Toshkent davlat pedagogika universiteti Fizika-matematika fakulteti matematika-informatika yoʻnalishi Mi101-Guruh talabasi Murodova dilbar

Download 2,76 Mb.
Sana	11.06.2024
Hajmi	2,76 Mb.
	#262588

Bog'liq
DILBAR MURODOVA 1605

OperATSION TIZIMNING rivojlanish bosqichlari

Toshkent davlat pedagogika universiteti Fizika-matematika fakulteti matematika-informatika yoʻnalishi Mi101-Guruh taLABASI Murodova dilbar

Tekshirdi:Yaqubboyeva Nafisa

Mavzu:operatsion tizim

Reja:

Shaxsiy kompyuter va mobil qurilmalarning operatsion tizimlari bilan tanishish
Mobil qurilmalarning operatsion tizimlari bilan tanishish.

Operatsion tizim (OT) – bu sodda qilib aytganda dastur bo’lib, u barcha boshqa dasturlar va hardware orasida muloqotni ta’minlaydi. U temir-tersakdan iborat qurilmani turli xil vazifalarni bajara oladigan kompyuterga aylantiradi.

Operatsion tizim (OT) – bu sodda qilib aytganda dastur bo’lib, u barcha boshqa dasturlar va hardware orasida muloqotni ta’minlaydi. U temir-tersakdan iborat qurilmani turli xil vazifalarni bajara oladigan kompyuterga aylantiradi.

Operatsion tizim – bu kompyuter texnikasi va foydalanuvchi o’rtasidagi interfeys bo’lib, uning asosiy vazifasi texnik ta’minot (hardware) va dasturiy ta’minot (software) o’rtasidagi aloqani ta’minlash hisoblanadi.

OperATSION TIZIMNING rivojlanish bosqichlari

Birinchi davr (1945-1955 yillar).

Ikkinchi davr (1955-1965 yillar).

Uchinchi davr (1965-1980 yillar).

To'rtinchi davr (1980dan – hozirgi vaqtgacha).

Har bir OT quyidagi muhim funksiyalarni bajaradi:

Ma’lumotlarni himoya qilish va xavfsizlik;
Resurslarni boshqarish;
Hardware va tashqi qurilmalar o’rtasidagi muloqot;
Fayllarni boshqarish;
Boshqa dasturlarni ishga tushirish va hokazolar.

Kernel – barcha OT larning eng muhim qismi hisoblKanadi va OT ning yadrosi desak bo’ladi. Kompyuter yoqilganida eng birinchi ishga tushadigan dastur ham Kernel hisoblanadi. U butun tizim ustidan nazorat ega.

1.Monolitik – bu OT funksiyalarining ko’p qismini bajaradigan katta dastur
2.Mikrokernel esa OT funksiyalarining faqat kichik bir qismini bajaradi, ammo uning imkoniyatlarini drayverlar deb nomlanuvchi qo’shimcha modullar bilan kengaytirish mumkin.
KERNELNING IKKITA TURI MAVJUD:

Hozirgi kunda juda ko'plab OT lar mavjud. Masalan, Windows, MacOS, Linux distributivlari. Eng mashhur mobil OT lar - Android va iOS.

Windows (ingliz tilidan - "windows", qisqartma Win) - bu grafik interfeys yordamida boshqarishga yo'naltirilgan Microsoft korporatsiyasining tijorat mulkiy operatsion tizimlari oilalari guruhi. MS-DOS Windowsning avlodidir.

MacOS. Xaqiqiy go’zallik. Juda chiroyli interfeys, hammasi siz uchun qilib qo’yilgan, Dasturlarda muammolar bo’lmaydi, chunki barcha dasturlar Apple kompaniyasiga tegishli, lekin to’liq yopiq tizim, o’zingizcha bir nimalar qilib tashlolmaysiz

Linux. Xaqiqiy linux tizimlarda sizga buyruqlar yozish uchun bitta terminal beriladi, o’zingiz shu orqali tizimni o’rnatishdan boshlab, oxirgi nuqtasigacha bajarasiz. Har bir dasturni topib, uni kodlar orqali o’rnatasiz. Xullas, kod orqali tizimni qurasiz.

Mobil operatsion tizim ( mobile OS ) — smartfonlar, planshetlar, PDA yoki boshqa mobil qurilmalar uchun operatsion tizim. Garchi noutbuklarni mobil qurilmalar deb tasniflash mumkin boʻlsa-da, odatda ularda ishlatiladigan operatsion tizimlar mobil hisoblanmaydi, chunki ular dastlab katta statsionar kompyuterlar uchun ishlab chiqilgan boʻlib, ular anʼanaviy ravishda maxsus „mobil“ funksiyalarga ehtiyoj sezmagan va ularga ehtiyoj sezmagan. Ushbu farq ikkala gibrid boʻlgan baʼzi yangi operatsion tizimlarda xiralashgan.

Mobil operatsion tizimlar shaxsiy kompyuter operatsion tizimining funksionalligini mobil va qoʻlda ishlaydigan qurilmalar: sensorli ekran, uyali , Bluetooth , Wi-Fi , GPS-navigatsiya, kamera, videokamera, nutqni aniqlash, ovoz yozish moslamasi, musiqa pleyeri, NFC va infraqizil masofadan boshqarish moslamalari bilan birlashtiradi.
Mobil qurilmalar uchun zamonaviy operatsion tizimlar: Android, Kai OS, Lineage OS, Fire OS, Flyme OS, iOS, Sailfish OS, Tizen, Remix OS. Eskirgan, hozirda qoʻllab-quvvatlanmaydigan dasturiy platformalar: Windows 10 Mobile, Symbian, windows Mobile , Palm OS, webOS, Maemo, MeeGo, LiMo, BlackBerry OS, Firefox OS, Ubuntu Touch, Bada OS va boshqalar.

Android (yunoncha andro — „inson, erkak“, oid qoʻshimchasi — „ROBOT“; „odamsimon robot“) — SMARTFONLAR, planshetlar, elektron kitoblar, raqamli pleyerlar, qoʻl soatlari, fitnes bilakuzuklar, o’yin pristavkalari, noutbuklar, netbuklar, smartbuklar, google glass koʻzoynaklari, televizorlar proyektorlar hamda boshqa qurilmalar (2015-yilda avtomobil koʻngilochar tizimlari va maishiy robotlarga ham oʻrnatildi) uchun operatsion tizim hisoblanadi.

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT

Download 2,76 Mb.