TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
Mustaqil ish
MAVZU: Mobil aloqa tizimlaridagi raqamli amplitudaviy modulyatorlar
Toshkent 2023
Reja:
Kirish
Raqamli modulyatorlar
Analog modulyatorlar
Amplitudaviy modulyatsiya
Xulosa
Mobil aloqa tizimlarida raqamli amplitudaviy modulyatorlar (RAM) sinyal ishlov usullari orqali ma'lumotni uzatish uchun keng tarqalgan texnikalardan foydalanganlar. Bu modulyatsiya texnikalari, axborotni uzatish uchun ishlatiladigan to'plangan talqin vaqtini o'tkazib, o'tkazayotgan axborotni uzatishga yordam beradi.
Raqamli amplitudaviy modulyatsiyasining (QAM) bir misoli, ma'lumotni uzatadigan signallarni amplituda va faz modulyatsiyasini birgalikda ishlatib uzatishni amalga oshiruvchi modulyatsiya texnikalari. QAM, odatda ko'p miqdordagi amplituda va faz darajalarni o'z ichiga olgan modulyatsiya sxemalarni ifodalaydi. Misol uchun, 16-QAM, 64-QAM va 256-QAM kabi terminlar, ishlatilgan daraja sonini bildiradi.
Mobil aloqada, xususan, raqamli mobil aloqa standartlarida (masalan, GSM, LTE, 5G) QAM va o'xshash modulyatsiya texnikalari o'z hisobiga olinadi. Bu texnikalar, bir qancha foydalanuvchilarni qo'llab-quvvatlash va ma'lumot tezligini oshirish maqsadida muhimdir.
Bundan tashqari, chastota kaytishni amalga oshirish (FSK), chastota kaytishni faz modulyatsiyasi (FSK), faz kaytishni amalga oshirish (PSK) kabi boshqa raqamli modulyatsiya texnikalari ham mobil aloqa tizimlarida ishlatilishi mumkin. Bu modulyatsiya texnikalari, turli dizayn va amaliyot talablari uchun afzalliklar bilan tanlanganishi mumkin.
Raqamli modulyatorlar
Raqamli modulyatorlar raqamli signallarni aloqa kanallari orqali uzatish uchun tashuvchi to'lqinlarga modulyatsiya qilish uchun ishlatiladigan elektron qurilmalar yoki sxemalardir. Ushbu modulyatorlar turli xil aloqa tizimlarida, jumladan raqamli aloqa, telekommunikatsiya va radioeshittirishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Ularning asosiy vazifasi raqamli ma'lumotlarni analog kanallar orqali uzatish uchun mos formatga aylantirishdir.
Raqamli modulyatorlarning ba'zi asosiy jihatlari va turlari:
1. Amplitudani o?zgartirish tugmasi (ASK): ASK raqamli modulyatsiyaning bir turi bo?lib, bunda tashuvchi signalining amplitudasi ikkilik ma?lumotlarni ifodalash uchun o?zgartiriladi. Yuqori amplituda bir raqamli holatni (masalan, 1) va past amplituda boshqa holatni (masalan, 0) ifodalashi mumkin.
2. Frequency Shift Keying (FSK): FSK raqamli ma'lumotlarni ko'rsatish uchun tashuvchi signal chastotasini o'zgartirishni o'z ichiga oladi. FSK modulyatsiyasida turli xil chastotalar turli raqamli holatlarga, odatda ikkilik modulyatsiya uchun ikkita chastotaga tayinlanadi.
3. Phase Shift Keying (PSK): PSK raqamli ma'lumotni ko'rsatish uchun tashuvchi signalining fazasini modulyatsiya qiladi. PSKda tashuvchi to'lqinning fazasi raqamli ma'lumotlarga ko'ra o'zgartiriladi, umumiy variantlar, jumladan Binary PSK (BPSK), Quadrature PSK (QPSK) va yuqori darajadagi PSK.
4. Kvadrat amplitudali modulyatsiya (QAM): QAM keng qo?llaniladigan raqamli modulyatsiya usuli bo?lib, u ham amplituda, ham fazali modulyatsiyani birlashtiradi. Bu har bir belgi uchun bir nechta bitni uzatish imkonini beradi, bu esa uni yuqori ma'lumotlar tezligidagi aloqa tizimlari uchun samarali qiladi.
5. Ortogonal chastotali bo'linish ko'paytmasi (OFDM): OFDM o'z-o'zidan modulyatsiya usuli bo'lmasa ham, u zamonaviy aloqa tizimlarida qo'llaniladigan asosiy raqamli modulyatsiya sxemasidir. OFDM yuqori ma'lumotli raqamli signalni bir nechta pastroq ma'lumotlar tezligiga ega bo'lgan subtashuvchilarga ajratadi, bu esa chastotani tanlab o'tishga qarshi mustahkam qiladi va mavjud tarmoqli kengligidan samarali foydalanish imkonini beradi.
Raqamli modulyatorlar raqamli aloqa tizimlarining asosiy komponentlari bo'lib, raqamli ma'lumotlarni turli aloqa kanallari orqali samarali va ishonchli uzatishni ta'minlaydi. Ular simsiz aloqa, sun'iy yo'ldosh aloqasi, raqamli eshittirish va keng polosali internetga kirish kabi texnologiyalarda hal qiluvchi ahamiyatga ega.
|
