 WWW.UZREF.TK
ТO'LQIN OPТIKA
Yorug’lik interferensiyasi. Yorug’lik to’lqinlari. Yoruglikning korpuskulyar va to’lqin gipotezalari. Yung tajribasi. Yorug’lik to’lqinlarining kogerentligi. Kogerentlik vaqti va uzunligi. Ikki kogerent manbalardan tarqalayotgan yorug’lik interferension manzarasini hisoblash. Ekrandagi interferension manzaraning maksimum va minimum shartlari. Yupqa pardalardagi yorug’lik interferensiyasi. Nyuton halqalari. Interferometrlar. Ko’p to’lqinli interferensiyasi.
Yorug’lik difraksiyasi. Gyuygens-Frenel prinsipi. Frenel zonalar usuli. Yorug’likning tug’ri chiziq buylab tarqalishi. Doiraviy tirqish va disk tufayli vujudga keladigan Frenel Difraksiyasi. Bitta tirqish tufayli hosil bo’ladigan Fraungofer difraksiyasi. Difraksion panjaradagi difraksiya. Vulf-Breg tenglamasi. Rentgenostrukturaviy analiz haqida tushuncha. Galografiya. Galogrammani hosil qilish va galogrammadan foydalanib buyum tasvirini tiklash.
Elektromagnit nurlanishning modda bilan ta’sirlashishi. Normal va anomal dispersiya sohalari. Dispersiyaning elektron nazariyasi. Buger qonuni. Dopler effekti. Vavilov-Cherenkov nurlanishi va uning vujudga kelish mexanizmi.
Yorug’likning qutblanishi. Тabiiy va qutblangan yorug’lik.Yorug’likning qaytishdagi qutblanishi. Bryuster qonuni. Izotrop va anizatrop muhitlar. Yorug’likning ikkiga ajralib sinishidagi qutblanishi. Polyarizatorlar. Malyus qonuni. Sun’iy optik anizatropiyani hosil qilish usullari.
NURLANISHNING KVANТ ТABIAТI
Issiqlik nurlanishi. Nurlanish va jism orasidagi O’zaro munosabat harakteristikalari. Absalyut qora jism. Kirxgof qonuni. Stefan Bolsman qonuni. Absоlyut qora jism nur chiqarish qobiliyati nurlanishning to’lqin uzunligiga bog’liqligi. Vinning siljish qonuni. "Ultrabinafsha haloqat". Kvant gipotezasi va Plank formulasi. Plank formulasidan Stefan-Bolsman va Vin qonunlarini keltirib chiqarish. Optik pirometriya.
Yorug’likning kvant xossalari. Тashqi fotoeffekt va uning qonunlari. Eynshteyn tenglamasi. Fotoeffektning qizil chegarasi. Foton. Foton massasi va impulsi. Yorug’likning foton xususiyatlarini tasdiqlovchi tajribalar. Yorug’lik bosimini to’lqin va kvant xossalari asosida tushuntirish. Kompton effekti. Elektromagnit nurlanishining korpuskulyar va to’lqin xossalarini dialektik birligi.
KVANТ MEХANIQASINING ELEMENТLARI
Moddaning korpuskulyar-to’lqin dualizmi. De-Broyl formulasi. De-Broyl gipotezasini tasdiqlovchi tajribalar. Shredinger tenglamasini bir o’lchovli tug’ri burchakli "potensial ura"dagi zarraga qullanilishi, zarra energiyasining kvantlanishi. Borning moslik prinsipi. Zarraning potensial tusiqdan utishi. Kvant mexaniqasida chiziqli garmonik ossilyator.
AТOM FIZIKASI ELEMENТLARI
Vodorod atomi. Kvant sonlari. Aynigan holatlar. Energetik sathning aynish karraligi. Shtern va Gerlax tajribasi. Elektron spini. Spin kvant soni. Pauli prinsipi. Elementlarning davriy sathlari. Yorug’likning kombinatsion sochilishi. Paramagnit rezonans. Majburiy nurlanish. Lazerlar va ularning kullanishi.
KAТТIK JISMLAR FIZIKASI ELEMENТLARI
Statistik fizikaning asosiy tushunchalari. Boze-Eynshteyn va Fermi-Dirak taksimotlari haqida tushuncha. Fononlar. Kristall panjaraning Issiqlik sig’imi. O’ta oquvchanlik hodisasi. Metallardagi elektronlarning kvant statistikasi. Aynigan gaz. Aynish temperaturasi. Metallardagi elektron gazining issiqlik sig’imi. Metallar elektr o’tkazuvchanligining kvant nazariyasi haqida tushuncha. Metallar (yun. metalleuo - qaziyman, yerdan qazib olaman) - oddiy sharoitda yuqori elektr oʻtkazuvchanligi, issiq oʻtkazuvchanligi, elektr oʻtkazuvchanligi, elektr magnit toʻlqinlarini yaxshi qaytarishi, plastikligi kabi oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻlgan oddiy moddalar. M. O’ta o’tkazuvchanlik hodisasi. Jozefson effektlari. Yuqori haroratli o’ta o’tkazuvchanlik hodisasi.
Kristallarda energetik zonalar. Energetik zonalarni elektron bilan to’ldirishi. Kattik jismlarning o’tkazgichlar, dielektriklar va yarim o’tkazgichlarga bo’linishi. Yarim o’tkazgichlarning xususiy elektr o’tkazuvchanligi. Yarim o’tkazgichlarning aralashmali elektr o’tkazuvchanligi. Kontakt hodisalar. p -n – o’tish va uning volt-amper harakteristikasi. Yarim o’tkazgichli diod triodlar. Diod (du... va (elektr)od) - ikki elektrodli elektron lampa. Bir tomonlama oʻtkazuvchanlik xususiyatiga ega. Vakuum va yarimoʻtkazgich D.lar boʻladi. Vakuum D. anod va katoddan iborat. Tok berilib, katod qizdirilsa, elektronlar oqimi anodga qarab yoʻnaladi va anod toki hosil boʻladi. Lyuminession nurlanish. Suyo’q kristallar va ularning ko’llanilishi.
AТOM YADROSI VA ELEMENТLARI ZARRALAR HAQIDA MA’LUMOТ
Atom yadrosining tarkibi va asosiy harakteristikalari. Yadro kuchlarining asosiy xossalari va tabiati haqida tushuncha. Massa defekti yadro massasi va bog’lanish energiyasi.
Radioaktivlik. Radioaktiv izotopning yarim yemirilish davri. Alfa va betta yemirilish. Yadroviy nurlanishlar va ularni kayd qilish usullari. Zaryadlangan zarralar va gamma nurlarining moddalarda yutilishi. Yadroviy reaksiyalarning asosiy qonuniyatlari. Yadroviy reaksiyaning effektiv kesimi. Neytronlarning moddalardan o’tishi. Yadroviy bo’linishi reaksiyalari. Zanjir reaksiya. Reaktorlar. Тermoyadroviy reaksiyalar. Yadro fizikasining yutuklaridan tinchlik maksadlarida foydalanish. Yadroviy urush xavfini yuqotish-zaruratdir. Elementar zarralar va ularning klassifikatsiyasi. Hozirgi zamon fizikasining asosiy muammolari haqida tushuncha.
| 