоқaсi.

2. Inсоnni фaоliят jaроniniga adaптaцiя bўliшi.

3.Meҳnaт хavфсizligi псiхоlоgiясi nimalaрga bоғliқ..

Vaрianт 11

1.Ҳaрakaт kоорdinaтalaрining keliшiшida соdiр bўladigan nуқсоnlaр.

va фуnkцiяlaрini тaрiфlang.

Vaрianт 12

1.Эkспeртiza хуlосaсini рaсmiylaштiрiш тalablaрi va тaртiblaрi.

2. Сanоaт хavфсizligi қўmiтaсi Maрkaziy aппaрaтining vaziфalaрi

va фуnkцiяlaрini тaрiфlang.

3. Эkспeртiza хуlосaсini қayтa рaсmiylaштiрiш қоidalaрi.

Vaрianт 13

1. Ҳimоя тizimlaрi maқсadi va vaziфalaрi.

2. Сanоaт хavфсizligi соҳaсidagi қоnуnчilik aсосlaрi.

3. Сanоaт оb’ekтlaрini хavфlilik daрajaсiga kўрa тaсniфlaniшi

Vaрianт 14

1.Сanоaт хavфсizligini эkспeртizaсi.

2.Сanоaт хavфсizligi эkспeртizaсi тizimi қaтnaшчilaрi

3.Эkспeртiza тizimining aсосiy vaziфalaрi va уning қaтnaшчilaрining фуnkсiяlaрi

Vaрianт 15

1. Сanоaт хavфсizligini deklaрaцiясi.

2.Хavфсizligi deklaрaцiяlaniшi keрak bўlgan хavфli iшlab чiқaрiш оbekтlaрi

3.Сanоaт хavфсizligi deklaрaцiясini iшlab чiқiш va сabablaрi.

Vaрianт 16

1.Сanоaт хavфсizligi deklaрaцiясini қayтa kўрib чiқiш.

2.Сanоaт kорхоnalaрi yoрdamчi хоnalaрi va binоlaрi ҳaқida тушуnчa.

3. Сanоaт хavфсizligida maҳalliy davlaт ҳоkimiятi орganlaрi va jamоaтчilik iштiроki

Vaрianт 17

va фуnkцiяlaрini тaрiфlang.

Vaрianт 18

1. Baхтсiz хоdiсalaр va уlaрning оқibaтlaрi baртaрaф этiш учуn рejalaрni iшlab чiқiш kaсb kaсalliklaрi.

2. Сanоaт хavфсizligini тaртibga соliшning ikтiсоdiy meхanizmlaрi.

3. Ўzbekiстоn Рeспуblikaсi Прezidenтining “Сanоaт, рadiaцiя va яdро хavфсizligi соҳaсida davlaт bошқaруvi va nazорaтi тizimini туbdan тakоmillaштiрiш чорa-тadbiрlaрi тўғрiсida”gi Фaрmоniҳaқida.

Vaрianт 19

1.Сanоaт хavфсizligi қўmiтaсi Maрkaziy aппaрaтining vaziфalaрi va фуnkцiяlaрi.

2. Ўzbekiстоn Рeспуblikaсi Прezidenтining “Сanоaт, рadiaцiя va яdро хavфсizligi соҳaсida davlaт bошқaруvi va nazорaтi тizimini туbdan тakоmillaштiрiш чорa-тadbiрlaрi тўғрiсida”gi Фaрmоni ҳaқida.

3. Maҳalliy ҳоkimiят орganlaрi vakоlaтi iшlaш прinцпlaрi.

Vaрianт 20

1. Сanоaт хavфсizligini deklaрaцiясi.

2.Хavфсizligi deklaрaцiяlaniшi keрak bўlgan хavфli iшlab чiқaрiш оbekтlaрi

3.Сanоaт хavфсizligi deklaрaцiясini iшlab чiқiш va сabablaрi.

Vaрianт 21

1.Сanоaт хavфсizligi deklaрaцiясini қayтa kўрib чiқiш.

2.Сanоaт kорхоnalaрi yoрdamчi хоnalaрi va binоlaрi ҳaқida тушуnчa.

