Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
«Real vaqt tizimlari» fanidan
1-Mustaqil ish
Topshirgan: Davlatov Asadbek
Qabul qilgan: Raximov Nodir
Toshkent 2023
Dinamik bog’anish
Reja:
I.Kirish .
Operatsion tizim nima?
Operatsion tizimlarda xotirani boshqarish.
Operatsion tizimda xotirani boshqarish funksiyalari.
II.Asosiy qism:
Xotira va uni tasvirlash.
Virtual adres makoni
III. Xulosa.
Operatsion tizim (OT) - bu kompyuter apparat qismlari va foydalanuvchi o'rtasidagi interfeys vazifasini bajaradigan dasturiy ta'minot. Har bir kompyuter tizimi boshqa dasturlarni ishga tushirish uchun kamida bitta operatsion tizimga ega bo'lishi kerak. Brauzerlar, MS Office, Notepad Games va boshqalar kabi ilovalar o'z vazifalarini ishga tushirish va bajarish uchun ba'zi muhitga muhtoj.
OT kompyuter tilida qanday gapirishni bilmasdan kompyuter bilan muloqot qilishda yordam beradi. Operatsion tizimsiz foydalanuvchi har qanday kompyuter yoki mobil qurilmadan foydalanishi mumkin emas.
OS tarixi
Operatsion tizimlar birinchi marta 1950-yillarning oxirida lenta xotirasini boshqarish uchun yaratilgan
General Motors tadqiqot laboratoriyasi 1950-yillarning boshlarida IBM 701 uchun birinchi operatsion tizimni joriy qildi.
1960-yillarning oʻrtalarida operatsion tizimlar disklardan foydalana boshladi
1960-yillarning oxirida Unix OT ning birinchi versiyasi ishlab chiqildi
Microsoft tomonidan yaratilgan birinchi OT DOS edi. U 1981 yilda Sietl kompaniyasidan 86-DOS dasturiy ta'minotini sotib olish orqali qurilgan
Hozirgi mashhur Windows operatsion tizimi birinchi marta 1985 yilda GUI yaratilgan va MS-DOS bilan bog'langanda paydo bo'lgan.
Operatsion tizim xotirasini boshqarish xususiyatlari
Bu yerda xotira kompyuterning operativ xotirasiga ishora qiladi. Xotiradan farqli o'laroq qattiq disk bu tashqi xotira (saqlash) deb ataladi, tasodifiy kirish xotirasi ma'lumotni saqlash uchun doimiy quvvat manbai talab qilinadi. Xotira ko'p dasturlash operatsion tizimi tomonidan ehtiyotkorlik bilan boshqarishni talab qiladigan muhim manbadir. Xotiraning alohida roli protsessor tuzlangan buyruqlarni faqat xotirada bo'lsagina bajarishi mumkinligi bilan izohlanadi. Xotira amaliy dasturlarning modullari o'rtasida ham, operatsion tizimning modullari o'rtasida ham taqsimlanadi.
Dastlabki operatsion tizimlarda xotirani boshqarish oddiygina dastur va uning ma’lumotlarini ba’zi bir tashqi xotira qurilmasidan (temperli lenta, magnit lenta yoki magnit disk) xotiraga yuklashdan iborat edi. Ko'p dasturlashning paydo bo'lishi bilan OTga mavjud xotirani bir vaqtning o'zida bir nechta bajaruvchi dasturlar orasida taqsimlash bilan bog'liq yangi vazifalar berildi.
Ko'p dasturli tizimda xotirani boshqarish uchun operatsion tizimning funktsiyalari:
bepul va ishlatilgan xotirani kuzatish;
jarayonlarga xotira ajratish va jarayonlar tugashi bilan xotirani bo'shatish;
asosiy xotira hajmi undagi barcha jarayonlarni sig‘dirish uchun yetarli bo‘lmaganda operativ xotiradan (to‘liq yoki qisman) kodlar va ishlov berish ma’lumotlarini siqib chiqarish va undagi bo‘sh joy bo‘shatilganda ularni operativ xotiraga qaytarish;
jismoniy xotiraning ma'lum bir sohasiga dastur manzillarini o'rnatish.
Operatsion tizim yaratilganda jarayonlarga xotirani dastlabki taqsimlashdan tashqari, xotirani dinamik taqsimlash bilan ham shug'ullanishi kerak, ya'ni ilovalarning ishga tushirish vaqtida ularga qo'shimcha xotira ajratish bo'yicha so'rovlarini bajarishi kerak. Ilovaga qo'shimcha xotira kerak bo'lmasa, uni tizimga qaytarishi mumkin. Tasodifiy uzunlikdagi xotirani umumiy xotira hovuzidan tasodifiy vaqtlarda ajratish parchalanishga va natijada uning samarasiz ishlatilishiga olib keladi. Xotirani defragmentatsiya qilish ham operatsion tizimning funktsiyasidir.
Operatsion tizimning ishlashi davomida u tez-tez yangi xizmat ma'lumotlar tuzilmalarini yaratishga to'g'ri keladi, masalan, jarayon va oqim identifikatorlari, turli xil resurslarni taqsimlash jadvallari, ma'lumotlar almashinuvi uchun jarayonlar tomonidan qo'llaniladigan buferlar, sinxronizatsiya ob'ektlari va boshqalar. Ushbu tizim ob'ektlarining barchasi xotirani talab qiladi. operatsion tizimlar tizim ehtiyojlari uchun ma'lum miqdorda xotirani oldindan (o'rnatish vaqtida) zahiraga oladi. Boshqa operatsion tizimlar yanada moslashuvchan yondashuvdan foydalanadi, bunda tizim maqsadlari uchun xotira dinamik ravishda taqsimlanadi. Bunday holda, turli xil OT quyi tizimlari o'zlarining jadvallarini, ob'ektlarini, tuzilmalarini va boshqalarni yaratishda so'rovlar bilan xotirani boshqarish quyi tizimiga murojaat qilishadi.
Xotirani himoya qilish operatsion tizimning yana bir muhim vazifasi bo'lib, u ishlaydigan jarayonni boshqa jarayonga biriktirilgan xotiradan ma'lumotlarni yozish yoki o'qishni oldini olishdir. Bu funksiya odatda OT dasturiy modullari tomonidan apparat bilan yaqin hamkorlikda amalga oshiriladi.
Xotirani boshqarishning asosiy operatsiyasi protsessor tomonidan bajarilishi uchun dasturni asosiy xotiraga joylashtirishdan iborat. Deyarli barcha zamonaviy ko'p vazifali tizimlarda bu vazifa virtual xotira deb nomlanuvchi murakkab sxemadan foydalanishni o'z ichiga oladi. Virtual xotira, o'z navbatida, bir yoki ikkala asosiy texnologiyalardan - segmentlar va sahifalardan foydalanishga asoslanadi. Virtual xotirani tashkil qilishning ushbu usullarini ko'rib chiqishdan oldin, biz birinchi navbatda ko'proq tanishishimiz kerak (1-jadval) - Jadvalda sanab o'tilgan texnologiyalardan biri - xotirani ajratish - hozirgacha unutilgan ba'zi operatsion tizimlarda turli xil o'zgarishlarda ishlatilgan. Boshqa ikkita texnologiya - oddiy peyjing va segmentatsiya - o'z-o'zidan qo'llanilmaydi, lekin ularni virtual xotiradan ajratilgan holda ko'rib chiqish taklif etilayotgan materialni yanada tushunishni osonlashtiradi.
Xotirani boshqarish texnologiyasi
|
