|
Tiykarg’i bo’lim 1 Kompaniya strategiyasin belgilewshi faktorlar
|
| Sana | 22.11.2023 | | Hajmi | 193,21 Kb. | | #103145 |
Bog'liq Kirisiw
Kirisiw
Tiykarg’i bo’lim
2.1 Kompaniya strategiyasin belgilewshi faktorlar
2.2 Strategiyani islep shig’iw
2.3 Kompaniya strategiyasinin’ qa’liplesiwine ta’sir etiwshi faktorlar
Juwmaqlaw
Paydalanilg’an a’debiyatlar
Kirisiw
Strategiya ulıwma tárizde firmanıń poziciyasin bekkemlew, qarıydarlardıń talapların qandırıw hám qoyılǵan maqsetlerge erisiwge qaratılǵan basqarıw rejesi bolıp tabıladı. Anıq strategiyanı tańlaw rawajlanıwdıń múmkin bolǵan túrli jolları hám usılları ishinen eń maqul variantin tańlap alıw bolıp esaplanadı.
Strategiyanı islep shıǵıw menejerlerdiń tiykarǵı funkciyalarınan biri bolıp tabıladı. Strategiya qanshelli jaqsı oylanǵan hám ámelge asırılǵan bolsa kompaniya poziciyasi sonshelli kúsheyedi. Kompaniya menedjerleriniń shólkem iskerliginiń qanday túrleri menen shuǵıllanbaqshi hám keleshekte qanday bolıwdı qa’leydi degen máselege qarasları strategiyalıq kóriw dep ataladı.
Strategiyalıq kóriw biz kimbiz, ne qilip atirmiz, ne qılajaqpız degen sorawlarǵa juwap beredi. Geyde kompaniyalar óziniń wazıypasın nadurıs belgilep, onı tek paydada dep oylaydi. Biraq payda kompaniya atqaratuǵın jumıstıń nátiyjesi bolıp tabıladı. Tek payda alıwǵa qaratılǵan kompaniyanıń missiyasi kárxanalardı bir birinen parıqlaw imkaniyatın joǵaltadı. Hár bir kompaniya óziniń ko’rinisi, imidjine ıye boliwi kerek.
Strategiya ulıwma alǵanda kárxananıń abırayın bekkemlew, tutınıwshılardıń talapların qanaatlandırıw hám qoyılǵan maqsetlerge erisiwge qaratılǵan basqarıw jobası sanaladı. Anıq strategiyanı tańlaw - rawajlanıwdıń múmkin bolǵan turli jolları hám usillarınıń ishinen eń optimalın tańlap alıw bolıp esaplanadı.
Kárxananı basqarıw jobası tómendegi tiykarǵı funkciya hám bólimlerdi óz ishine aladı: tá miynat, ondiris, finans marketing, xızmetkerler, ilimiy izertlewler hám islenbeler.
Strategiya - shólkemniń shólkemlesken wazıypa hám maqsetlerine erisiwde paydalanılatuǵın shólkemlesken háreketleri hám shólkemdi basqarıwǵa qatnası sanaladı. Sonıń menen birge biznes tarawın hám maqsetin belgilew, qısqa hám uzaq múddetli wazıypaların (baǵdarların) anıqlaw, maqsetke erisiw strategiyasın belgilep alıw strategiyalıq jobanı quraydı.
Tiykag’i bo’lim
2.1 Kompaniya strategiyasin belgilewshi faktorlar
Bir qansha sharayatlar kompaniya strategiyasın qáliplestiriw processine kiredi. Faktorlardıń óz ara háreketi hám strategiyaǵa tásiri ózgerip turadı. Birdey sharayatta ámelge asırılatuǵın strategiyalar joq. Hátteki bir tarmaq ishindegi faktorlarǵa qarsı ilajlardı kompaniyalar óz strategiyası tiykarında ámelge asırıw lazım. Usı sebepli strategiyanı islep shıǵıw processinde ishki hám sırtqı faktorlardı analizlewge tuwra keledi.
Kárxana óz strategiyası quramına kiritiletuǵın maqsetler nızamlıq, sociallıq jaqtan jámiyetke hám mámlekettiń siyasatına, normativ hújjetlerge ham puxaralıq jámiyetke sáykes bolıwı shárt.
Maqsetlerdi qoyıw- biznes missiyasınıń arnawlı maqsetler qatarına aylanıw procesi sanaladı. Házirgi waqıtta shólkemniń hár bir bólimin kerekli tárepke baǵdarlaw proceside usı formada baslanadı.
Maqsetler menedjer tabısqa erisiwi ushın áhmiyetli dep esaplanǵan áhmiyetli nátiyje ushın zárúr sanaladı. Arnawlı nátiyjeler ádette tarmaqtıń sheńberi hám dárejesin, jumıstıń rawajlanıwı, investiciyalardıń qaytımlılıǵın, dividendlerdiń ósiwin, bazardıń ólshemlerin, sapalı ónimniń yamasa texnologiyalıq liderliktiń abıroyın, turaqsız ekonomikada isley alıw qábiliyetin, diversifikaciya dárejesin, finanslıq qúdiretin, tutınıwshılarǵa xızmet kórsetiwin, qun boyınsha básekilese alıw qábiletin óz ishine alıwı múmkin.
