4-DARS
MA’LUMOTLAR BILAN ISHLASH
23
Ma’lumotlar bazasi qandaydir mavzu haqidagi ma’lumotlarni bir nechta jadvalda saqlaydi.
Jadvallar esa mantiqan bir-biri bilan bog‘langan bo‘lishi lozim. Bu bog‘langanlik
keyinchalik
bazadan kerakli ma’lumotlarni osonlik bilan saralashga yordam beradi. Masalan, “Maktab
kutubxonasi” nomli ma’lumotlar bazasidagi “Kitoblar”, “Kutubxona a’zolari”, “Kutubxona
xodimlari” va “Qaydnoma” kabi jadvallardan kutubxona faoliyati haqida ko‘plab ma’lumot
olish mumkin. Bunday ma’lumotlar sirasiga maktabda eng ko‘p o‘qilgan kitob, kutubxonadan
foydalanuvchi o‘quvchilar
reytingi, haftaning qaysi kunlari kutubxona gavjum bo‘lishi, kitobxon
o‘quvchi, kitobxon o‘qituvchi, kutubxona a’zolarining soni, kutubxonadagi kitoblar soni, bir
oyda kutubxonaga tashrif buyuruvchi kitobxonlar soni kabi ma’lumotlarni kiritish mumkin.
Dars davomida “Kutubxona a’zolari”, “Kutubxona xodimlari” va “Qaydnoma”
nomli jadvallarga
kerakli maydon nomlarini kiritib, ularni ma’lumotlar bilan to‘ldiramiz.
“Kutubxona a’zolari” nomli jadval “id”, “ism”, “familiya”, “otasining_ismi”, “sinfi”, “tavvalud_
sanasi”, “jinsi”, “telefoni”, “manzili” kabi maydonlardan tashkil topadi. Jadval kutubxona
a’zolari haqidagi barcha ma’lumotlarni qamrab olishi uchun yuqoridagi
maydon nomlaridan
foydalanildi. Bu yerda “id” maydoni o‘zida kutubxona a’zosining kutubxonadagi id-raqami, ya’ni
maxsus nomini saqlaydi.
“Kutubxona xodimlari” nomli jadval “xodim_id”, “ism”, “familiya”, “otasining_ismi”, “lavozimi”,
“tavallud_sanasi”, “maoshi”, “jinsi”, “telefoni”, “manzili” kabi maydonlardan tashkil topadi.
Jadval o‘zida kutubxonada ishlovchi shaxslar haqidagi ma’lumotlarni jamlaydi. “xodim_id”
maydoni kutubxona xodimlarining bazadagi unikal nomi hisoblanadi.
“Qaydnoma” nomli jadval “qayd_id”, “sana”, “vaqt”, “kitob_id”, “id”, “xodim_id” kabi
maydonlardan tashkil topadi. Jadval “Maktab kutubxonasi” bazasining asosiy jadvali bo‘lib,
unda kutubxona a’zolarining kitoblardan foydalanishi haqidagi ma’lumotlar jamlanadi. “qayd_
id” qaydnoma tartib raqamini bildiradi. “sana” va “vaqt” kutubxona a’zosi
kitob olgan kun va
vaqtni ko‘rsatadi. “kitob_id” kutubxonadagi qaysidir kitobning unikal nomi hisoblanadi. Uning
yordamida “Kitoblar” jadvalidagi kitob haqida ma’lumotlarga ega bo‘lamiz. “id” maydoni o‘zida
kutubxona a’zolarining id raqamini saqlaydi. “Kutubxona a’zolari”
nomli jadval orqali raqam
egasi haqida ma’lumot olinadi. “xodim_id” maydoniga kutubxona xodimlarining id raqami
kiritiladi. Uning yordamida xodim kimlarga xizmat ko‘rsatganini bilib olish mumkin.
Download
