|
Toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti axborot-kutubxona tizimlari kafedrasi
|
| bet | 1/6 | | Sana | 19.07.2024 | | Hajmi | 140,57 Kb. | | #268001 |
Bog'liq INDIVIDUAL LOYIHA (2)
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI
UNIVЕRSITЕTI
AXBOROT-KUTUBXONA TIZIMLARI KAFEDRASI
INDIVIDUAL LOYIHA
Mavzu: MARC- Machine Readable Cataloging
Guruh:061-20
Bajardi: Karimov Baxrom
Tekshirdi : Raximova Sh
TOSHKENT 2024
MUNDARIJA
Kirish……………………………………………………………………….…………3
I-BOB. MARC yozuvlari…………………...............................................................5
1.1 MARC 21…………………….………………………………………………....…5
1.2 MARC tarqatish xizmati………….……………….…………….…………….....17
II-BOB. MARC formatlari……………………………………….…………….…..20
2.1 LC/MARC………………………………………………….………………….…20
2.2 MARC retriever…………………………………………………….……………26
Xulosa………...…………………………………………………..……………….…31
Foydalangan adabiyotlar………………………………………..…………......…..33
Kirish
Mashinada o'qiladigan kataloglashtirish (MARC) dasturi mavzusida ko'plab so'zlar yozilgan: pilot loyihaga olib kelgan voqealar, formatning rivojlanishi, operatsion tarqatish xizmati, MARCning standartlashtirishga ta'siri va kutubxonani avtomatlashtirish loyihalariga turtki. va bu erda va chet elda tarmoqlarni yaratish. Ushbu maqola milliy va xalqaro MARC tizimining barcha jihatlarini jamlash uchun xizmat qiladi. Quyidagilarning aksariyati ko'plab nashr etilgan hisobotlarda, jurnal maqolalarida va hokazolarda juda yaxshi hujjatlashtirilgan va shuning uchun ushbu maqola asosan ushbu materialga tayanadi. Maqolaning asosiy sarlavhalariga asoslangan ABibliografiya MARC ning biron bir jihatini chuqurroq o'rganmoqchi bo'lgan o'quvchilar uchun kiritilgan.Mashinada o'qiladigan kataloglash (MARC) bibliografik va tegishli ma'lumotlarni mashinada o'qiladigan shaklda taqdim etish va almashish uchun standartdir. U 1960-yillarda Kongress kutubxonasi (LC) tomonidan ishlab chiqilgan va oʻshandan beri kutubxona kolleksiyalaridagi narsalarni tavsiflash uchun keng qoʻllaniladigan formatga aylandi. MARC yozuvlari sarlavha, muallif, nashr sanasi, mavzu sarlavhalari va boshqalar kabi bibliografik ma'lumotlarning turli tomonlarini ifodalovchi turli sohalarni o'z ichiga oladi. Ushbu yozuvlar kompyuterlar samarali qayta ishlay oladigan formatda kodlangan bo'lib, kutubxona katalogini tuzish va boshqarish vazifalarini avtomatlashtirishga yordam beradi. Kutubxonalarda ishlatiladigan MARC ning eng keng tarqalgan versiyasi MARC21 bo'lib, bibliografik ma'lumotlar almashinuvi uchun ISO 2709 standartiga asoslangan. Yana bir keng tarqalgan variant - UNIMARC, u asosan Evropada qo'llaniladi. MARC yozuvlari odatda maxsus kutubxona boshqaruv dasturlari yoki kataloglash vositalari yordamida yaratiladi va tahrirlanadi. Keyin ular resurslarni almashish va hamkorlikni osonlashtirish uchun kutubxonalar o'rtasida almashiladi va almashiladi. MARC yozuvlarini kutubxona kataloglari, onlayn ma'lumotlar bazalari va boshqa kutubxona tizimlariga eksport qilish/import qilish mumkin, bu kutubxona materiallari tavsifida izchillik va o'zaro muvofiqlikni ta'minlaydi. MARC (mashinada o'qiladigan kataloglash) - kitoblar, DVD disklar va raqamli resurslar kabi kutubxonalar tomonidan kataloglangan ob'ektlarning mashina tomonidan o'qiladigan tavsifi uchun raqamli formatlarning standart to'plami. Kompyuterlashtirilgan kutubxona kataloglari va kutubxonani boshqarish dasturlari bibliografik ma'lumotlar kompyuterlar o'rtasida erkin almashishi uchun o'zlarining katalog yozuvlarini sanoat miqyosidagi standartga, ya'ni MARCga muvofiq tuzilishi kerak. Bibliografik yozuvlarning tuzilishi deyarli hamma joyda MARC standartiga mos keladi. Boshqa standartlar MARC bilan birgalikda ishlaydi, masalan, Anglo-Amerika Kataloglash Qoidalari (AACR)/Resurs tavsifi va kirish (RDA) bibliografik ma'lumotlarni MARC yozuvi tuzilmasida shakllantirish bo'yicha ko'rsatmalar beradi, Xalqaro standart bibliografik tavsif (ISBD) esa ko'rsatmalar beradi. MARC yozuvlarini standart, odam o'qiy oladigan shaklda ko'rsatish uchun.
|
| |