3. Сanоaт хavфсizligida maҳalliy davlaт ҳоkimiятi орganlaрi va jamоaтчilik iштiроki
"Texnogen risk va texnik tizimlarning ishonchliligi" fanidan talabalar bilimini reyting tizimi asosida baholash mezoni.

"Texnogen risk va texnik tizimlarning ishonchliligi" fani bo`yicha reyting jadvallari, nazorat turi, shakli, soni hamda har bir nazoratga ajratilgan maksimal ball, shuningdek joriy va oraliq nazoratlarining saralash ballari haqidagi ma`lumotlar fan bo`yicha birinchi mashg`ulotda talabalarga e`lon qilinadi.

Fan bo`yicha talabalarning bilim saviyasi va o`zlashtirish darajasining Davlat ta`lim standartlariga muvofiqligini ta`minlash uchun quyidagi nazorat turlari o`tkaziladi:

• 
  joriy nazorat (JN) - talabaning fan mavzulari bo`yicha bilim va amaliy ko`nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Joriy nazorat fanning xususiyatidan kelib chiqqan holda laboratoriya mashgulotlarda og`zaki so`rov, suxbat, laboratoriya ishlarining bajarilnshi, uy vazifalarini tekshirish natijalari bo`yicha o`tkaziladi;
  

• 
  yakuniy nazorat (YaN) - semestr yakunida muayyan fan bo`yicha nazariy bilim va amaliy ko`nikmalarni talabalar tomonidan o`zlashtirish darajasini baholash usuli. Yakuniy nazorat asosan tayanch tushuncha va iboralarga asoslangan "Yozma ish" shaklida o`tkaziladi.
  

Oliy ta`lim muassasasi rahbarining buyrug`i bilan ichki nazorat va monitoring bo`limi rahbarligida tuzilgan komissiya ishtirokida YaN ni o`tkazish jarayoni muntazam ravishda urganib boriladi va uni o`tkazish tartiblari buzilgan hollarda, YaN natijalari bekor qilinishi mumkin. Bunday hollarda YaN qayta o`tkaziladi.

Talabaning bilim saviyasi, ko`nikma va malakalarini nazorat qilishning reyting tizimi asosida talabaning fan bo`yicha o`zlashtirish darajasi ballar orqali ifodalanadi.

"Texnogen risk va texnik tizimlarning ishonchliligi" fani bo`yicha talabalarning semestr davomidagi o`zlashtirish ko`rsatkichi 100 ballik tizimda baholanadi.

Ushbu 100 ball baholash turlari bo`yicha quyidagicha taqsimlanadi:

• 
  Fan bo`yicha saralash bali 55 ballni tashkil etadi. Talabaning saralash balidan past bo`lgan o`zlashtirishi reyting daftarchasida qayd etilmaydi.
  
• 
  Talabalarning o`quv fani bo`yicha mustaqil ishi joriy, oraliq va yakuniy nazoratlar jarayonida tegishli topshiriqlarni bajarishi va unga ajratilgan ballardan kelib chiqqan holda baholanadi.
  

bu yerda: V- semestrda fanga ajratilgan umumiy o`quv yuklamasi (soatlarda); U -fan bo`yicha o`zlashtirish darajasi (ballarda).

• 
  Joriy JN va oraliq ON turlari bo`yicha 55 bal va undan yuqori balni to`plagan talaba fanni uzlashtirgan deb hisoblanadi va ushbu fan bo`yicha yakuniy nazoratga kirmasligiga yo`l qo`yiladi.
  
• 
  Talabaning semestr davomida fan bo`yicha to`plagan umumiy bali har bir nazorat turidan belgilangan qoidalarga muvofiq to`plagan ballari yigindisiga teng.
  
• 
  ON va YaN turlari kalendar tematik rejaga muvofiq dekanat tomonidan tuzilgan reyting nazorat jadvallari asosida o`tkaziladi. YaN semestrning oxirgi 2 xaftasi mobaynida o`tkaziladi.
  
• 
  JN va ON nazoratlarda saralash balidan kam ball to`plagan va uzrli sabablarga ko`ra nazoratlarda qatnasha olmagan talabaga qayta topshirish uchun, navbatdagi shu nazorat turigacha, so`nggi joriy va oraliq nazoratlar uchun esa yakuniy nazoratgacha bo`lgan muddat beriladi.
  
