To`plamlar va ular ustida amallar.
To`plam tushunchasiga matemtikada ta`rif berilmaydi. “To’plam” so’zi matematikada “yig’in”, “ko’plik”, ( ammo “ko`p” so`zining sinonimi ma`nosida emas) ”to’da”, ”uyum” ma`nosida ishlatiladi. To`plamlar nazariyasining asoschilari chex matematigi B. Boltsano, nemis matematiklari P. Kantor va P.Dedikand hisoblanadi. To`plamlarni lotin alifbosining bosh harflari bilan, uning elementlarini esa kichik harflari bilan belgilashga kelishilgan. Masalan: M={a,b,c.d,e}, N={x,y….z} va h.k.
To’plamlar ustida amallar:
A va B to`plamlarning kesishmasi deb shunday to`plamga aytiladiki, u faqat A va B to`plamlarga tegishli umumiy elementlarnigina o’z ichiga oladi;
va .
A va B to`plamlarning birlashmasi deb shunday to`plamga aytiladiki, u faqat A va B to’plamning elementlarini o’z ichiga oladi.
yoki .
bo’lsin. A to’plamning B to’plamga tegishli bo’lmagan elementlarinigina o`z ichiga olgan to`plam B to’plamning A to’plamgacha to’ldiruvchisi deyiladi.
B to`plamning A to`plamgacha to`ldiruvchisi ( shart bajarilganda) yoki kabi belgilanadi.
va .
A va B to’plamlarning Dekart ko’paytmasi deb birinchi komponenti A to’plamga, ikkinchi komponenti B to’plamga tegishli bo’lgan juftliklar to’plamiga aytiladi:
To’plamlar ustida amallarning xossalari:
1) To’plamlar kesishmasi (birlashmasi) o’rin almashtirish xossasiga bo’ysunadi:
, .
To’plamlar kesishmasi (birlashmasi) guruhlash xossasiga bo’ysunadi:
, .
Taqsimot qonuni:
, .
Sonli to’plamlarning belgilanishi.
|