O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI
TEXNOLOGIYALARVAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
SAMARQAND FILIALI
“Kompyuter injinering” fakulteti
“Kompyuter Tarmoqlari” fanidan
MUSTAQIL ISHI
Mavzu: "OSI modeli tarixi" texnologiyasi
Qabul qildi:
Hamiyev A
Topshirdi:
G’aniyev D
Guruh:
21-06
Reja
1. Ehtiyoj va standartlashtirish
2. ISO standartlarini yaratish
3. Ilova va evolyutsiya:
Ehtiyoj va standartlashtirish:
OSI modelining asosi 1970-yillarning oxiri va 1980-yillarning boshlarida turli xil kompyuter
tarmoqlarining bir-biri bilan bogʻlanishini qiyinlashtirgan muammolarni hal qilish uchun
qoʻyilgan. O'sha paytda turli ishlab chiqaruvchilar turli xil tarmoq protokollaridan
foydalanganligi sababli nomuvofiqliklar va integratsiya muammolari paydo bo'ldi. Ushbu
muammolarni hal qilish va tarmoq aloqalarini standartlashtirish zarurati paydo bo'ldi.
OSI (Open Systems Interconnect) modelining asosiy maqsadi turli kompyuter tizimlarining bir-
biri bilan aloqa qilishini ta'minlashdir. Ushbu model aloqa jarayonini etti qatlamga ajratadi va
har bir qatlam o'ziga xos funktsiyaga ega. Quyida OSI modelining qatlamlari va funktsiyalari
keltirilgan:
1. **Jismoniy qatlam:** Bu qatlam ma’lumotlarni jismoniy muhitga o‘tkazish uchun javobgardir.
Ma'lumotlar elektr signallari, yorug'lik to'lqinlari yoki radio to'lqinlari kabi jismoniy vositalar
orqali uzatiladi. Ushbu qatlamda ma'lumotlar elektr signallariga yoki boshqa jismoniy formatga
aylantiriladi.
2. **Data Link Layer:** Bu qatlam bevosita qo‘shni qurilmalar o‘rtasida ma’lumotlarni
uzatishni ta’minlaydi. Bu ma'lumotlar paketlarining jismoniy muhitga qanday yuborilishini
aniqlaydi. Ma'lumotlar havolasi qatlami xatolarni aniqlash va tuzatish kabi xizmatlarni ham
taqdim etadi.
3. **Tarmoq qatlami:** Tarmoq qatlami manba va maqsad o‘rtasidagi ma’lumotlar
paketlarining aloqasini boshqaradi. Bu qatlam ma'lumotlar paketlarini marshrutlash va
tarmoqdagi optimal yo'lni aniqlash kabi funktsiyalarni bajaradi. IP manzillash va marshrutlash
ushbu qatlamda sodir bo'ladi.
4. **Transport qatlami:** Transport qatlami uchdan oxirigacha aloqani ta'minlaydi. U
ma'lumotlar oqimini boshqarish, xatolarni boshqarish va ma'lumotlar yaxlitligini ta'minlash kabi
funktsiyalarga ega. Ushbu qatlamda ma'lumotlar manba va maqsad o'rtasida ishonchli tarzda
uzatilishi ta'minlanadi.
5. **Session Layer:** Seans qatlami ikki qurilma o‘rtasidagi aloqa seanslarini boshqaradi. U
seanslarni boshlash, to'xtatish va boshqarish kabi funktsiyalarni bajaradi. Ushbu qatlam
ma'lumotlar almashinuvi paytida seanslar qanday boshlanishi va tugatilishini belgilaydi.
6. **Taqdimot qatlami:** Taqdimot qatlami ma’lumotlar formatlarini konvertatsiya qilish va
shifrlash kabi funksiyalarni bajaradi. Ushbu qatlam turli tizimlar o'rtasidagi ma'lumotlarning
mosligini ta'minlaydi. Ushbu qatlamning vazifasi ma'lumotlarni mazmunli tarzda taqdim etish va
uni tushunarli qilishdir.
7. **Ilova qatlami:** Ilova qatlami foydalanuvchilar bilan bevosita muloqot qiladigan ilovalarni
o‘z ichiga oladi. Veb-brauzerlar, elektron pochta mijozlari va fayl uzatish protokollari kabi
ilovalar ushbu qatlamda joylashgan. Bu foydalanuvchilarga ma'lumotlarga kirish va ularni
boshqarish imkonini beradi.
| 