131
16 - jadval
Texnik- iqtisodiy ko'rsatkichlar
№
Ko'rsatkichlarning nomi
Shartli belgi
Formula
Ko'rsatkich
1
2
3
4
5
1
Ishlab chiqarish oqimini
quvvati
M, dona.
NR/ T
,b
2
Buyum sermehnatligi
Tb, s.
T
,b
=∑t
b.o
3
Oqim maromi
τ
, s.
R/M
sm
; T
b
/N
4
Ishchilar soni
N, ishchi.
T
b
/τ; S/f*n
5
Mehnat unumdorligi
MU, dona.
M/N
6
Mehanizatsiyalashtirish
koeffisienti
K
mex
Σ
t
mex
/T
b
7
Moslik koeffisienti
K
m
T
b
/ N
a
τ
8
Buyum tikish qiymati
ρ so`m
I
r
KIM*∑TK/M
9
O'rtacha tarif koeffisient
S
t.k
∑
TK/N
x
10 O'rtacha
razryad
S
r
∑
R/N
x
11 1 m
2
sex sathidan olinadigan
mahsulot soni
M
1m2
Σ
M/S
Tushuntirish xatida bu bo'lim bo'yicha quyidagilar beriladi:
- ishchi kuchining to'plam jadvali (14- jadvalga qarang).
- asbob -uskunalar to'plam jadvali ( 15-jadvalga qarang);
- tehnik- iqtisodiy ko'rsatkichlar ( 16- jadval).
10.ISHLAB CHIQARISH OQIMIDA ISH O'RINLARINI
JOYLASHTIRISH VA SEX PLANINI TUZISH
Sex planini tuzish kurs loyihasining so'ngi bosqichi bo'lib,
unda uchta asosiy masala
yechilishi kerak:
1.
Ishlab chiqarish oqimdagi tikilayotgan assortimentga nisbatan ish o'rinlarining qadami va
turlarini tanlash:
2.
Ishlab chiqarish oqimdagi ish o'rinlarini tehnologik sxema bo'yicha tashkiliy
operatsiyalarga mos tartibda joylashtirish.
3.
Ishlab chiqarish oqimlarni sex maydoni bo'yicha joylashtirish.
Universal va mahsus mashinalarga qo'lda bajariladigan va dazmollash
operatsiyalariga mo'ljallangan ish stollarning o'lchamlari shuningdek
press va boshqa
uskunalarning o'lchamlari ishlab chiqarish oqimida tikilayotgan assortimentga va kiyim
detallarning katta - kichikligiga qarab «Ilova» bo'limidagi 3-jadval bo'yicha tanlab olinadi.
132
Ishchi ishlaydigan maydon kengligi har ikkala ishlab chiqarish oqimlari uchun quyidagicha
tavsiya etiladi:
- tik turib bajariladigan dazmollash va qo'l ishi o'rinlarida -0,5;
- buyumni ish stoliga qo'yib, o'tirib bajaradigan operatsiyalarda - 0,55m;
- buyumni tizzaga olib, o'tirib bajaradigan operatsiyalarda - 0,75m;
Buyumni presslash ish joylarida issiqlikdan saqlash maqsadida to'siq ko'zda tutiladi.
Bunda:
- press bilan boshqa uskuna oralig`i ( ishchining ish joyi ko'zda tutilmagan bo'lsa) - K - 0,4-
0,8m;
- presslar oralig`i ( ishchining ish joyi ko'zda tutilsa)- L- 0,6 m yoki L- 0,40,6 m ( ishchining ish
joyi ko'zda tuilmagan bo'lsa);
- press bilan boshqa uskuna oralig`i ( ishchining joyi ko'zda tutilgan bo'lsa) - L-0,9 1,4 m;
- press bilan konveyer tasmasi oraliqi - K = 0,20,4m.
Ishlab chiqarish oqimida ish o'rinlarini joylashtirish ishlab chiqarish oqimdagi hamma ish
o'rinlarini 10 foiz miqdorida rezerv ish o'rinlari bo'lishini ham nazarda tutiladi.
Rezerv ish o'rinlari ish hajmi nisbatan ko'proq uchastkalarda yoki murakkabroq operatsiyalar
bajariladigan joylarda o'rnatiladi.
Ish hajmi nisbatan ko'proq uchastkalar moslik grafigi va murakkabroq
operatsiyalar tartib
grafiklar bo'yicha belgilanadi. Ishlab chiqarish oqim boshlanadigan joyda bichiqlarni ishlab
chiqarish oqimga uzatish joyi mumkin qadar yaqin joylashtirilishi lozim. Tayyor buyum
ishlab chiqarish oqimidan chiqadigan joy esa tayyorlash buyumni omborga topshiriladigan
joyga
mumkin qadar yaqin bo'lishi kerak.
Ishlab chiqarish oqimdagi ish o'rinlarining tehnologik sxema bo'yicha tashkiliy
operatsiyalarga mos tartibda joylashtirishdan so'ng, ishlab chiqarish oqimini sex maydonida
joylashtirishga kirishiladi.
Sexning kengligini 18 m olish tavsiya etiladi.
Ishlab chiqarish oqimlarini joylashtirishda sexning eni va uzunasi bo'ylab o'tish yo'llari
quyidagicha (5-rasmga qarang)
- Yon tomon devorlaridan ishlab chiqarish oqim boshlanadigan va tamom bo'ladigan
joygacha - 3,54.5 m;
- ishlab chiqarish oqimining yon tomonidan devorgacha- 1.11.2;
-ishlab chiqarish oqimlarining orasidagi yo'l (asosiy o'tish yo'li ) sexining uzunasi bo'ylab -
2.53.0 m ;
-ishlab chiqarish oqimlarining orasidagi yo'l (asosiy o'tish yo'lidan tashqari) sexning eni bo'ylab -
1.52.5;
-ishlab chiqarish oqimidagi ish o'rinlari bilan tirgak ustunlar oraliqi - 0.20.4 m;
Bichiq va tayyor buyumni tashish uchun sex maydonida liftlar ko'zda tutiladi. Liftning o'lchami
1,5*1,5m, yoki 2,0*2,0 m ga teng.
Yuqoridagi talablarga rioya qilib, sexning kengligi belgilanadi va sexning uzunligi
aniqlanadi. Ishlab chiqarish oqimiga buyumni tushirish va bitkazib chiqarish
joyi borligiga qarab
o'tish yo'llarini kengligi qabul qilinadi. O'tish joylarida ishlab chiqarish oqimga buyumni
tushirish va bitkazib chiqarish o'rinlari bo'lganida o'tish joylari imkoni boricha kengroq qilib
belgilanadi, bo'lmaganida esa torroq qilib belgilanadi.
Tushuntirish xatida bu bo'lim bo'yicha quydagilar beriladi:
- bajarilgan sex planiga qisqacha ta'rif;
- 1: 100 masshtabida vatman chizma qog`ozidan loyihalashgan sexning plani.
Sexning ihtisoslashtirilishiga qarab qo'shimcha tikib bitqazib
chiqarish uchun tikuv buyum
turlari tanlanadi va hisoblanadi. Natijalari 17- jadvalga tushiriladi.
