|
Texnologiyalardan
|
| bet | 3/4 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 0,55 Mb. | | #135788 |
Bog'liq optika bo\'limiga oid mavzularni o\'qitishda pedagogik texnologiyalarFizikaning optika bo'limidagi "Optikaning asosiy qonunlari" mavzusini o'rganishda pedagogik texnologiyalardan foydalanish
"Optikaning asosiy qonunlari" mavzusini o'rganishda pedagogik texnologiyalardan juda foydali bo'ladi. Bu mavzuni yosh o'quvchilarga qiziqarli va tushunarli qilish uchun bir nechta usullardan foydalanishingiz mumkin.
Tayyorlangan dars materiallari: Optikaning asosiy qonunlarini tushuntirishda, grafi va tasvirlar bilan bog'liq ma'lumotlar ishlatish juda muhim. Optika bilimida ko'rsatgichlar, dasturlar va mantiqiy tushunchalardan foydalanishni tavsiya qilaman.
Amaliy mashg'ulotlar: Optikaning asosiy qonunlarini tushunish uchun laboratoriyalar va amaliy mashg'ulotlar tashkil qilish foydali bo'ladi. O'quvchilarni o'zlashtirish uchun, optika bilan bog'liq soddada mashg'ulotlar tayyorlash vaqti aniq belgilanishi lozim.
Interaktiv darslar: Optikaning asosiy qonunlarini o'rganishda, interaktiv darslar foydalidir. Teknologik vositalardan, misol uchun multimedia projektorlardan va interaktiv taxlil jadalardan foydalanish tavsiya qilaman. Bu usul o'quvchilarning qiziqtirganlik darajalarini oshirishi mumkin.
Real hayot misollarini ishlatish: Optika bilimini yashirin real hayot misollar bilan bog'lash o'quvchilar uchun muhimdir. O'quvchilarni optikaning asosiy qonunlarini chiroyli va o'zlariga mos misollar orqali tushunishlari uchun harakatga oshirish tavsiya qilaman.
Gruppada ishlash: Optikaning asosiy qonunlarini o'rganishda hamkorlikni va bilimlarni o'zlashtirishni rag'batlantirish uchun o'quvchilar bilan guruhda ishlash tavsiya qilaman. O'quvchilar o'z fikrlarini almashtirish va bir-biriga maslahat bermishlari mumkin.
Bu pedagogik texnologiyalardan foydalanish kurs ishida "Optikaning asosiy qonunlarini o'rganish" mavzusi o'quvchilar uchun qiziqarli, o'rganishga sodda va qiziqtiradigan bo'ladi.
Quyida biz optika bo'limidagi "Yupqa linza yordamida tasvir yasash" mavzusini maktab o'quvchilariga tushuntirishda pedagogik texnologiyalarning qo'llanilishini ko'rib chiqamiz.Hammaga ma'lumki maktabda o'qitiladigan dars vaqti oliy ta'limdagidan farq qilib, kam vaqt hisoblanadi.Shuning uchun bu vaqtlarni taqsimlab,undan mohirona foydalanish kerak.
Har bir dars o'qituvchi yangi darsni boshlashdan oldin o'tgan mavzuga doir uyga vazifalarni barcha o'quvchilardan so'rashi kerak.Chunki o'tilgan mavzu bilan bugun o'tiladigan yangi mavzu bilan chambarchas bog'liq hisoblanadi.Bizda avvalgi oʻtilgan mavzu "Linzalar" mavzusi edi.Biz "Linzalar mavzusini takrorlash va uyga berilgan mavzuni mustahkamlash uchun "Bingo o'yini"metodini qoʻllaymiz.Bunda o'yin sharti o'quvchilarga tushuntiriladi,o'qituvchi tayyorlagan varoq o'quvchilarga tarqatiladi,o'qituvchi savollarni o'qiydi,o'quvchilar varoqqa har bir fizik atama yoki formulaning pastki qismidagi bulutchalarga to'g'ri raqamlarni qo'yishlari kerak bo'ladi.
Savollar:
Linza deb nimaga aytiladi?
Qavariq linza...
Botiq linza... 4.Linzaning optik kuchi...
Egrilik radiuslari R1 va R2 hamda nur sindirish koʻrsatkichi n bplgan linzaning fokus masofasi...