Dúnyadaǵı belgili kompaniyalardıń maqsetlerine mısal keltiremiz:
• Federal Express: Dún`yadaǵı eń úlken hám eń jaqsı transport kompaniyasi bolıw
• Alcan Aluminum: Eń arzan alyuminiy islep shıǵarıwshı kárxana bolıw.
• General Electric: Dún`yadaǵı eń kúdretli básekiles bolıw, kompaniya biznesiniń hár tarawında bazardaǵı úlesi boyınsha birinshi yamasa ekinshi orındı iyelew.
• Atlas Corp: arzan altın islep shıǵarıwshı ortasha islep shıǵarıwshı bolıw hám altın islep shıǵarıw kólemin jılına 125000 unciyaǵa jetkizip, 1500000 unciyaga teń altın zapasına iye bolıw.
• Black and Decker: jańa ónimler islep shıǵarıwdı hám biznesti globallastırıwdı dawam ettiriw. Bul jerde de uzaq múddetli, hám qısqa múddetli maqsetler talap etiledi. Uzaq múddetli maqsetler eki qıylı boladı: birinshiden, olar uzaq múddetli maqsetlerge erishiwi ushın búgin ne islew kerekligin kórsetedi, ekinshiden bunday maqsetlerdiń bar bolıwı menedjerdi uzaq múddetli perspektivanı esapqa alǵan halda búgingi qararlardı qabıl etiwge umtıldıradı.
Qısqa múddetli maqsetler izbe izlik penen eń jaqın keleshekte qaysı nátiyjelerge operativlik penen erisiw kerekligin kórsetip beredi. Olar shólkemge tańlap alınǵan joldan barıwı ushın kerek bolǵan tezliktide, isleniwi kerek bolǵan jumıs lardıń talap etilgen dárejesinde (qashan hám qansha dárejede kóp jumıs isleniwi kerekligin) kórsetedi.
Shólkemniń maqset hám wazıypaları ashıq-aydın bolıwı lazım. Bazı kompaniyalardıń menedjerleri hár bir sheshiwshi nátiyje ushın maqsetlerdi belgileydi hám sońınan erisiw lazım bolǵan maqsetlerge qaray qatań háreket etedi. Ádette olardıń menedjerleri, iltimasqa hám jaqsı niyetlerge tayanatuǵın kompaniyalarǵa qaraǵanda tabısqa erisiwge jaqsı talaban boladı. Bul jerde «dáramattı maksimallastırıw», «qárejetlerdi kemeyttiriw», «ónimdarlıqtı arıttırıw», «sawda kólemin arıttırıw» sıyaqlı tayanısh terminlerdi isletpew kerek.
Strategiyalıq pikirilew ushın maqsetler ierarxiyas ın basshılıqtıń barlıq dárejeleri ushın kompleks ráwishte belgilep alıw áhmiyetli. Bul barlıq menedjerler ushın wazıypaların anıqlastırıwdan basqa, olarǵa erisiwdiń reallıǵın da támiyinleydi (bul maqsetke procestke tómengi dárejedegi menedjerlerde qatnasadı).
Kompaniya ushın akcionerler dáramatın arıttırıwdıń eń jaqsı jolı investiciyalardıń qaytıw tezligin arıttırıw strategiyasınan paydalanıwdı, bul bolsa kompaniya ónimdarlıǵın kórsetiwshi júdá jaqsı indikator bolıp tabıladı, yaǵnıy olardıń ónimdarlıǵı qansha joqarı bolsa, dividend tólew qábiletin sonsha dárejede joqarı boladı. Bunnan tısqarı, investiciyalardıń tez qaytıwı kompaniya akciyalarına bolǵan talaptıń kúsheyiwine de alıp keledi.
2.2 Strategiyani islep shig’iw
Shólkem strategiyasi - bul kompaniyanı bir turǵan ornınan erispekshi bolǵan orınǵa shekem bolǵan qanday jol hám qalay etip jetkeriw múmkin máseleni sheshiw ushın kórsetpe esaplanadı. Ádette strategiya 4 dárejede islep shıǵıladı:
1) korporativ strategiya (kompaniya hám onıń iskerlik baǵdarları boyınsha ulıwma strategiya);
2) jumıs baǵdarı strategiyası (kompaniyanıń hár bir baǵdarı ushın strategiya);
3) funkcional strategiya (kompaniyanıń hár bir funkcional strukturası ushın strategiya);
4) ámeliy strategiya (tiykarǵı strukturalar: zavodlar, sawda bólimsheleri hám bólimler ushın);
Strategiya tek joqarı basqarıwshı apparat sheńberinde islep shıǵılıwı múmkin emes. Onı islep shıǵıwdıń tómendegi tórt basqıshtı ajıratıp alıw maqsetke muwapıq:
◼ korporaciya sheńberinde,
◼ bólimler sheńberinde
◼ funkcional sheńberinde
◼ tómengi dárejedegi menedjerler (dala komandirleri).
|
| |
