• Tranzaksiyalarni qayta ishlash tizimlarining kirish ma’lumotlari.
  • Tranzaksiyalarni qayta ishlash tizimlari (TQIT), asosiy funksiyalari va tarkibiy qismlari.
    		•

    Тizimning asosiy tasnifi




    Download 47,58 Mb.
    bet1/4
    Sana22.02.2024
    Hajmi47,58 Mb.
    #160850
      1   2   3   4

    Axborot tizimlari strategiyasi va boshqaruv fani
    Xidirova Barchinoy Ilxomovna
    email: barchinoyxidirova@gmail.com
    @ict5006
    RAQAMLI IQITISODIYOT VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI KAFEDRASI
    PRESENTATION
    Тizimning asosiy tasnifi
    • Tranzaksiyalarni qayta ishlash tizimlari (TQIT), asosiy funksiyalari va tarkibiy qismlari.
    • Tranzaksiyalarni qayta ishlash tizimlarining kirish ma’lumotlari.
    • Bitimlarni qayta ishlash uchun axborot tizimlarining hisobot turlari.

    REJA:
    Tranzaksiya nimani anglatadi?
    Кратко опишите, что вы хотите обсудить.
    "Tranzaksiya" so'zi lotincha "transactio" dan olingan bo'lib, uning ma'nosi - shartnoma yoki bitim. Qizig'i shundaki, atamaning ikkala yozilishi, ya'ni bitim va bitim to'g'ri. Buning sababi shundaki, ilgari bu so'z "s" orqali yozilgan bo'lsa, bugungi kunda "z" orqali yozilgan.
    Tranzaksiyalarni qayta ishlash tizimlari (TQIT), asosiy funksiyalari va tarkibiy qismlari.
    Tranzaksiyalarni qayta ishlash tizimning yaxlitligini (odatda, ma’lumotlar bazasi yoki ba’zi zamonaviy fayl tizimlari) tizimdagi o‘zaro bog‘liq operatsiyalarning barchasi muvaffaqiyatli yakunlanganligi yoki muvaffaqiyatli bekor qilinganligini kafolatlagan holda keyingi davlatda ma’lum darajada ta’minlaydi.
    •Masalan, mijozning omonat hisob varag‘idan mijozning joriy hisob varag‘iga 700 dollarni o‘tkazishni o‘z ichiga olgan odatdagi bank operatsiyasini ko‘rib chiqing. Ushbu operatsiyani bajarish kompyuter sharoitida kamida ikkita alohida operatsiyani o‘z ichiga oladi: 700 dollarlik jamg‘arma hisobvarag‘ini debitlash va 700 dollarlik hisobvaraqni kreditlash. Agar bitta operatsiya muvaffaqiyatli amalga oshirilsa-yu, ikkinchisi muvaffaqiyatsiz bo‘lsa, kun oxirida bank daftarlari muvozanatga erishmaydi. Umuman olganda, bankning ma’lumotlar bazasida hech qachon hech qanday nomuvofiqliklar yuzaga kelmasligi uchun ikkala operatsiyalar muvaffaqiyatli yoki muvaffaqiyatsiz amalga oshirilishini kafolatlash usuli bo‘lishi kerak.
    Кратко опишите, что вы хотите обсудить.
    Tranzaksiya nima?
    Tassavur qiling siz do’stingizga pul o’tkazmoqchisiz va bundan qanday muommolar kelib chiqishi mumkin.
    1. Sizdan pul yechiladi lekin do’stingizga borib tushmaydi.
    2. Birinchi do’stingizning balansi oshadi lekin sizdan yechilmay qolishi mumkin.
    3. Sizning hisobingizda 10 so’m bor do’stingizga 5 so’m o’tkazdingiz va aynan pul o’tgazayotgan payda boshqa bir do’stingiz sizga yana 10 so’m tashladi. Natijada sizning pulingiz 20 so’m bo’lib qolishi mumkin.
    Кратко опишите, что вы хотите обсудить.
    Кратко опишите, что вы хотите обсудить.
    Tepadagiga o’xshagan muommolarning oldini olish uchun dasturlashda tranzaksiyalar ishlatiladi.
    Har bir tranzaksiya bir birlik bo’lib ishlaydigan, izchil natijalarni beradigan, boshqa operatsiyalardan ajratilgan holda ishlaydigan operatsiyalar guruhidir va u amalga oshiradigan yangilanishlar doimiy ravishda saqlanadi.
    •Tranzaksiyalarni qayta ishlash tizimlari korxonaning joriy operatsiyalariga xizmat ko‘rsatish uchun juda muhimdir. Ular muntazam, takroriy operatsiyalarni bajaradigan va qayd etadigan kompyuterlashtirilgan tizimlardir. Bu mehmonxonalarni bron qilish, ish haqini to‘lash, mahsulotni jo‘natish kabilarni anglatadi.
    •Operatsion darajasida maqsadlar va resurslar aniq belgilangan va tuzilgan bo‘ladi. Faqat tranzaksiya tizim uni amalga oshirish uchun ma’lum bir mezonlarga javob berishini aniqlash kerak.
    •professional va ofis tizimlari (bilim darajasi);
    avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlari (ABT) va qarorlarni qo‘llab-quvvatlash tizimlari (boshqaruv darajasi);
    • yuqori darajadagi menejment qarorlarini qo‘llab-quvvatlash tizimlari (strategik daraja);
    Korxonalar turli darajadagi boshqaruvning axborot ehtiyojlariga xizmat qilish uchun IS yaratadilar. Shunday qilib, L. M. Applegate va boshqalarning korporativ axborot tizimlarini boshqarishga bag‘ishlangan asarida menejmentning 4 darajasi va tegishli ISlar ajratilgan:
    tranzaksiyalarni qayta ishlash tizimlari (operatsion daraja)
    Кратко опишите, что вы хотите обсудить.
    Informatikada tranzaksiyalarni qayta ishlash– ma`lumotlarni qayta ishlash bitim deb ataluvchi bo‘linuvchi va bo‘linmas operatsiyalarga bo‘linadi. Har bir bitim to‘liq birlik sifatida muvaffaqiyatli yoki muvaffaqiyatsiz bo‘lishi mumkin; u hech qachon qisman to‘liq bo‘la olmaydi

    Download 47,58 Mb.
      1   2   3   4




    Download 47,58 Mb.