Botiq linza belgisi...
Qavariq linza belgisi...
Bu o`yinning savollar varaqasini tarqatish, savollarni o`qish , ularni tekshirish va tahil qilish uchun 15 minut sarflashi zarur. Javoblarni tekshirish har bir o`quvchining partadoshiga yuklatiladi. Keyin o`qituvchi ularni tezda yig’ib oladi.
Uy ishini qabul qilib olgan o`qituvchi endi yangi mavzuni boshlasa bo`ladi.Yangi mavzuni boshlashdan oldin shu mavzuga oid boshlang‘ich tushunchalarni takrorlash zaruriyati tug‘iladi. Bunday holda ma’ruzachi “Tushunchalar tahlili” metodi orqali tushunchalarni o`quvchilar bilan birmabir ta’riflab chiqishga erishadi va ma’ruza tinglovchilarining mashg‘ulot davomida kerak bo`ladigan atamalarni yodda tutishlari uchun ancha yordam beradi. Masalan, o`qituvchi bu metodni dars jarayonining dastalbki 5 minuti ichida amalga oshiradi deylik.
Tushunchalar
|
Mazmuni
|
Linza
|
|
Linzaning kattalashishi
|
|
Linza formulasi
|
|
|
|
Yupqa linza yordamida tasvir yasashni oʻrgatish
O'qituvchi yangi mavzuni 20 minut ichida ma'ruza tarzda tushuntirishi lozim.U quyidagi ma'limotlarni o'quvchilarga yetkazadi:
Linzada tasvir yasash
Biror AB buyum yigʻuvchi linzadan d oraliqqa qoʻyiladi.Uning tasviri qanday hosil boʻladi?Jism(yoki buyum)ning tasvirini linza yordamida yasash uchun quyidagi nur yoʻnalishini tanlash maqsadga muvofiqdir:
1Linzaning bosh optik o'qiga parallel boʻlgan (AC) nurni olamiz.Bu nur linzadan sinib o'tgach (CA') nuruning fokusidan o'tadi.
Linzaning tushgunga qadar uning fokusidan o'tgan (AD)nur olinadi.Bu nur
linzadan o'tgach,bosh optik o'qqa parallel,ya'ni (AD') nur yo'nalishida ketadi.
Linza optik markazidan o'tuvchi (AO) nur olinadi.Bu nur linzadan o'tgach dastlabki yo'nalishini o'zgartirmaydi (ya'ni OA').
Linzadan o'tgan nurlarning kesishmasidan hosil bo'lgan tasvir haqiqiy tasvir bo'lib hisoblanadi.Yuqoridagi rasmda keltirilga linza yordamida olingan (A'B') to'nkarilgan haqiqiy tasvirdir.
Linza formulasi
Linza formulasi buyumdan linzagacha bo'lgan d masofa,linzadan tashvirgacha boʻlgan f masofa va linzaning fokus masofasi orasidagi bog'lanishni ifodalaydi,ya'ni:
1/F=1/d+1/f yoki D=1/d+1/F
Yig'uvchi linzalar uchun F,d,F kattaliklar musbat. Buyum linzadan dDars davomids faqatgina yig'uvchi linza uchun emas balki,Sochuvchi linzada tasvir yasash o'quvchilarga ko'rsatib beriladi.
Sochuvchi linzadan buyum tasvirini olish chizmasi rasmda ko'rsatilgan.Rasmdan ko'rinadiki tasvir sochuvchi linzadan o'tayotgan nurlarni davomi kesishishidan hosil bo'ladi.Shuning uchun tasvir mavhum ayni paytda to'g'ri tasvirdir.
Sochuvchi linzalardan esa linza formulasi
-1/F=-1/d-1/F.
Linzaning chiziqli kattalashishi
Ta'rifga ko'ra K=H/h=A'B'/AB .Shuningdek linzaning chiziqli kattalashtirishi linzadan tashvirgacha bo'lgan masofa f va linzadan buyumgacha bo'lgan masofa d orqali ham ifodalanadi ya'ni
K=F/d
Agar K>1 bo'lsa,buyumning linzadagi tasviri kattalashgan bo'ladi. K<1 bo'lganda esa kichiklashgan bo'ladi.