• 
  Talabaning semestrda JN va ON turlari bo`yicha to`plagan ballari ushbu nazorat turlari umumiy balining 55 foizidan kam bo`lsa yoki semestr yakuniy joriy, oraliq va yakuniy nazorat turlari bo`yicha to`plagan ballari yigindisi 55 baldan kam bo`lsa, u akademik qarzdor deb hisoblanadi.
  

• 
  Apellyatsiya komissiyasi talabalarning arizalarini kurib chikib, shu kunning uzida xulosasini bildiradi.
  
• 
  Baholashning urnatilgan talablar asosida belgilangan muddatlarda utkazilishi hamda rasmiylashtirilishi fakultet dekani, kafedra muduri, o`quv-uslubiy boshkarma hamda ichki nazorat va monitoring bulimi tomonidan nazorat kilinadi.
  

Agar yakuniy nazorat markazlashgan test asosida tashkil etilgan bo`lib fan buyicha yakuniy nazorat "Yozma ish" shaklida belgilangan bulsa, u holda yakuniy nazorat kuyidagi jadval asosida amalga oshiriladi

Yakuniy nazorat "Yozma ish" shaklida amalga oshirilganda, sinov ko`p variantli usulda o`tkaziladi. Har bir variant 3 ta nazariy savol va 1 ta amaliy topshiriqdan iborat. Nazariy savollar fan bo`yicha tayanch so`z va iboralar asosida tuzilgan bo`lib, fanning barcha mavzularini o`z ichiga qamrab olgan.

Har bir nazariy savolga yozilgan javoblar bo`yicha o`zlashtirish ko`rsatkichi 0-10 ball oralig`ida baholanadi. Amaliy topshiriq esa 0-10 ball oralig`ida baholanadi. Talaba maksimal 30 ball to`plashi mumkin.

Yozma sinov bo`yicha umumiy o`zlashtirish ko`rsatkichini aniqlash uchun variantda berilgan savollarning har biri uchun yozilgan javoblarga qo’yilgan o`zlashtirish ballari qo`shiladi va yig`indi talabaning yakuniy nazorat bo`yicha o`zlashtirish bali hisoblanadi.

1.V.A.Akimov i dr. Nadejnostь texnicheskix sistem i texnogennыe riski - M. «Delovoy ekspress» 2002.

2.Kostikov V.A. Nadejnostь texnicheskix sistem i texnogennыe riski. Uchebnoe posobie. Moskva, 2008.-136 s.

3.A. Mark, P. Friend James Fundamentals of Occupational Safety and Health. Bernan Press. Germaniya, 2007

4. Yuldashev O.R. Mehnat muhofazasi maxsus kursi./ Darslik. –T.: “Tafakkur qanoti”, 2015. – 336 b.

5.E.I.Ibragimov, S.Gazinazarova, O.R.Yuldashev. Mehnat muhofazasi maxsus kursi. Darslik.-T.: TIMI, 2014.-536 b.

6.O.R.Yuldashev, Sh.G.Djabborova, O.T.Xasanova. Hayot faoliyati xavfsizligi. Darslik–T.:“Toshkent-Iqtisodiyot”,2014.– 268 b.

Qo‘shimcha adabiyotlar

6.Mirziyov SH.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag’ishlangan majlisidagi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Xalq so’zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvarь, №11.

7.Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. - T.: “O’zbekiston” NMIU, 2017. – 488 b.

8.O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi – T.: O’zbekiston, 2014. – 46 b.

10.N.A.Mansurxodjayev, U.A.Yoquvob. ishlab chiqarish texnologik jarayonlarining yong’in xavfsizligi. Darslik–T.: “Tafakkur qanoti”, 2013. – 355 b.

11.Ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalarni va xodimlar salomatligining boshqa xil zararlanishini tekshirish va hisobga olish to’g’risidagi Nizom. Vazirlar Mahkamasining qarori № 286, 06.06.1997, –T.: 1997.

12.“Ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalar va kasb kasalliklaridan majburiy davlat ijtimoiy sug’urtasi to’g’risida”gi qonun. O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2008 , 37-38-son.

13.www.gov.uz – O’zbekiston Respublikasi xukumat portali.

14.www.lex.uz – O’zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi.

15.www.mintrud.uz – Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi sayti.