________________________________________________________________
ФОРУМ МОЛОДЫХ УЧЕНЫХ №6(82) forum-nauka.ru
TITAN QOTISHMALARIGA PLAZMA-ELEKTROLITIK OKSIDLANISH
USULI BILAN QOPLAMA OLISH UCHUN
NAMUNLAR TAYYORLASH
Rahimov U. T.,
“Materialshunoslik va mashinasozlik” kafedrasi assistenti
Erkinov S.M.,
Mexatronika va robototexnika kafedrasi assistenti Islom Karimov nomidagi
Toshkent davlat texnika universiteti
Avdeeva A. N.,
texnika fanlari nomzodi, dotsent
Materialshunoslik va mashinasozlik kafedrasi dotsenti
Valieva D. Sh.,
“Materialshunoslik va mashinasozlik” kafedrasi assistenti
Rahimov T. O.,
Toshkent davlat texnika universiteti mexatronika va robototexnika kafedrasi PhD
katta oʻqituvchisi
Annotatsiya: Plazma-elektrolitik oksidlanish usulida elektr razryadlari metall
oksidi asosida hosil bo'lgan
eritma komponentlari, elektrolitik cho'kma, shu
jumladan ularning termoliz mahsulotlari va yuqori haroratli o'zaro ta'sirlarning
qatlamlariga kiritilishi uchun sharoit yaratadi. Usulning xususiyatlariga asoslanib,
tsirkonyum birikmalari bilan valf metallarida oksid qatlamlarini hosil qilishning bir
necha yondashuvlari taklif etiladi.
Kalit so'zlar: plazma-elektrolitik oksidlanish usuli (PEO), Titan, elektrolitlar,
namuna, galvanostatik va impuls rejimlari.
TO OBTAIN A COATING ON TITANIUM ALLOYS BY THE
PLASMA-ELECTROLYTIC OXIDATION METHOD PREPARATION OF
SAMPLES
Annotation: in the plasma-electrolytic oxidation method,
electrical
discharges create conditions for the inclusion of solute components formed on the
basis of metal oxide, electrolytic deposition, including
their thermolysis products
________________________________________________________________
ФОРУМ МОЛОДЫХ УЧЕНЫХ №6(82) forum-nauka.ru
and layers of high-temperature interactions. Based on the characteristics of the
method, several approaches to the formation of oxide layers in Valve metals with
zirconium compounds are proposed.
Keywords: plasma-electrolytic oxidation method (PEO), Titanium,
electrolytes, sample, galvanostatic and pulse modes.
Oksid qoplamalari texnik jihatdan toza titan VT1-0 (Fe-0.25, C-0.07, Si-0.1,
N-0.04, Ti-99.24-99.7, O-0.2, H - 0.1, boshqa 0.3 og'irligi%)
namunalarida hosil
bo'lgan. 20 mm dan 20 mm gacha bo'lgan titandan (VT1-0) tekis namunalar
ishlatilgan. Metall qoplama kompozitsiyalarining o'ziga xos yuzasini aniqlash va
katalitik sinovlarini o'tkazish uchun spiralga o'ralgan 1,2
mm kesimdagi titan
simidan (VT1-0) namunalar tayyorlandi. Bunday namunalarning ishchi yuzasi 20
sm
2
ni tashkil qiladi. Anodlashdan oldin tekis namunalar o'tkir burchaklarni
yumaloqlash va burmalarni olib tashlash uchun ishlov berildi.
Metallning sirt qatlamini olib tashlash va sirtni standartlashtirish uchun titan
namunalari gidroflorik va nitrat kislotalar HFHNO
3
=1:3 aralashmasida 70ºs da
sayqallangan. Kislotalar aralashmasi suv muhitida isitiladigan
plastik stakanga
joylashtirildi. Jilvirlangandan so'ng, barcha namunalar avval oqava suv bilan, keyin
distillangan suv bilan yuviladi va havoda quritiladi.
Elektrolitlarni tayyorlash namunalarni plazma-elektrolitik oksidlash uchun
elektrolitlar distillangan suv va kimyoviy reaktivlar asosida tayyorlangan. 0,1 mol/l
Zr(SO4)2 dan iborat zirkonyum sulfat asosidagi eritmalar ishlatiladi. Distillangan
suvdan
foydalanib, 34.8 g/l Zr(SO
4
)
2
⋅4H
2
O. o'z ichiga olgan ikkita asosiy
elektrolitlar tayyorlandi. anod-uchqun tuzilmalarining shakllanishi texnik titanda
plazma-elektrolitik oksidlanish qatlamlari galvanostatik rejimda 10
daqiqa
davomida samarali oqim zichligi 0,08-0,2 A/sm
2
bo'lganda hosil bo'ladi.
Titanda oksid qoplamalarini olish uchun zirkonyum sulfat eritmalari
ishlatilgan. Anodlash uchun elektrokimyoviy yachaykalar (1-rasm) hajmi 1000 ml
bo'lgan shisha stakan, bir vaqtning o'zida muzlatgich bo'lib
xizmat qilgan nikel
qotishmasining ichi bo'sh naychasidan lasan shaklida tayyorlangan katod va magnit
aralashtirgichdan iborat bo’ladi. Namunadagi kuchlanish va u orqali oqim mos