Dars davomida o'quvchilarni darsga jalb qilish uchun turli metodlardan foydalanish maqsadga muvofiq boʻladi.Yangi mavzu bayonida biz "T sxema"metodidan foydalanamiz.
“T-sxema” bitta ma’lumot, tushunchani o`ziga xos jihatlarini solishtirish yoki ularni tahlil qilish uchun foydalaniladi. Bu orqali o`quvchilarning tanqidiy mushohadasi rivojlanadi. T harfi shaklidagi ikkita ustundan iborat jadval chiziladi va birinchi ustunga berilgan tushunchaning afzalliklari, ikkinchi ustunga esa kamchiliklari yoziladi.
Mavzu yakunida oʻquvchilarning qay darajada mavzni tushunganligini,o'qituvchi qay darajada o'quvchilarga yetkazib berganliginianiqlashda ham bir nechta metodlardan foydalanishimiz mumkinO`qituvchi o`quvchilarning o`tilgan mavzularni qay darajada o`zlashtirgani, yangi mavzuga qay darajada tushunganligini va ular yana nimani bilishni xohlayotganligini aniqlash uchun “smile"(smayliklar) metodini qo`llashi mumkin.“smile" metodidan foydalanib, topshiriqlar berishi hamda o`tilganlarni umumlashtirishi mumkin. Shu bilan dars yakunlanadi hamda o`qituvchi o`quvchilarga uyga vazifa beradi.Berilgan vazifalarda ikkita mashq yechib ko`rsatiladi. Amaliy mashg’ulotlardan quydagi masalalar uy ishi bo`ladi:
Xulosa
Optika bo'limini o'rganishda pedagogik texnologiyalardan foydalanish kurs ishi, o'quvchilarga yo'l yo'riqnoma berish uchun foydali bo'ladi. Bu usul hamda imkoniyatlarni o'rnatishga yordam beradi va o'quvchilar uchun o'rganish jarayonini qiziqtirish, qiziqishlarni o'stirish va o'zlashtirishga imkon beradi. Pedagogik texnologiyalardan foydalanish kurs ishining xulosasi quyidagicha bo'lishi mumkin:
O'quvchilar interaktiv darslarda ishtirok etish imkoniyatiga ega bo'ladi. Bu, multimedia vasitalari, interaktiv taxlil jadalari, kompyuter va internet teknologiyalarini qo'llash bilan amalga oshiriladi. Bu kurs ishida o'quvchilarning qiziqishlarini oshirishi, o'zlashtirishlarini rag'batlantirishi va o'rganish jarayonini qiziqarliroq qilish imkonini beradi.
O'quvchilar amaliyotlarni o'rganishda qo'llanadigan videolar va animatsiyalardan foydalanishlari imkonini beradi. Optika prinsiplari va qonunlarini yaxshi tushunish uchun, visual effektli videolar va animatsiyalar o'quvchilarga yordam beradi. Bu kurs ishida o'quvchilarning tasavvur qilish va yodlash qobiliyatlarini oshirish uchun foydali bo'ladi.
Online platformalardan foydalanish: Optika bo'limini o'rganishda, onlayn platformalardan foydalanish imkonini berish tavsiya qilinadi. Bu platformalar orqali o'quvchilar bilan muloqot qilish, topshiriqlarni bajarish, ma'lumotlarni almashish va mavzuni o'rganish jarayonini bir qadam ilgari olib borish imkoniyatiga ega bo'lish mumkin.
Optika simulyatorlari: Optika simulyatorlari o'quvchilar uchun masofaviy o'rgangan oyin vasitalari bo'lishi mumkin. Bu simulyatorlar orqali o'quvchilar optika prinsiplarini o'rganish bilan bir qatorda o'zlashtirish, topshiriqlarni bajarish va hissiyotiy o'zlashni oshirish imkonini beradi. Bu kurs ishi o'quvchilarga o'rganishni samarali, qiziqarli va qulay qilishga yordam beradi. Pedagogik texnologiyalardan foydalanish kurs ishining asosiy xulosasi - o'quvchilarga qiziqishlarni o'stirish, imkoniyatlarni o'rnatish va o'zlashtirishga yordam berishni ta'minlashdir. Optika bo'limini o'rganishga o'quvchilarni jalb etish uchun bu kurs ishi aniq va samarali bo'ladi.
|
| |
